به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «بررسی زبان‌شناختی و هرمنوتیکی تفاسیر قرآن» به بهانه نقد و بررسی کتاب «آفرینش در قرآن: بررسی هرمنوتیکی تفاسیر قدیم و جدید» عصر روز گذشته 5 آبان‌ماه با حضور سعید عدالت‌نژاد مؤلف اثر، لیلا هوشنگی منتقد و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا تهران و اکبر قنبری، مدیر انتشارات نگاه معاصر و ناشر کتاب در سالن اجتماعات سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار شد.
عدالت‌نژاد در ابتدای این نشست با بیان این که این کتاب برای عموم مردم نوشته نشده است، گفت: کتاب آفرینش در قرآن اثری کاملاً تخصصی است و انتظار نداشتم این کتاب به شمارگان چندهزار نسخه برسد چون بحث درباره یک دیدگاه تخصصی است و برای کسانی طراحی شده که به تفسیر و قواعد تفسیر آشنا یا علاقه‌مند هستند و سابقه مطالعات در این رشته دارند.
وی ادامه داد: چون قرآن متنی جدی است، در این کتاب مخاطب هم جدی تلقی شده و من متناسب با آن سعی کردم به مساله جدی بپردازم، بنابراین دنبال انتشار کتاب حجیم نبودم.
عدالت‌نژاد با بیان این‌که در مطالعات اسلامی و علوم انسانی، به ویژه در حوزه قرآن و تفسیر قرآن آثاری کمتری ارائه شده است، گفت: دغدغه من این بود که بیشتر این رویکرد و روش را به خواننده منتقل کنم بنابراین عنوان کتاب «بررسی هرمنوتیکی تفاسیر قدیم و جدید» با عنوان اصلی «آفرینش در قرآن» انتخاب شده است.
به گفته وی، در این کتاب موضوع آفرینش محدود به مساله خلقت جهان شده است. از سوی دیگر در این اثر چهار تفسیر قرآن کریم ارائه شده که دو تفسیر از دوره قبل از مدرن شامل آثار شیخ طبری و فخر رازی به عنوان مفسران قدیم و دو تفسیر از دوره معاصر شامل آثار جوهری طنطاوی و علامه طباطبایی به عنوان مفسران جدید انتخاب شده است.
مولف کتاب «آفرینش در قرآن: بررسی هرمنوتیکی تفاسیر قدیم و جدید» با بیان این‌که آیاتی از قرآن کریم در این اثر انتخاب شده‌اند که دارای اطلاعاتی در زمینه آفرینش است، افزود: در این کتاب می‌خواستم نشان دهم دریافت مفسران جدید و قدیم از این اطلاعات چگونه بوده است. در نتیجه این کتاب با تفاسیر ارائه شده راضی و قانع نمی‌شود و روشي خاص را برای تفسیر آیات ارائه می‌کند که مبتنی بر هرمنوتیک الهیات کلاسیک است.
وی یادآور شد: در این کتاب ابتدا روش معرفی شده و سپس آیات تفسیر شده است. حاصل تفسیر ارائه شده نیز این است که داده‌های قرآن عرفی هستند و به تعبیر فیلسوفان علم واقع‌نما محسوب نمی‌شوند.
هوشنگی نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان این‌که انتخاب مبحث مهمی همچون آفرینش در قرآن به جذابیت کتاب افزوده است، گفت: نحوه و چگونگی طرح مباحث در این اثر بدیع و جدید است. در این روش چیدمان مطالب و بسط مطالب با اتکا به تسلط علمی مؤلف بر جنبه‌های مختلف علوم انسانی است.
این منتقد ادامه داد: مولف فضای تفاسیر سنتی و جدید را از هم تفکیک کرده و زمانی که وارد هر یک از فضاها می‌شود، مباحث موجز و مفیدی را به عنوان مباحث مقدماتی برای تبیین و روشن کردن اصل بحث در هر یک از مباحث ارائه می‌کند.
وی با اشاره به این‌که مباحث مقدماتی در این اثر مفصل نیست، گفت: این یکی از مزیت‌های کتاب محسوب می‌شود و به همین دلیل راه را بر مباحث اصلی نبسته است، بنابراین در انسجام منطقی می‌توان به راحتی به نتایج بحث رسید.
هوشنگی به اصطلاح‌شناسی دقیق در این کتاب به عنوان یکی دیگر از ویژگی‌های مثبت کتاب اشاره کرد و افزود: مؤلف در این کتاب گاه اصطلاحات جدیدی را وضع کرده تا مفاهیم را به خواننده ارائه کند.
اکبر قنبری، مدیر انتشارات نگاه معاصر و ناشر کتاب نیز در بخش دیگری از این نشست درباره علت تاخیر بین تاریخ تألیف و تاریخ انتشار این اثر گفت: این اختلاف به دلیل وسواس مؤلف در برخی مباحث کتاب بود.
وی با تأکید بر ضرورت توجه به مفاهیم قرآن گفت: در مورد قرآن فعالیت‌های مثبتی انجام شده اما آسیب‌هایی وجود دارد که باید در رفع آنها تلاش کنیم. ما باید به مفاهیم دقت داشته باشیم و تلاش کنیم قرائت و حفظ قرآن را به سمت تفسیر و مفاهیم قرآن ببریم.
بخش دوم این نشست به پرسش و پاسخ حاضران اختصاص داشت. عدالت‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا در تالیف کتاب ناگزیر نبوده که ایدئولوژیک باشد گفت: زمانی می‌توان خلط ایدئولوژی با مباحث کتاب را قبول کرد که مولف نداند چه شاخصه‌هایی یک متن را ایدئولوژی زده می‌کند اما با توجه به این‌که من سعی کردم از این ملاک‌ها دوری کنم می‌توانم در این زمینه بگویم که این اثر ایدئولوژی زده نبوده است.
سه‌شنبه ۶ آبان ۱۳۹۳ - ۱۰:۵۰
نظر شما