روشنگر ابهامات پیرامون زندگی میرعماد قزوینی
حمیدرضا قلیچخانی در این جلسه گفت: میرعماد قزوینی یکی از مهمترین و اثرگذارترین خوشنویسان تاریخ هنر ایران است که در دوران صفویه میزیست. ابهامات بسیاری پیرامون زندگی این هنرمند وجود دارد، با این اوصاف پژوهشهای چندانی پیرامون وی کار و منتشر نشده است.
وی افزود: مهدی نورمحمدی با وجودی که خود در هنر خوشنویسی فعالیتی نداشته، توانسته پژوهش مناسبی را درباره میرعماد به سرانجام برساند. نوع نگاه وی در این پژوهش قابل تقدیر است. نویسنده تمام تذکرههای فارسی درباره زندگینامه و آثار میرعماد را به دقت مطالعه و بررسی کرده و برخی از آرایی که گذشتگان درباره میرعماد داشتهاند، از جمله تاریخ تولدش را تصحیح کرده است.
نویسنده کتاب «درآمدی بر خوشنویسی ایرانی» ادامه داد: کتاب «عماد ملک خط» بسیاری از ابهامات درباره زندگی این هنرمند را روشن کرده است. این مساله نشان میدهد که پژوهشگر منابع و اسناد خوب و کاملی را دیده است.
قلیچخانی همچنین به دیگر ویژگیهای کتاب «عماد ملک خط» اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگیهای مثبت این کتاب گزارش کاملی است که نویسنده از خاندان سیفی قزوینی به مخاطبان ارائه کرده است. همچنین وی افراد بسیاری را از این خانواده شناسایی کرده و مساله مهاجرت خاندان میرعماد پس از قتل او از ایران به کشور عثمانی را با دلایل روشن و ارائه اسناد متقن، رد میکند.
نویسنده کتاب «اصطلاحات نسخه پردازی در دیوان بیدل دهلوی» همچنین به برخی اشکالات کتاب «عماد ملک خط» نیز اشاره کرد: شیوه ارجاع به اسناد در این پژوهش، شاید یکی از اشکالات عمده آن باشد. همچنین در زیرنویس برخی تصاویر نیز اشکالاتی وجود دارد که امیدوارم در چاپهای بعدی تصحیح شود.
این پژوهشگر اضافه کرد: میرعماد یکی از هنرمندانی است که آثارش بسیار جعل میشد. در این کتاب نیز تصاویر آثاری آمده که احتمال اصیل نبودن آن بسیار زیاد است. به نظرم اگر آقای نورمحمدی از این تصاویر استفاده نمیکرد، بسیار بهتر بود.
تحریف بسیار زندگی میرعماد
مهدی نورمحمدی نیز در این جلسه با اشاره به سختیهای پژوهش بر زندگی میرعماد گفت: با وجودی که میرعماد هنرمندی دارای شهرت و اعتبار جهانی است، اما زندگی و سرگذشتش چندان برای ما روشن نیست.
وی افزود: زندگی هیچ خوشنویس و هنرمند دیگری مانند میرعماد، این چنین در معرض تحریف و حتی جعل قرار نگرفته و دستخوش داستانپردازی و افسانهسازی نشده است. با این اوصاف من در راستای پژوهش در زندگی این هنرمند به نتایجی دست پیدا کردم که پیشتر در هیچ کتابی به آن اشاره نشده است.
نورمحمدی ادامه داد: در همه منابع درج شده که سال تولد میرعماد 961 قمری است، اما من در این کتاب با ارائه اسنادی ثابت کردهام که سال دقیق تولد میرعماد 958 قمری است. از دیگر مواردی که در این کتاب برای نخستین بار به مخاطبان ارائه میشود به این شرح است؛ اثبات قطعیت حسنی بودن نسب میر عماد، اثبات شاگردی میرعماد نزد عیسی رنگ نگار و مالک دیلمی، رد افسانه مهاجرت بستگان میرعماد به عثمانی بعد از کشته شدن وی و انتقال قبر میرعماد از قبرستان خارج دروازه طوقچی اصفهان به مسجد مقصود بیک.
این پژوهشگر درباره منابع تصویری منتشر شده در این کتاب گفت: در این کتاب همچنین نمونه رقمها و امضاهای میرعماد، عکسهای کتیبه تکیه میرفندرسکی در گورستان تخت فولاد اصفهان و همچنین عکسهایی از آرامگاه منسوب به میرعماد به چاپ رسیده است. لازم به ذکر است که کتیبه تکیه میرفندرسکی، تنها کتیبه باقی مانده از میرعماد است.
نورمحمدی در این جلسه از انجمن خوشنویسان نیز به دلیل عدم توجه به آثار گذشتگان انتقاد کرد: من نمیدانم چرا انجمن خوشنویسان فقط برخی شیوههای خاص خوشنویسی را تدریس و تبلیغ میکند و نسبت به آثار گذشتگان بیاعتنا است؟ متاسفانه بسیاری از استادان ممتاز امروز نیز نسبت به کار بسیاری از بزرگان خوشنویسی، حتی در دوران قاجاریه نیز دانش چندانی ندارند.
نورمحمدی همچنین به کتاب در دست انتشار خود در حوزه خوشنویسی نیز اشاره کرد و گفت: کتاب «زندگی و آثار ملک محمد قزوینی، شیخ علی سکاک و محمد علی خیارجی؛ از پیشگامان خط تزیینی، نقاشیخط و خط گلزار» را نیز در نوبت نشر دارم. این کتاب نیز در حوزه خوشنویسی است و نشر پیکره تا حدود دو ماه دیگر آن را روانه کتابفروشیها میکند.
کیانوش معتقدی نیز در این جلسه گفت: اهالی خوشنویسی بسیار خوشحالند که کتاب «عماد ملک خط» با همه ویژگیهای مثبتش منتشر شده است. همچنین باعث خوشحالی است که امروزه هنر خوشنویسی ما به جایی رسیده و آنقدر مورد توجه قرار گرفته است که پژوهشگران بسیاری به کار بر آن روی آوردهاند.
کتاب «عماد ملک خط؛ زندگی و آثار میرعماد سیفی حسنی قزوینی» نوشته مهدی نورمحمدی با شمارگان هزار نسخه، 568 صفحه و بهای 55 هزار تومان از سوی انتشارات علمی روانه کتابفروشیها شده است.
نظر شما