خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- استان مرکزی، سرزمینی در قلب ایران است که ناگفته‌های بکر بسیاری را از پیشینه تاریخ و جغرافیای این مرز و بوم در خود دارد.

«این استان با قرارگرفتن در ناحیه مرکزی ایران، نام مرکزی به خود گرفته است. با استناد به منابع تاریخی، استان مرکزی در هزاره اول قبل از میلاد جزو ایالات ماد بزرگ بود که تمام قسمت مرکزی و غربی ایران را در برمی‌گرفت. زبان فارسی در شهرهای ساوه و مامونیه و روستاهای آوه و الویر زبان اصلی مردم است و در دیگر مناطق به عنوان زبان دوم به کار برده می‌شود. در برخی از شهرستان‌ها نیز مردم به زبان‌های ترکی، کردی و ارمنی صحبت می‌کنند.»

توریسم روستایی و عشایری در استان مرکزی

«یکی از جاذبه‌های مهم استان مرکزی که با مردم ساکن در روستاها و مناطق طبیعی مرتبط است، توریسم روستایی و عشایری است؛ هرچند در این استان عشایر بومی نیستند و بیشتر از نواحی دیگر به این منطقه آمده‌اند. ایل‌های شاهسون، کله‌کوئی، میش‌مس (میش‌مست)، خلج، راوه و کرد (کلهر) از گروه‌های مهم ایلی هستند که در سطح استان جابه‌جا می‌شوند و تصاویر زیبایی از این نوع زندگی می‌گذارند.»

«تاریخ کهن استان مرکزی این ناحیه را سرشار از آداب و رسوم و عقاید مذهبی و اجتماعی کرده است. مثلا اهالی شهر نیم‌ور در نیمه اسفندماه به صورت دسته‌جمعی بعد از مراسم لایروبی رودخانه بزرگ نیم‌ور یا شاه‌جَری، مراسم بیل‌گردانی دارند که به سبک ورزش‌های باستانی انجام می‌شود.»

غذاهایی که سفره‌های مردمان مرکزی را مزین می‌کند

«مسافرانی که از استان مرکزی بازدید می‌کنند، بر سفره‌هایی سرشار از غذاهای محلی مهمان می‌شوند. آش انار، آش جو، دوغ (ترکیب مواد معمول آش با جویی که در دوغ پخته می‌شود)، آش ترش، (رشته، برگ چغندر، زردآلوی خشک‌شده، سرکه و کشکش)، دَمَلمِه (برنج، لوبیا، رشته و سیب‌زمینی)، بوسور (نوعی سبزی کوهی)، ماش آبک، کاله جوش، ماستیز (آب دوغ جوشیده)، آبگوشت دروغین، شویدآب، برشتوک (آرد، آرد گندم، و پودر قند)، پَتَله پلو (گندم آبپز و آسیاب شده، گردوی کوبیده و لوبیاچیتی)، شتیل آیر (گوشت تفت داده شده در روغن، گندم کوبیده و آب)، گل کباب، ته تالی (گوشت چرخ‌کرده و برنج) و ماس او برخی از غذاهای محلی هستند. شیرینی‌هایی مانند چوکه، اگیردک، نون ماستی، برساق، جوزقند و  دولور نیز در کنار غذاها کام گردشگران را شیرین می‌کنند. علاوه بر این‌ها پخت نان‌های محلی نیز در استان مرکزی رواج دارد و پنجه، بازلاماخ، شاته (گردو نازک)، گرده، ساجی، کوله‌مال، آرتی، اَمَکی (گرد و کلفت)، فتیر و مغزی از انواع نان‌هایی هستند که در این سرزمین خواهید یافت.»

این‌ها گلچینی از مطالبی است که در کتاب «مرکزی» (بیست‌وهفتمین شماره از مجموعه کتاب‌های ایرانگردی انتشارات کامل) درباره این استان آمده و در اختیار گردشگران قرار گرفته است.



معرفی جاذبه‌های گردشگری این استان و شهرستان‌هایش، از جمله اطلاعاتی است که علاوه بر مطالب اجمالی از فرهنگ، جغرافیا و تاریخ این مرز و بوم، حجم غالب این کتاب را تشکیل می‌دهند.

بازار نراق، عکس روی جلد این کتاب است. مجموعه بازار نراق مربوط به دوره قاجار است و در نراق، بافت تاریخی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ 22 آبان ماه 1362 با شماره ثبت 1645 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

چاپ نخست کتاب «مرکزی» نوشته مژگان سبزیان در 16 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای 10 هزار تومان از سوی انتشارات کامل چاپ و منتشر شده است.