خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-الناز مردی: خسرو خورشیدی و محمدمهران یوسف‌زاده دو هنرمندی هستند که توانستند هر یک طرح‌هایی زیبا از تهران و ایران را به تصویر بکشند و در قاب دو کتاب نفیس منتشر کنند. خورشیدی مجموعه طرح‌هایی از مناطق و آداب‌ و رسوم‌های گذشته مردم تهران را طراحی کرده که به چاپ سوم رسیده‌است. یوسف‌زاده در طول سفرهایی که به نقاط مختلف ایران داشته است طرح‌هایی از روستاها و شهرهای مختلف آن را به تصویر کشیده است. این کتاب‌ها توسط انتشارات کتابسرا منتشر شده‌اند به همین دلیل و به‌منظور دست‌یابی اطلاعات بیشتر در این‌باره گفت‌وگویی با فرانک سه‌تاک مدیر انتشارات کتابسرا انجام دادیم که متن این گفت‌وگو پیش روی شماست.

خاطرات 80 ساله خورشیدی از کوچه پس کوچه‌های تهران را در قاب یک کتاب ببینید

فرانک ستاک مدیر انتشارات کتابسرا درباره کتاب «آن روزگاران تهران» گفت: خسرو خورشیدی پس از تحصیل در رشته هنرهای زیبای دانشگاه تهران به آمریکا و در ادامه به ایتالیا سفر کرد. او در ادامه زندگی هنری خود به حرفه طراحی صحنه روی آورد. یکی از مشهورترین کارهای او در این زمینه  طراحی صحنه سریال سربداران است. طرح‌هایی که در این کتاب فرصت نشر پیدا کرده‌اند حاصل خاطرات 80 ساله خورشیدی است که همه آنها را به‌خوبی در ذهن خود سپرده بود. اگر این طراحی‌ها را با عکس‌های مستندی که در دسترس هستند، تطبیق دهیم، متوجه خواهیم شد که این هنرمند، چه دقتی در پرداخت به جزئیات این تصاویر داشته است.

وی ادامه داد: مخاطبان این کتاب عموماً افراد مسنی هستند که خاطراتی از آن دوران در ذهن خود داشته و با مرور تصاویر این کتاب به یادآوری این خاطرات می‌پردازند. البته لازم است حتما بیان کنم که این کتاب توانست مخاطبانی را هم از میان دانشجویان طراحی، سینما و تئاتر و همچنین علاقه‌مندانی از عامه مردم به دست بیاورد.

مدیر انتشارات کتابسرا در ادامه درباره میزان استقبال از این کتاب گفت: نخستین چاپ این کتاب در سال 91 به بازار هنر آمد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت. استقبال از این کتاب به‌گونه‌ای بود که تا فروردین 1392 به چاپ سوم رسید. شمارگان هر نوبت چاپ نیز دو هزار نسخه بود. البته برخی از شرکت‌ها و بانک‌ها نیز گاه تا حدود 300 نسخه از آن را خریداری کرده و در مناسبت‌های مختلف به کارمندان و مراجعه‌کنندگان خود هدیه می‌دادند.


به گفته این مقام مسئول در انتشارات کتابسرا در برخی بازارهایی که در روز جمعه در ساختمان کتابسرا برگزار می‌شود و به «جمعه‌بازار» شهرت دارد بعضی از کتاب‌ها معرفی و با تخفیف بیشتری عرضه می‌شوند. در این میان و نسبت به دیگر کتاب‌ها «آن روزگاران تهران» با استقبال بیشتری مواجه شد.

ستاک در ادامه درباره هزینه‌‌های انتشار این کتاب برای ناشر گفت: هزینه‌ انتشار این کتاب برای هر جلد از آن چیزی در حدود 50 هزار تومان بود. البته این نکته را هم باید اشاره کرد که تمامی این هزینه‌ها به جنس کاغذ و صحافی خوب آن بستگی دارد، چرا که به طور معمول برای کارهای هنری کاغذهای وارداتی از کشورهایی چون اندونزی و مالزی که کیفیت بالایی داشته و در نتیجه نسبت به دیگر کاغذها گران‌تر هستند، انتخاب می‌شوند. با این اوصاف تمام سعی ما در انتشارات کتابسرا این است که کتاب‌هایی این‌چنین را باقیمتی مناسب‌تر در دسترس علاقه‌مندان قرار دهیم تا افراد عادی هم بتوانند از آنها استفاده کنند.

ستاک در پاسخ به این سؤال که «آیا چاپ اول و دوم این کتاب هم با قیمت 69 هزار تومان عرضه می‌شد یا خیر؟» گفت: خیر در چاپ اخیر از این کتاب به دلیل افزایش قیمت کاغذ، بهای کتاب نیز بیشتر شده است، اما در دو چاپ قبلی تلاش بسیاری برای ثبات قیمت این کتاب داشتیم به طوری‌که چاپ دوم کتاب «آن روزگاران تهران» را هم با همان قیمت 55 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دادیم.

این مقام مسئول در انتشارات کتابسرا همچنین درباره عرضه کتاب «آن روزگاران تهران» در قالب مالتی مدیا، توضیح داد: تاکنون اقدامی برای عرضه این کتاب در قالب مالتی مدیا انجام نداده‌ایم. معمولاً بیشتر کتاب‌هایی در زمینه‌های شعر و قصه، به صورت مالتی مدیا منتشر می‌شوند. در این کتاب‌ها یکی از مهم‌ترین عامل جذب مخاطب، صدای خوب راوی داستان است، اما کتابی اینچنین که بیشتر در زمینه طراحی و عکس است نمی‌تواند در حوزه مالتی مدیا نیز مخاطبانی جذب کند. با این اوصاف اگر این پیشنهاد از طرف نگارنده کتاب، خسرو خورشیدی، داده شود ممکن است انتشارات کتابسرا هم نسبت به انتشار آن به صورت مالتی مدیا اقدام کند.

ستاک همچنین درباره این موضوع که نگارنده این کتاب خود تا چه میزان اجازه انتخاب متریال برای این کتاب را داشته است، گفت: از روزی که شروع به انجام این کار کردیم خسرو خورشیدی به صورت مستمر در ساختمان کتابسرا حضور داشت و حتی اجازه نمی‌داد ما اندکی در متن دخل و تصرف کنیم. در مورد کاغذ این کتاب هم خود آقای خورشیدی دخیل بودند به همین دلیل ما این تصاویر را در کاغذهایی با جنس‌های گوناگون امتحان کردیم که در نهایت به این نوع جنس کاغذ رسیدیم.

سیاحت در ایران را با «ایران به روایت دیگر» تجربه کنید

فرانک ستاک در بخش دیگری از گفت‌وگو با «ایبنا» درباره کتاب «ایران به روایت دیگر» نیز گفت: محمدمهران یوسف زاده از دوران نوجوانی خود به نقاشی علاقه زیادی داشت. از سال 1340 در کلاس‌های مختلف نزد استادان بزرگ هنر نقاشی مانند استاد زندی و پتگر مشغول به کارآموزی در رشته طراحی شد. او در طی سفرهایی که به نقاط مختلف کشور داشت توانست مجموعه‌ای از طرح‌های گوناگون را در طول این سفرها به تصویر بکشد.

ستاک همچنین درباره این سوال که چرا طرح‌های این کتاب سیاه‌قلم هستند، نیز گفت: یوسف‌زاده مجموعه طرح‌های مختلفی با سیاه قلم و رنگ روغن از شهرهای محتلف کشور طراحی کرده بود. برای این‌که این طرح‌ها یکپارچه باشند و با یک ابزار اجرا شوند تصمیم گرفتیم از طراحی‌های سیاه‌قلم  این هنرمند، استفاده کنیم.

وی درباره این‌که آیا در ایران یا خارج از کشور کتاب‌هایی مشابه وجود دارد یا خیر، گفت: بله کتاب‌هایی اینچنین که در رابطه با مکان‌های مختلف ایران هستند و با تکنیک سیاه قلم آفریده شده‌اند،  وجود دارند. از این دست کتاب‌ها می‌توان به کتاب منوچهر مغاری اشاره کرد که درباره بافت‌های روستاهای ایران است. رنگ‌ها و صحنه‌هایی که در این کتاب طراحی شده‌اند شباهت زیادی به کتاب «ایران به روایت دیگر» دارند.


این مقام مسئول در انتشارات کتابسرا در ادامه در پاسخ به این سوال که: «چرا در این کتاب در کنار طرح‌های بزرگ قسمتی از آثار نیز در نمای نزدیک منتشر شده‌اند؟» گفت: این کار بیشتر برای راحتی کار دانشجویان رشته طراحی صورت گرفته است. دانشجویان با دیدن این طرح‌ها با چگونگی قرار گرفتن خطوط و نحوه تنظیم آن آشنا می‌شوند.

ستاک درباره استقبال از این کتاب نیز اظهار داشت: استقبال از کتاب «ایران به روایت دیگر» به دلیل عدم شناخت یوسف‌زاده توسط مخاطبان چندان مناسب نبود. شاید تیراژ بالای کتاب نیز یکی از دلایلی بود که موجب شد ما از استقبال از این کتاب راضی نباشیم.

وی همچنین درباره مخاطبان تخصصی این کتاب، گفت: این کتاب در روز دوم نمایشگاه کتاب منتشر شد و در غرفه انتشارات کتابسرا قرار گرفت. در آن زمان دانشجویان رشته‌های طراحی، نقاشی و معماری استقبال مناسبی از این کتاب کردند و دلیل آن‌هم آن‌طور که خود بیان کردند، نشان دادن خطوط طراحی شده در قطع بزرگتر در این کتاب بود.

ستاک درباره علت پایین بودن بهای این کتاب در مقایسه با کتاب «آن روزگاران تهران» توضیح داد: برای این‌که ساختار این کتاب در مقایسه با کتاب «آن روزگاران تهران» متفاوت باشد تصمیم گرفتیم از ابزار دیگری استفاده کنیم. به همین منظور کاغذهایی که در این کار از آن استفاده شد مات و در مقایسه با آن کتاب ارزان‌تر هستند. به همین دلیل قیمت این کتاب پایین‌تر از کتاب «آن روزگاران تهران» است.