به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری در شانزدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، که چهارشنبه 25 آذرماه، همزمان با روز ملی پژوهش در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: اتفاق جدی‌ در دو سال گذشته در نحوه نگرش ما به اقتصاد کشور ایجاد شده است. بزرگترین سرمایه ما جوانان ما هستند. سرمایه کشور ما منابع و معادن نیستند. ما صنعت نداریم، بلکه فقط کارخانه داریم. صنعت به‌عنوان مثال یعنی طراحی خودرو. مفاهیم جدیدی که آلوده به خام‌فروشی نفت شده است. تکنولوژی خریدنی نیست بلکه باید فراگرفته شود. در حال حاضر دو هزار پارک علم و فناوری در کشور وجود دارد.
 
وی افزود: ایران دارای 32 میلیون نیروی جوان و 4 میلیون دانشجو و جزو کشورهایی است که از بیشترین آمار دانشجو برخوردار است. در حوزه مهندسی جزو پنج کشور برتر تربیت‌کننده نیروی مهندسی هستیم و سالانه 250 هزار دانش‌آموخته مهندسی داریم که با آمریکا برابری می‌کند. 50 هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور تحصیل می‌کنند و در این حوزه جزو 10 کشور نخست جهان هستیم.
 
ستاری ادامه داد: تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج از کشور ایرادی ندارد، جذب آن‌ها بعد از دانش‌آموختگی بااهمیت است و در سیستم اقتصاد نفتی نمی‌توانیم این دانشجویان را جذب کنیم.
 
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری گفت: در بنیاد ملی نخبگان، پلتفورم جذب دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌های خارج از کشور در اردیبهشت‌ماه ایجاد شد و در حال حاضر از طریق این پلتفورم، 72 دانشجو در ایران حضور دارند. اتفاقات خوبی در حوزه تجاری‌سازی روی داده و با ایجاد استارت آپ‌ها و پارک‌های علم و فناوری، افق‌های خاکستری روشن‌تر شده‌اند.
 
وی با اشاره به بودجه پژوهش سال آتی نیز افزود: برای حوزه پژوهش در سال 95 بودجه خوبی درنظر گرفته شده است. 200 میلیارد تومان نیز در صندوق شکوفایی و نوآوری مصوب شده است.

پژوهش فقط به صنعت محدود نمی‌شود
دکتر محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز به‌عنوان دیگر سخنران این نشست عنوان کرد: توسعه کمی و زیرساخت‌ها در دهه‌های گذشته مورد تاکید بوده‌ است و امروز تشکیل دانشگاه‌های کارآفرین مورد توجه هستند که از جمله این زیرساخت‌ها، آزمایشگاه‌های مرجع و مرکزی‌اند. در حال حاضر 52 آزمایشگاه مرکزی در موسسات تحقیقاتی در حال تکمیل و بازسازی هستند. تخصیص اعتبار برای تکمیل و بازسازی آزمایشگاه‌ها آخرین بار در سال 78 صورت گرفت. بناست از سال آینده نسبت به این زیرساخت‌ها توجه بیشتری صورت گیرد.
 
وی افزود: چهار هزار و 500 آزمایشگاه در سراسر کشور فعالیت می‌کنند و ضروری است تا در قالبی یکپارچه به ارائه خدمات بپردازند. پژوهش‌های کاربردی و بنیادی هر دو مورد نیاز هستند، اما باید توجه داشته باشیم که بدون تحقیق بنیادی، تحقیقات کاربردی توسعه نخواهند یافت؛ بنابراین باید بین این دو حوزه تناسب ایجاد شود. تصور می‌کنم که باید 20 درصد تحقیقات ما بنیادی و مابقی کاربردی باشند.
 
فرهادی با اشاره به ظرفیت‌های علمی ایران ادامه داد: ایران از جمله کشورهایی است که بیشترین آمار دانشجویان را دارد. کشور به تحقیقات مساله محور نیاز دارد که در گرو ارتباط بیشتر دانشجویان با صنایع مختلف است. تقویت و توسعه پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد از برنامه‌های اصلی وزارت علوم است. در حال حاضر 38 پارک و 158 مرکز رشد در کشور فعال هستند.
 
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تاکید بر لزوم توجه پژوهشگران به حوزه‌‌‌های غیرصنعتی اظهار کرد: پژوهش و فناوری فقط به حوزه‌های صنعتی محدود نمی‌شود، بنابراین پژوهشگران باید در حوزه‌های علوم انسانی و هنر نیز فعالیت بیشتری داشته باشند.
 
رشد 9 برابری تولیدات علمی ایران
حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این آیین گفت: بی‌تردید در هر کشوری دانشگاه منشا تحول و نیروی انسانی و محققان از نیروهای کارآمد هستند که سیاستمداران و سیاستگذاران به این اصل رسیده‌اند. یک روز بعد از بسته‌شدن پرونده هسته‌ای ایران که موفقیت بزرگی است محققان و فعالان عرصه علم و پژوهش فواید این اتفاق را بیشتر حس می‌کنند.
 
وی با اشاره به موفقیت‌های مختلف علمی ایران افزود: در یک دهه گذشته در حوزه بایولوژی رشدی 12 برابری داشته‌‌ایم. همچنین رشد تولیدات علمی ما در این مدت 9 برابر شده است. در 10 سال گذشته شاهد 11 برابر شدن سرعت رشد تولیدات علمی بوده‌ایم. در بخش دانش و فناوری هسته‌ای نیز رشد 8 هزار و 400 درصدی اعلام شده است. در بخش بایومدیکال که نیازمند توجه کیفی بیشتری است، مقالات ما در یک دهه گذشته رشد 13 برابری را نشان می‌دهد. ایران در سال 2014 میلادی 40 هزار مقاله در اسکوپوس که نزدیک به 50 درصد آن به موضوعات پزشکی مربوط بوده، به ثبت رسانده است.

با کدام ضد اکسیر طلایمان را مس می‌کنیم؟
یوسف ثبوتی، چهره ماندگار فیزیک ایران نیز در آیین تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور اظهار کرد: در دنیای پرشتاب امروز به نوشته‌های پژوهشی که در طول 10 سال بیشترین ارجاع را داشته باشد، نوشته پراستناد می‌گویند. نوشته‌های پراستناد در این زمان کم و بیش یک‌درصد نوشته‌های پژوهشی دنیا را تشکیل می‌دهند.

این چهره ماندگار حوزه فیزیک ادامه داد: بنابر سندی که از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام چند روز پیش به دستم رسید، 6/5 درصد از این یک‌درصد نوشته‌های پراستناد را ریاضی‌نویسان ما، 6/3 درصد را زیست‌شناسان ایرانی، 8 در هزار را فیزیکدانان کشور و 5 در هزار را شیمی‌دانان ما نوشته‌اند، در حالی‌که این گروه از علم‌نویسان کشور بودجه‌های متناسب با این درصدها و در هزارها را در اختیار نداشتند.
 
وی افزود: آیا آمار و ارقامی از این سیاق، نمی‌توانند نشانه سلامت و توانایی جوامع علمی و دانشگاهی ما به حساب آیند و اینجا و آنجا گفته شود تا جوانانمان دل قرص داشته باشند و توانایی‌هایشان را باور کنند. چرا این همه سلامت و تقوای حرفه‌ای را کم ارج می‌گذاریم و چرا عیب‌جویی‌ها و تاریک‌بینی‌هایمان را مشتاقانه برجسته و رسانه‌ای می‌کنیم.
 
ثبوتی ادامه داد: از سلامت دانشگاهیانمان دل آسوده باشیم، چراکه صادقانه‌ترین و صدیق‌ترین آدم‌هایمان که جوانانمان باشند در دانشگاه‌ها هستند. کمترین فساد اخلاقی و اجتماعی و مالی را می‌توانید در دانشگاه‌ها سراغ بگیرید. به‌ویژه دپارتمان‌های علوم و مهندسی‌ دانشگاه‌ها که با علوم دقیقه سروکار دارند، نمی‌توانند بی‌منطق ریاضی سرکنند. نمی‌توانند علت و معلول را نبینند و برپایه توهم بگویند و بشنوند و عمل کنند.
 
این چهره ماندگار حوزه فیزیک گفت: قبول کنیم به دلیل همین ویژگی‌ها، دانشگاه‌ها در مکانیزم درونی خودگندزدایی دارند و اگر به هر دلیل در مقاطعی از زمان و مکان آلوده شوند، خود را می‌پالایند و آلودگی‌ها را از خود می‌تکانند. سالانه تعداد زیادی از دانش‌آموختگان دانشگاهی‌مان را در طَبَق زر تقدیم بیگانه می‌کنیم؛ لابد خوب هستند که این همه مشتری برون‌مرزی دارند. فقط در آمریکا نزدیک به دو میلیون ایرانی داریم که نزدیک به نیم میلیون آن‌ها دانش‌آموختگان دانشگاهی‌اند. این تعداد در 10 سال گذشته از ایران رفته‌اند و بیشترشان موفقند و در پست‌های کلیدی از مدیریت‌های ارشد ناسا، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، صنایع و کسب و کارهای ریز و درشت قرار دارند. فقط یک‌هزار از همین ایرانی‌های مقیم آمریکا یکصد میلیارد دلار سرمایه جامعه آمریکا را مدیریت می‌کنند.
 
وی با طرح چند سوال ادامه داد: در این دوره زمانه کدام کشور است که به کشور دیگر نفوذ می‌کند و چه به دست می‌آورد؟ چگونه است که دانش‌آموخته دانشگاه‌های ما مادام که در کشور است، بیکار و اما تا پا به بیرون می‌گذرد در ظرف چندسال کوتاه کارآفرین می‌شوند؟ نظام فرهنگی، اجتماعی، مدیریتی، صنعتی و آموزشی بیگانگان با کدام اکسیر مس دانش‌آموخته ما را به طلا برمی‌گرداند و متقابلا نظام فرهنگی، اجتماعی، مدیریتی، صنعتی و آموزشی ما با کدام ضداکسیر، اگر طلا هم به دستش بدهند، مس می‌کنند.
 
ثبوتی افزود: لابد همه راه‌هایی را که تا به حال رفته‌ایم و به مقصد نرسیده‌ایم، باید بیراهه بدانیم و از کنارشان بگذریم و طرحی نو دراندازیم. چه کسی چنین اجازه‌ای را خواهد داشت؟