به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «سالمند آزاری (مفاهیم و شاخص‌ها)» نوشته دکتر فاطمه استبصاری در چهار فصل از سوی انتشارات «دا» منتشر شده است.
«کلیاتی در باب سالمندی و سالمند آزاری»، «مفاهیم سالمند آزاری و روندهای تقابل با آن»، «مروری بر مطالعات انجام شده در جهان و ایران در زمینه سالمند آزاری» و «مدل کاربردی سالمند سالم به‌منظور پیشگیری از سالمند آزاری» عنوان چهار فصل این کتاب است.
در بخشی از نخستین فصل کتاب ضمن آشنایی با دلایل افسردگی در سالمندی می‌خوانیم: «سالمندان به تغییرات فیزیولوژیکی و آناتومی ناشی از افزایش سن بیولوژیکی، بازنشستگی و کاهش فعالیت‌های اجتماعی، مرگ خویشاوندان و دوستان، دوری فرزندان به دلیل ازدواج، کار یا مهاجرت، بیشتر احساس تنهایی کرده و منزوی‌تر می‌شوند؛ و میزان شیوع افسردگی در آنان افزایش می‌یابد. در نتیجه بیشتر آسیب‌پذیر بوده و در معرض خطرات متعدد قرار گیرند. یکی از عوامل خطر برای سالمندان، سالمند آزاری است. سالمند آزاری به‌عنوان یکی از شاخص‌های طول عمر و سلامت، در کنار شاخص‌هایی مثل امید زندگی است.»
نویسنده در ادامه براساس نتایج پژوهش‌های صورت گرفته درباره روش‌های احتمال سالمند آزاری آورده است: «تحقیقات نشان داده است درصورتی که سالمندان بتوانند خود را مجهز به مهارت‌ها و توانایی‌هایی کنند که آنان را توانمند کنند، می‌توانند از خود در مقابل خطرات تهدید‌کننده سلامتی، از جمله سالمندآزاری محافظت کنند. یکی از موثرترین روش‌ها برای توانمندسازی سالمندان، اتخاذ سبک زندگی سالم است.»
در بخش دیگری از این فصل می‌خوانیم: «سالمندان در دوران سالمندی نیازهایی دارند. یکی از این عمده‌ترین نیازها، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و با دیگران در ارتباط بودن است. سالمندانی که علی‌رغم سن بالا در فعالیت‌های اجتماعی حضور دارند و از روابط اجتماعی نسبتا خوبی برخوردارند، به بیماری‌های مختلف به‌ویژه بیماری‌های روانی کمتر دچار می‌شوند.»
تاریخچه سالمندی
حدس زده می‌شود که سالمند آزاری از کانادا به دلیل تجربه رشد سریع جمعیت سالمند، شروع شده باشد. اطلاعات درباره میزان گسترش و شیوع سالمند آزاری، به راحتی در دسترس نیست. تخمین زده می‌شود که 10 ـ 4 درصد سالمندان، هرساله دچار سالمندآزاری می‌شوند. در سال 1997 شبکه بین‌المللی پیشگیری از سالمندآزاری (INPEA) ایجاد شد و تا سال 2009، 58 کشور عضو آن بودند.»
انواع سالمند آزاری در این فصل معرفی شده است. «سالمند آزاری فیزیکی»، «سالمند آزاری عاطفی / روانشناختی، «سالمند آزاری مالی»، «سالمند آزاری جنسی»، «سالمند آزاری غفلت»، «سالمند آزاری غفلت مراقبت‌کننده»، «سالمندآزاری خودغفلتی»، «سالمندآزاری استثمار»، «سالمندآزاری ترک و رهاسازی» و «سالمندآزاری آدم‌ربایی».
روش‌های کاهش سالمند آزاری از دیگر مباحث دومین فصل کتاب است. «درگیر بودن و مشغول بودن به زندگی، منزوی نبودن، ایجاد و پرورش یک شبکه حمایتی قوی از خانواده و دوستان، ارتباط با گروه‌های حمایتی بسیار حیاتی و کمک‌کننده است. در طول زندگی مراقب خود بودن، چرا که اگر سالمند در طول زندگی از خود مراقبت نکند به دلیل وابسته بودن به مراقبت‌کننده، مستعد برای آزار خود خواهد بود.
مطلع‌بودن از ارتباط بین مشکلات ناشی از سوء مصرف دارو و اعتیاد؛ افرادی که سوء‌مصرف الکل یا دارو دارند در معرض خطر آزار بیشتر هستند. به فرد یا افرادی از بستگان نزدیک اجازه ندهید که بدون رضایت، به‌حساب بانکی رسیدگی کنند. از حق رفتارکردن با عزت و احترام، دفاع کنند و وقتی که حس می‌کند یک چیزی اشتباه است گوش به زنگ باشد و درخواست کمک کند.» به‌عنوان روش‌های کاهش سالمند آزاری مطرح شده است.
بخشی از سومین فصل کتاب به مطالعات صورت گرفته در ایران با موضوع سالمند آزاری اختصاص دارد. به‌عنوان مثال «منوچهری و همکاران مطالعه‌ای تحت عنوان میزان و انواع سوء رفتار خانگی با سالمندان مراجعه‌کننده به پارک‌های تهران در سال 1387 انجام دادند. در این مطالعه که از نوع توصیفی بوده است تعداد 400 سالمند زن و مرد بالای 60 سال از طریق نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. از پرسشنامه پژوهشگر ساخته که پایایی و روایی آن به روش همسانی درونی و آزمون مجدد سنجیده شده بود، اطلاعات جمع‌آوری گردید. یافته‌ها نشان دادند که 8/87% نمونه‌های پژوهش تجربه حداقل یک نوع از سوء رفتار و 9/24% از نمونه‌ها تجربه همزمان هر چهار نوع سوء‌رفتار داشتند. 8/84% از نمونه‌های پژوهش تجربه سوء رفتار عاطفی، 3/68% تجربه غفلت، 1/40 درصد تجربه سوء‌رفتار مالی و 2/35% از نمونه‌ها تجربه سوء‌رفتار جنسی را عنوان کرده بودند.»
برخی از مهم‌ترین مفاهیم کتاب در چهارمین فصل کتاب ارائه شده است. «سالمند آزاری: سازمان بهداشت جهانی در سال 2004 سالمند آزاری را این‌گونه تعریف کرده است؛ هرگونه اقدام یا عدم اقدام که نتیجه‌اش آسیب به یک فرد سالمند است (WHO). » «ارتقای سلامت 52: سازمان بهداشت جهانی (1986) ارتقاء سلامت چنین تعریف می‌کند: فرایند توانمندسازی افراد و جوامع به منظور کسب کنترل بر سلامت و بهداشت خود و ارتقای آن؛ همچنین رفتارهای ارتقادهنده سلامتی: سبک زندگی یار فتارهای ارتقاء‌دهنده سلامت شامل فعالیت‌هایی است که سطح بهزیستی و پتانسیل سلامت افراد، خانواده‌ها جوامع و اجتماعات را بهبود بخشیده و بالا می‌برد.»
کتاب «سالمند آزاری (مفاهیم و شاخص‌ها)» با شمارگان 500 نسخه در 159 صفحه، به بهای 17 هزار تومان از سوی انتشارات «دا» منتشذ شده است.
دوشنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۲:۳۴
نظر شما