فریدون مجلسی در سخنانی با اشاره به جنبش مشروطیت در ایران، گفت: مشروطیت جنبشی بالاتر از انقلاب بود که هرگز نمی‌توان آن را شکست خورده دانست. این جنبش در جامعه‌ای که نزدیک به 200 سال به طور دائم درگیر جنگ، فقر و جهالت بود، اتفاق افتاد؛ جامعه‌ای که کمتر ایرانی را برای تحصیل به خارج از کشور می‌فرستاد و بعضی از این افراد با نوشتن و خواندن آثاری در محافل کوچک و گسترش آن باعث شکل‌گیری نهضت مشروطه شدند.
وی با بیان این‌که دخالت علمای دین در شکل‌گیری مشروطه آگاهانه بوده است، افزود: عامل موثر در جنگ دوم ایران و روس فتوای سید محمد مجاهد طباطبایی بود که در این جنگ نیز شرکت کرد. سید محمد طباطبایی رهبر مشروطه، نوه او بود که در این رخداد سهم بسزایی داشت. وی بعد از تاسیس مجلس اول به عنوان وکیل جامعه یهودیان و سید عبدالله بهبهانی وکیل ارامنه در مجلس انتخاب شد.
با وقوع مشروطیت در ایران توقعات مردم بالا رفت
این نویسنده با بیان این‌که ما توقع زیادی از مشروطیت داریم، افزود: با وقوع مشروطیت در ایران توقعات مردم بالا رفت و بدین ترتیب هر شخص و گروهی که در کشور از قدرت زیادی برخوردار بود، درصدد انجام خواسته‌های خود برآمد تا آنجاکه دولت‌های مختلفی در بلوچستان، کردستان و دیگر مناطق کشور تشکیل شد.
مجلسی با اشاره به این‌که تعریفی از دموکراسی در دوران مشروطه وجود نداشته است، ادامه داد: برای رسیدن به دموکراسی، برقراری قانون لازم است و بعد از حکومت قانون مراحل توسعه فرهنگی ایجاد می‌شود.
این نویسنده مشروطیت را باعث بازگردان مالکیت ایران به مردم دانست و افزود: برای اولین بار بعد از مشروطه شاه دیگر مالک جان و مال و ناموس مردم نبود و اگر شاه یا دیگر دولتمردان قصد انجام کار غیر قانونی داشتند باید قانون را دور می‌زدند و بعد از افشای آن نیز باید جوابگو می‌بودند. خزانه مملکتی تشکیل شد و شاه هرچند هم در ظاهر باید برای استفاده از آن اجازه می‌گرفت.
وی در پایان سخنانش گفت: بعد از حادثه گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی در ایران در ملاقات‌های سیاسی در رابطه با این موضوع حضور داشتم و سفیر سوئد در ایران به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران معرفی شد و من نیز در تمام جلسات دیپلماتیک و سیاسی حاضر بودم و به این دلیل در کتاب «در قلمرو فرهنگ و سیاست» با نویسنده این کتاب همکاری داشتم.
آیا تغییرات انقلابی تاکتیکی است یا استراتژیکی؟
باوند نیز در این نشست با بیان این‌که رویدادها و تحولات اجتماعی و سیاسی مختلفی در جامعه بعد از وقوع انقلاب‌ها رخ می‌دهد، گفت: هر انقلابی که در عرصه جوامع بین‌المللی به‌ویژه بعد از قرن 18 میلادی رخ داده، با نگاهی رمانتیک گونه به آن نگریسته شده است در حالی که در فرهنگ ادبیات تاریخی ما و حتی در نظرات افلاطون و ارسطو نیز از انقلاب به عنوان فتنه و آشوب نام برده می‌شود.
وی ادامه داد: به انقلاب فرانسه و انقلاب‌هایی که در آمریکای جنوبی، شوروی و چین رخ داد، همواره با دیدی مثبت و متفاوت نگریسته شده است، آن طور که فرایند انقلاب‌ها متفاوت از آن اهدافی معنی می‌شوند که بانیان آن در نظر داشته‌اند.
باوند با بیان این‌که نظام بین‌المللی منطق خود را دارد، یادآور شد: انقلابیون از زمانی که سعی بر حرکت با ارزش‌ها را اتخاذ کردند، برای حفظ عرصه قدرت خود راه سازگاری پیش گرفتند. این افراد در ابتدا تغییرات انقلابی را تاکتیکی می‌دانستند در حالی‌که این تغییرات استراتژیک بودند.
وی با تاکید بر این‌که استمرار انقلاب وجود ندارد، افزود: انقلاب تغییرات بنیادی و ساختاری در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه به وجود می‌آورد و به دنبال خود تغییرات تدریجی را به همراه دارد.
کتاب «در قلمرو فرهنگ و سیاست» نوشته محمد صادقی است و در آن مقالات فرهنگی این نویسنده و گفت‌وگوهایش با برخی چهره‌های فرهنگی و سیاسی همچون عبدالعلی ادیب برومند، فریدون مجلسی، داود هرمیداس باوند، صادق طباطبایی، شهرداد روحانی و اصغر دادبه گردآوری شده است. این کتاب از سوی «شرکت سهامی انتشار» چاپ و راهی بازار کتاب ایران شده است.
نظر شما