به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی یکشنبه (10 آبان 1394) با حضور دکتر علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی در سالن همایش‌های صدا و سیما ادامه یافت.
 
لاریجانی در این همایش گفت: از دیرباز یکی از دغدغه‌های برخی صاحبنظران این بود که در علوم انسانی نیازمند تحول هستیم؛ در این راه باید توجه داشت منشأ علوم انسانی کنش انسانی از سر فکر است و یکی از مبانی‌های آن فرهنگ بومی کشورهاست.
 
رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه شایسته است در علوم انسانی غور بیشتری داشته باشیم، افزود: شهید صدر و شهید مطهری در لابه‌لای آثارشان نظریه‌هایی در این باره ارائه داده‌اند و کتاب‌های بسیاری نوشته‌اند. دکتر گلشنی نیز از 4 دهه پیش این دغدغه را داشت و این مباحث را دنبال می‌کرد که منجر به انتشار کتاب‌هایی در سال‌های پس از انقلاب اسلامی شد. این دغدغه دانشگاه و حوزه تصنعی نیست و دغدغه‌ای اصیل است.
 
وی سپس به بیان نکاتی در این باره پرداخت و گفت: اصول موضوعه اصولی انتخابی است و براساس فکر صورت می‌گیرد. انتخاب اصول موضوعه این‌گونه نیست که بین همه افکار جامع باشد حتی در علوم دقیقه نیز همین‌طور است؛ مثلاً در اصول هندسی که یکی از اصول موضوعه است هم با همین امر مواجهیم و این نکته منحصر به علوم انسانی نمی‌شود.
 
لاریجانی ادامه داد: در علوم انسانی انتخاب‌ها می‌تواند براساس کنش انسان‌ها باشد که یک بخش آن اصول فرازمانی و فرامکانی است؛ مانند اینکه می‌گوییم انسان‌ها براساس فطرت خود عملی را انجام می‌دهند. وقتی درباره علم صحبت می‌کنیم ابتدا ذهنمان به این نکته معطوف می‌شود که اصول موضوعه آن چیست؟
 
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: در حوزه علوم انسانی چون درباره رفتار جمعی و فردی انسان‌ها بحث می‌کنیم باید مکاتب فکری مختلفی را در نظر بگیریم. ما قصد نادیده گرفتن مکاتب و نظریه‌های دیگر را در علوم انسانی اسلامی نداریم.
 
وی در بیان دومین نکته خود گفت: باید پرسید که انتظار ما از علوم انسانی اسلامی چقدر است با برداشتی که از علوم انسانی داریم چه انتظاری باید داشته باشیم. گاهی تصور می‌کنیم که اگر پسوند «دینی» به علوم انسانی الصاق کنیم آن علوم ماندگار است در حالی که نمی‌توان آن را جاودانه دانست چون به هر حال ما این اصول را می‌سازیم.
 
لاریجانی با پرسیدن این سوال که آیا این علم قابلیت جاودانه شدن دارد، تاکید کرد: نمی‌توانیم چنین ادعایی داشته باشیم با هر اسمی که روی آن بگذاریم. اگر لفظ دینی در کنار علوم انسانی قرار دهیم باید بدانیم این علم امری وحیانی نیست و یک امر انسانی است و ما می‌کوشیم براساس سیستم عقل، نظامی درست کنیم که منطبق با اصول دینی ما باشد اما نمی‌توان آن را از نظام علمی جدا کرد. البته چنین ادعایی درباره حقایق فلسفی تمام دنیا نیز صادق است. از این‌رو سطح انتظارمان باید معقول اما حتما رو به جلو باشد چرا که وارد عرصه‌ای شده‌ایم که نمی‌توان آن را وحیانی دانست اما شرایطی برای تکامل آن وجود دارد.
 
رئیس مجلس شورای اسلامی در بیان نکته سوم خود در این باره پرسید چگونه می‌توان به این علم (علوم انسانی اسلامی) رسید و آن را سامان داد؟ توضیح داد: نخست آن‌که در علوم مختلف انسانی باید تعمق کنیم و اهداف آن را بشناسیم که کاری درست است و مقدماتی دارد اما راه دیگر این‌که بدانیم علوم مختلف چگونه شکل گرفته‌اند و کامل شده‌اند؟ آیا از درون بحث‌های جاری به یک مدل رسیده‌اند یا از بدنه رشد کرده‌اند که غالباً رشد از بدنه بوده است. من شما را به این روش توصیه می‌کنم.
 
لاریجانی ادامه داد: ما در علوم انسانی موضوعات زیادی داریم که نیازمند کاوش است چه در سیاست، چه در جامعه‌شناسی و چه در روانشناسی اگر کاوش کنیم می‌توانیم مسائل پیرامون آن را هم به خوبی درک کنیم؛ مثلاً اینکه آیا مدل قانون اساسی مدلی کاربردی است یا خلل‌هایی دارد که نیازمند بازسازی است.
 
وی افزود: بنابراین وقتی با مطالعه پدیده‌ها، آنها را ریشه‌یابی می‌کنیم می‌توانیم بسنجیم امری قابل توجیه هستند یا دچار کاستی شده‌اند که اگر دچار این مشکل بودند می‌توان به آنها مختصات تازه‌ای اضافه کرد.
 
در پایان این مراسم با حضور دکتر علی لاریجانی از هفت عنوان کتاب علمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، کتاب «نظریه» (شامل مقالات برگزیده دومین کنگره) و کتاب «الگوهای کلان» رونمایی شد.