به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین اختتامیه دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب امروز (یکم دی‌ماه) با حضور سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب، افشین داورپناه، معاون فرهنگی ـ پژوهشی مؤسسه خانه کتاب، حجت‌الاسلام سید محمود دعائی، مدیرمسئول مؤسسه اطلاعات و جمعی از صاحبنظران حوزه فرهنگ و ادب در سالن جلسات پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.
 
سیدعباس صالحی در این مراسم با بیان این‌که جامعه‌ای که در آن نقد وجود دارد فرصت‌های گفت‌وگوی بیشتری برای خود فراهم کرده است، اظهار کرد: نقد را می‌توان با توجه به این‌که   پدیده ای اجتماعی است و دریچه‌ای برای گفت‌وگو است با کارکردهای متعددی تعریف کرد. جامعه‌ای که نقد کمتر در آن دیده شود، بدون تردید از یکی از دریچه‌های مهم محروم است و فرصت گفت‌وگو را از دست داده است.
 
وی ادامه داد: نقد از منظر ایجابی، فرصتی را برای ترکیب‌سازی به منظور زایش فراهم می‌کند و در یک دیالکتیک رفت و آمدی، زایش‌های علم و فرهنگ را میسر می‌کند.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که نقد فضا و فرصتی برای کاهش آسیب‌ها است، اظهار کرد: حوزه فرهنگ مکتوب ما با آسیب‌های متعددی همراه است که برنامه‌هایی مانند جشنواره نقد کتاب به کاهش این آسیب‌ها کمک می‌کنند.
 
صالحی ادامه داد: فرهنگ مکتوب ما درگیر آسیب سرقت و بی‌استنادی است. به‌راحتی نام‌ها جابه‌جا می‌شوند و دلالی اجتماعی ـ دلالی علمی به قیمت تاراج سرمایه‌های علمی و فرهنگی ـ در حوزه دانش و فرهنگ نیز رواج یافته است.
 
این مقام‌مسئول عنوان کرد: بی‌روشی، آسیب دیگر فرهنگ مکتوب است. شلختگی و بهم ریختگی روش‌شناسانه که زندگی اجتماعی ما را مالامال کرده، در حوزه فرهنگ مکتوب نیز مشهود است. اخلاق علمی در حوزه فرهنگ مکتوب همچون سایر حوزه‌های اجتماعی ما مغلوب و مقهور یک اخلاق سودگرایانه ویژه شده است. می‌توان گفت فرهنگ مکتوب ما  گرفتار کم اخلاقی و بی اخلاقی علمی است.

وی با بیان این‌که نقد فرصتی است برای افزودن بر داشته‌ها، ادامه داد: می‌توان به آسیب‌های فرهنگ مکتوب افزود و افزود. البته این بدان معنا نیست که اتفاقات خوبی در این حوزه دیده نمی‌شود. داشته‌ها را نادیده نمی‌گیریم اما نداشته‌ها فراوان‌ترند. نقد می‌تواند به کاهش آسیب‌های فرهنگ مکتوب کمک کند یا لااقل کمک کند که این آسیب‌ها افزایش نیابند.
 
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: کارکرد دیگر جشنواره نقد کتاب، نقد نقد است؛ یعنی بدانیم نقدمان در چه جایگاهی قرار دارد. نقد نقد مقدمه‌ای برای گویش نقد است. ما در این حوزه نیز می‌توانیم از طریق جشنواره نقد کتاب به کشف درست‌تری از نقد نقد برآییم.
 
صالحی با بیان این‌که نقد نمی‌تواند در حاشیه زندگی کسانی که فعالیت علمی می‌کنند قرار بگیرد، بیان کرد: با وجود این‌که ده‌ها هزار عنوان به کتاب‌ها افزوده شده است اما آمار این‌گونه فراخوان‌ها افزایش نیافته‌اند؛ این همان نقد نقد است. کتاب‌ها دو برابر شده‌اند اما نقدها در همان میزان و آمار مانده‌اند.
 
وی با بیان این‌که نقد نقد مقدمه‌ای است برای این‌که اتفاقاتی بیفتند، توضیح داد: انتظاری که از متولیان برپایی جشنواره نقد کتاب به‌ویژه در این دوره داریم، این است که به جریان بُعد نقد نقد نیز در این جشنواره و در فرهنگ مکتوب کمک کنند.
 
ناقد، پاسبان میدان علم و معرفت است

حسن اسلامی‌اردکانی، دبیر علمی دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی با بیان این‌که تمام 630 مقاله ارسال شده به دبیرخانه جشنواره را مرور کرده است، توضیح داد: می‌خواستم بدانم اولاً مقالات واقعاً نقد باشند، دوماً مقالات منتشر شده باشند و همچنین متعلق به سال 1393 باشند. از میان این 630 مقاله، 560 اثر شایسته داوری شناخته شدند.
 
وی عنوان کرد: آن‌چه در این دوره از جشنواره نقد کتاب عجیب بود، این بود که امسال در سه حوزه «ادبیات عرب»، «شعر» و «علوم تربیتی و روانشناسی» اثر برگزیده نداشتیم. این در حالی است که در کشوری زندگی می‌کنیم که تاریخ ادبیات بسیار غنی دارد و مخاطبان این حوزه‌ها فراوان و اغلب از نسل جوان هستند. یعنی در طول یک سال گذشته هیچ اثری در این حوزه منتشر نشده است یا اگر منتشر شده، نقد نشده است و اگر هم نقد شده، شایسته برگزیدگی نبوده است؟! این ابهامات در حوزه شعر و علوم تربیتی و روانشناسی هم مطرح است.
 
دبیر علمی دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب افزود: چرا در کشوری که افتخارش به کتاب و دیانتش متکی به کتاب است، این همه فقر نقد وجود داشته باشد؟! حداقل کارکرد ناقد، پاسبانی و دروازه‌بانی میدان علم و معرفت است. ناقدان باید با شناساندن سره از ناسره مانع ورود شیادان به عرصه علوم و فنون شوند.
 
به واسطه نقد تراکم علمی میان افراد جامعه به وجود می‌آید

دکتر سید محمد امین قانعی‌راد، برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی اظهار کرد: نقد در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی معمولاً با دلخوری‌ها و ایجاد فاصله و دشمنی‌ها آمیخته شده است و این به آن معناست که فرهنگ نقد در کشور ما جا نیفتاده است. گاهی اوقات هم جلسات نقد، با تعارف و نان به یکدیگر قرض دادن همراه است. باید از این منظر عبور کنیم و به کارکرد واقعی نقد بپردازیم و اجازه ندهیم کسانی که صلاحیت علم و علم‌ورزی ندارند، وارد این عرصه شوند.
 
برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب با بیان این‌که کار نقد، گل زدن است، عنوان کرد: مهم ترین فعالیت‌های پژوهشی خلاق از نقد ایجاد می‌شوند و اگر در عرصه‌هایی نقد وجود ندارد یا نقد از رونق خوبی برخوردار نیست، باید منتظر خشکیدگی آنها باشیم.
 
قانعی‌راد بیان کرد: نقد، قدرت خلاقی دارد که می‌تواند امکانات تازه‌ای ایجاد کند و آنها را پیش ببرد. نقد نقش ایجابی دارد و حیات تازه به مفاهیم می‌دهد.
 
وی افزود: در حوزه علوم اجتماعی باید بتوانیم از نقد به عنوان موتور ساخت نظریه استفاده کنیم. نقش نقد در ساخت اجتماع علمی انکارناپذیر است. به واسطه نقد تراکم علمی میان افراد جامعه به وجود می‌آید.
 
در پایان این مراسم، برگزیدگان و شایسته‌تقدیران دوازدهمین جشنواره نقد کتاب معرفی و تجلیل شدند.