همواره کنجکاوی درباره گذشته‌های دور و نزدیک، آگاهی درباره زندگی و سرانجام چهره‌های تاریخی، خوشایند و دلخواه است. پس شگفت نیست که کتاب‌های تاریخی، در کنار رُمان و داستان، شاید بیشترین خواستاران و علاقه‌مندان به کتاب را به سوی خود می‌کشند. حتی داستان‌خوان‌ها هم از گستره پهناور تاریخ بی نصیب نیستند و شمار قابل توجهی از رُمان‌ها همان‌هایی هستند که برپایه زندگی و ماجراهای نام‌آوران تاریخ نوشته شده‌اند.
اما اگر خواستار کتاب‌هایی بودید که علمی‌تر به سده‌های تاریخی پرداخته‌اند آنگاه باید نگاهی دقیق‌تر به عنوان‌های عرضه شده در نمایشگاه بیست و هشتم می‌انداختید و می‌دیدید که در حوزه تاریخ چه عناوینی چاپ و منتشر شده است. بی‌گمان در این میان انتشار اسناد و مدارک تاریخی و ویرایش متن‌های کهن از اولویت خاصی برخوردار بودند. ترجمه سفرنامه‌ها نیز برای شناخت سده‌های اخیر تاریخ ایران اهمیت ویژه‌ای داشت. هر چند تقریبا همه سفرنامه‌های مهم دوره‌های تاریخی صفویه تا پایان قاجاریه ترجمه شده است و چنین مآخذ ارزشمندی در اختیار پژوهندگان تاریخ قرار گرفته است.
در حوزه چاپ اسناد تاریخی، کتابخانه- موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی را باید یکی از پیشگامان نشر منابع تاریخی دانست. عناوینی که این مرکز انتشاراتی در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب عرضه کرده بود، زمینه مناسبی برای پژوهش در حوزه تاریخ معاصر فراهم می‌آورد. «گزیده اسناد و قوانین تجاری ایران در دوره قاجار»، «اسناد برده فروشی و منع آن در عصر قاجار»، «اسناد بانوان در دوره مشروطیت» و «اسنادی از پیامدهای ملی شدن صنعت نفت ایران» شماری از عناوین متعدد مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی بود.
تاریخ و اسناد شهرهای ایران نیز جایگاه مهمی در پژوهش‌های تاریخی و بررسی سلسله‌های محلی و خاندان‌های حکومتگر تاریخی دارد. از دیگر عنوان‌های منتشر شده توسط کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی می‌توان به «اسناد قم در دوره پهلوی اول»، «اسناد یزد در دوره مشروطیت»، «اسناد استرآباد و دشت گرگان در دوره ی مشروطیت» و عناوین دیگر اشاره کرد.
در نگاه به کتاب‌های تاریخی عرضه شده در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب، عنوان‌هایی که در حوزه تخصصی تاریخ قرار می‌گرفتند، شمارگان قابل توجهی داشتند. انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام در کنار عنوان‌های دیگر دو کتاب «تاریخنگاری در ایران عصر سلجوقی» نوشته ناصر صدقی و «گفتارهایی در باب تاریخنگاری و روش شناسی تاریخی» را منتشر کرده بود. انتشارات ققنوس نیز «نقش برجسته‌های نویافته ساسانی» را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده بود. «مجموعه تاریخ جهان» این انتشاراتی نیز با چاپ‌های مکرر، خواستاران و جویندگان خود را داشت.
انتشارات بین‌المللی الهدی اثر مهم «قلعه‌ها و دژهای ایرانی» نوشته ژان کلود ووآزن را با ترجمه مریم چهرقان ارائه کرده بود. غرفه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز برای تاریخ‌خوان‌ها و علاقه‌مندان به باستان‌شناسی ره‌آوردهای بسیاری داشت. به ویژه باید از کتاب «هخامنشیان در آسیای صغیر، با تکیه بر داده‌هایی باستان‌شناسی» نوشته دکتر علیرضا هژبری و مهسا ویسی نام برد. از انتشارت نوید شیراز نیز کتاب «تخت جمشید از نگاه آنتوان سوریوگین» با ترجمه طاهره سلامی و درنا نویدگویی درخور یادآوری است. این کتاب دربردارنده تصاویری از آثار باستانی تخت جمشید در زمان ناصرالدین شاه قاجار است.
خانه تاریخ و تصویر ابریشمی نیز که بیشتر کتاب‌هایش در حوزه تاریخ است با کتاب‌های «گذری بر طهران قدیم»، «تهران روزگاران قدیم»، «ایران قدیم مهد تمدن جهان»، «جهان قدیم»، «داریوش بزرگ»، «کوروش کبیر» و مجموعه‌های شاهان هخامنشی و شاهان ساسانی به نمایشگاه کتاب آمده بود. این کتابها که به بازچاپ‌های بالایی رسیده بودند نگاه علاقه‌مندان به کتاب‌های تاریخی را به سوی خود جلب می‌کردند.
در بخش تاریخ باستانی ایران، نشر فرزان روز در کنار تجدید چاپ کتاب‌های خود اثری از تورج دریایی را درباره کوروش هخامنشی را ترجمه و چاپ کرده بود. «ساسانیان و هون‌ها» نوشته فرانس آلتهایم با ترجمه هوشنگ صادقی، «شوش شش هزار ساله» نوشته پی یر آمیه با ترجمه علی موسوی از دیگر عنوان‌های این مرکز انتشارتی به‌شمار می‌رفت.
نشر مرکز چاپ دوم «در باب صفویان» اثر راجر سیوری را در دسترس خواستاران کتاب‌های تاریخی قرار داده بود. از دیگر عنوان‌های تاریخی نشر مرکز درباره صفویان باید به کتاب تازه چاپ رودی متی درباره زوال صفویه و سقوط اصفهان (ترجمه حسن افشار) اشاره کرد. از تازه‌ترین کتاب‌های حوزه تاریخ انتشارات سخن نیز اثر «یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی، از سفر کنفرانس صلح پاریس» به کوشش محمد افشین وفایی و پژمان فیروزبخش یادکردنی است.
انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه نیز در بخش کتاب‌های تاریخی خود «ایران عصر تیموری» نوشته بئاتریس فوربزمنز با ترجمه اکبر صبوری، «ایران صفوی، نوزایی امپراتوری ایران» نوشته اندرو نیومن با ترجمه عیسی عبدی، «تاریخ مردم ایران در دوره قاجار» نوشته رضا دهقانی را به بازدیدکنندگان بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب عرضه کرده بود. نشر مرکز پژوهشی میراث مکتوب نیز اهتمامی ویژه در تصحیح و انتشار متن‌های کهن دارد. شماری از این کتاب‌هایی که توسط این موسسه انتشاراتی، به شیوه‌ای علمی و چشم نواز چاپ می‌شوند مختص متن‌های کهن تاریخی است.
بی‌گمان نام بردن از همه عناوین تاریخی ارائه شده در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب میسر نیست. با این همه تنوع و فراوانی کتاب‌های منتشر شده در حوزه تاریخ، نوید بازدیدی پربار برای خواستار و پژوهندگان تاریخی داشت. نه تنها پژوهندگان بلکه تاریخ‌خوانانی هم که نگاهی غیر تخصصی به روزگاران و سده‌های سپری شده تاریخی داشتند کتابها و عنوان‌های جذاب و خواندنی می‌یافتند.
نظر شما