نقش نهادهای دولتی بر روند ادبیات کودک/2
مجید راستی: دولت کتابهای مورد نیاز مردم را در کتابخانهها عرضه کند/ برگزاری نمایشگاههای کتاب به اقتصاد کتابفروشیها ضربه میزند
مجید راستی، نویسنده و مترجم کتابهای کودک و نوجوان گفت: نهادهای فرهنگی دولت باید کتابهای مورد نیاز مردم اعم از منابع مورد نیاز کودکان و نوجوانان را در کتابخانهها عرضه کند تا دسترسی مردم به کتاب افزایش یابد. وی همچنین اشاره کرد که برپایی نمایشگاههای کتاب در شهرهایی مثل تهران که کتابفروشیهای بزرگ دارد، ضربه به اقتصاد این صنف فرهنگی است.
این نویسنده و مترجم ادامه داد: به عنوان مثال ساخت و راهاندازی کتابخانهها از وظایف نهادهای دولتی است که امکان دسترسی مردم به کتاب را بیشتر میکند، اگر چنانچه آمار کتابخانههای ساخته شده در کشور، مخصوصا کتابخانههای مخصوص کودکان و نوجوانان، نسبت به قبل از انقلاب دو یا سه برابر شده باشد، میتوان نتیجه گرفت که نقش دولت و نهادهای دولتی بر روند ادبیات کودک مثبت و تاثیرگذار بوده است.
رئیس سابق انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان عنوان کرد: باید توجه داشت که وظیفه دولت بسترسازی است و باید اقدامات اساسی و زیربنایی لازم برای توسعه و تحول ادبیات کودک را انجام دهد و رشد کیفی این حوزه برعهده نهادهای مدنی است. همچنین در این راستا وظیفه دولت باز کردن راه، برطرف کردن موانع و تشویق بخش خصوصی است تا با اطمینان خاطر برای رشد و توسعه فرهنگی فعالیت کند، اما اگر دولت بخواهد نقش کنترلی و محدود کننده داشته باشد قطعا بخش خصوصی نیز نمیتواند با فراغ بال و آرامش در زمینه ارتقاء کیفی ادبیات کودک تلاش کند.
نویسنده «پادشاهی که کشورش را گم کرد» همچنین به برخی اقدامات دولت در زمینه کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و گفت: از جمله اقدامات دولت در حوزه کتاب و کتابخوانی برگزاری نمایشگاههای مختلفی مانند نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران است. با وجود اینکه برگزاری این نمایشگاهها میتواند موثر باشد اما اگر بر اساس تعریف واقعیشان نباشد، نه تنها سودمند نیست بلکه به اقتصاد کتابفروشیها نیز ضربه وارد میکند، زیرا در این مدت میزان فروش کتابفروشیها به شدت کاهش مییابد.
دولت باید مردم را به سمت کتابفروشیها هدایت کند
راستی اضافه کرد: برگزاری نمایشگاههای کتاب در شهرها و روستاهای دورافتاده که دسترسی کمی به کتابفروشیها دارند، بسیار مفید است، اما در شهر بزرگی مانند تهران که کتابفروشیهای بزرگی دارد، برگزاری این چنین نمایشگاهی سبب کاهش آمار فروش کتاب میشود و در این زمان دولت باید با اعمال برنامههای راهبردی از کتابفروشیها حمایت کند.
مترجم «دنیا میخواست به دنیا بیاد» ادامه داد: دولت باید تلاش کند مردم را به سمت مکانهای طبیعی و دائمی عرضه و فروش کتاب مانند کتابفروشیها هدایت کند و با این کار سبب رونق فروش کتاب در سطح جامعه شود.
راستی گفت: اگر شرایط توزیع کتاب در جامعه به سمت بهبود پیش برود، حق و حقوق نویسنده، ناشر و مصرفکننده رعایت شده و تعادل حکمفرما میشود. این وضعیت سبب رشد و توسعه ادبیات کودک میشود، اما تا زمانی که ناشر به دلیل هزینههای بالا، حقوق مولف را رعایت نمیکند و به سراغ ترجمه آثار بازاری میرود، اعتبار ادبیات کودک ایران در خارج از کشور کاهش پیدا میکند. ناشران خارجی هم که حقوقشان در ایران را از دست رفته میبینند، علاقهای به کار با نویسندگان ایرانی نشان نمیدهند و این موضوع به شکل دیگری حقوق نویسنده را از بین میبرد.
پیوستن به کنوانسیون «برن» سبب رشد ادبیات کودک میشود
نویسنده «من و فیل من» به لزوم پیوستن ایران به کنوانسیون برن اشاره کرد و گفت: دولت برای حمایت از صنعت نشر باید تلاش کند ایران به کنوانسیون «برن» بپیوندد و قانون کپی رایت را بپذیرد. در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرفته در حوزه ادبیات کودک به دلیل همین مساله حاضر به همکاری با ما نیستند و این امر، صدمه جدی به توسعه فرهنگ و ادبیات ما زده است.
راستی ادامه داد: دولت باید عملا کاری برای توسعه و رشد ادبیات کودک انجام دهد و صرفا شعار ندهد. درحال حاضر میانگین شمارگان کتاب در جامعهای که 80 میلیون نفر جمعیت دارد، در حدود هزار نسخه است و این یک علامت سوال بزرگ است که دولت باید به آن جواب دهد، نه اینکه آن را نادیده بگیرد.
دولت باید کتابهای مورد نیاز مردم را در کتابخانهها عرضه کند
این نویسنده در پایان یادآوری کرد: اگر دولت تعداد کتابفروشیها و کتابخانهها را افزایش دهد، شمارگان کتابها نیز افزایش پیدا میکند. این تصور که «هرکسی میخواهد کتاب بخواند باید کتاب بخرد» غلط است، دولت باید کتابهای مورد نیاز مردم اعم از کودکان و نوجوانان را در کتابخانهها عرضه کند تا دسترسی مردم به کتاب افزایش یابد. با این کار نه تنها آمار کتابخوانی افزایش پیدا کرده، بلکه شمارگان کتابها نیز بیشتر میشود و نویسندگان هم به حقوق واقعی خود دست پیدا میکنند.
مجید راستی (متولد 1335) نویسنده و مترجم کتابهای کودک و نوجوان، دارای مدرک کارشناسی زبان انگلیسی است. وی فعالیت خود را از مجله کیهان بچهها در دهه 60 آغاز کرد. از جمله کتابهای منتشر شده او میتوان به مجموعه «قصههای بیبی و بابا»، «یک تکه آسمان به من بده»، «این سر دنیا، آن سر دنیا»، «موش شو، بگیرمت» و «پسر کوچولویی به اسم قوره» اشاره کرد.
«این سر دنیا، آن سر دنیا» یکی از کتابهای موفق این نویسنده است که در چهاردهمین جشنواره کتاب کودک و نوجوان كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان به عنوان اثر شایسته تقدیر شناخته شد.
نظر شما