كتاب «عصر فترت در ايران سدههاي ميانه» به قلم منوچهر پزشك كه به تشريح تاريخ افول قدرت ايلخانان مغول تا ظهور امير تيمور گوركان ميپردازد، از سوي انتشارات ققنوس منتشر شد.
با مرگ سلطان ايلخاني ابوسعيد در سال 736 قمري، ناگهان خلايي در دولت و حكومت به وجود آمد. اميران قدرتمند و حاكمان محلي كه تا آن زمان زير نفوذ دولت ايلخاني اداره ميشدند، هر يك خود را مستقل خواندند و گوشهاي از اين كشور پهناور را مقر فرمانروايي خويش ساختند.
بر اساس اين كتاب، اين اميران از سويي با بازماندگان خاندان هولاكو هم روبهرو بودند كه اكنون خود را وارثان سلسله ايلخاني بهشمار ميآوردند و از سوي ديگر، حكومتهاي محلي كه در محل فرمانروايي خود پايگاه و سابقهاي يافته بودند، زير بار سلطه اين اميران و ايلخانان دستنشانده آنان نميرفتند و دستكم در محل فرمانروايي خود مدعي استقلال بودند. در اين دوره فترت، بيش از هر دوره ديگري، مدعيان حكومت و گردنكشان پيدا شدند و زمانه را به آشوب و جنگ و خونريزي كشيدند، چنان كه ميتوان گفت همزمان، پانزده شانزده قدرت موازي در ايران حضور داشتند و با هم در نبرد بودند.
در بخشي از اين كتاب آمده است: بررسي علت بهوجود آمدن چنين اوضاعي، نيازمند بررسي بنيادهاي اجتماعي، سياسي، حكومتي و فرهنگي دوره ايلخانيان است. از اين رو بايد دريافت چرا وضع ايران پس از مرگ ايلخان ابوسعيد بدان صورت درآمد و اين مسأله تنها با نقل تاريخ سياسي ممكن نيست.
در اين كتاب كوشش ميشود اين نكتهها در كنار تاريخ سياسي روزگار فترت مورد بررسي قرار گيرند.
ارجاعات در پانوشتها به نام نويسنده و نام كتاب در صورت تكرار در همان صفحه يا چند صفحه بعد ذكر شده است و با تغيير منابع و مآخذ، مجددا نام نويسنده ذكر ميشود تا رشته از دست خواننده بيرون نرود و اين رويه تا پايان كتاب ادامه دارد.
استفاده از منابع اصلي و دست اول تاريخي مربوط به اين دوره، يكي از مهمترين ويژگيهاي اين كتاب است.
در غبار تاريخ، آغاز عصر فترت، ثبات نسبي، روزگار ميراثداران، آغازي بر پايان عصر فترت، فرهنگ، علوم و ادبيات عصر فترت از جمله بخشهاي اين كتاب است كه اين دوره تاريخ ايران را براي خوانندگان كتابهاي تاريخي بازگشايي ميكند.
«عصر فترت در ايران سدههاي ميانه» به قلم منوچهر پزشك با شمارگان 2200 نسخه، 176 صفحه و با بهاي 25000 ريال از سوي انتشارات ققنوس منتشر شده است.
نظر شما