به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پنجشنبه 25 آبان‌ماه در تقویم رسمی کشور روز وقف نامگذاری شده و این مناسبت با ششمین روز از بیست و پنجمین دوره هفته کتاب همزمان شده است. این همزمانی می‌تواند بهانه خوبی باشد که در این روزها به این دو مقوله مهم از زاویه‌ای دیگر نگاه کنیم. یکی از انواع وقف که به‌ویژه در سال‌های اخیر در کشور ما بیشتر مطرح شده، وقف فرهنگی و به‌ویژه نذر کتاب است. به این دلیل نگاهمان به سمت موقوفه حاج حسین آقا ملک یعنی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک متمایل شد.
سید محمدمجتبی حسینی، مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با اشاره به اهمیت مقوله وقف به‌ویژه در حوزه فرهنگ بیان کرد: در سنت دینی و آموزه‌های فرهنگی ما بر سنت وقف بسیار تاکید شده است. در تمام دوره‌های تاریخی با موقوفات گسترده‌ای در کشور مواجه بوده‌ایم که بسیاری از آن‌ها اسم و یا خودشان به روزگار ما رسیده‌اند و امروز از افتخارات ما به‌شمار می‌آیند، اما چیزی که موقوفه حاج حسین ملک را از نمونه‌های مشابه پیش از آن متمایز می‌کند، این است که حاج حسین ملک، سنت وقف را با نهادسازی درهم آمیخته است. باید به این نکته توجه کرد که گرایش به تشکیل سازمان و نهاد یکی از ارمغان‌های قرن اخیر در کشور ما است.
دبیر شورای ارزشیابی هنرمندان ادامه داد: در واقع وقف از دل فرهنگ ما برآمده و کتاب یکی از ارکان فرهنگ هر کشور است و بنابراین وقف در این حوزه که نذر کتاب یکی از اشکال آن است، ارتباط مستقیم با ارتقای فرهنگ دارد. حاج حسین ملک توانسته با دلسوزی و درایت بین این دو ارتباط برقرار کند. کار پسندیده و ماندگار حاج حسین ملک این بود که توانست سنتی از سنت‌های فرهنگی را با ویژگی‌های زمانه پیوند بزند و نهاد وقفی ایجاد کند که با وقف به معنای امروزی متفاوت است. کتابخانه و موزه ملی ملک و دیگر موقوفات حاج حسین ملک برای ترقی معارف و رعایت حفظ و صحه، در ذیل این نهاد وقفی ایجاد شده است که پدیدهای منحصر به‌فرد و به‌عنوان یک الگو است.
حسینی با اشاره به شکل مشخص اداره این موقوفه فرهنگی، گفت: آنچه از حاج حسین آقا ملک به‌عنوان خط سیر کلی ترسیم شده، گنجینه ارزشمند و وقف‌نامه‌های صریح و روشن است که حدود اختیارات گردانندگان و مقررات نگهداری آثار را بیان می‌کند. اجرای برنامه‌ها و کارهای فرهنگی در سال‌های اخیر با رعایت این سیر کلی، بیشتر با ذوق و خلاقیت گردانندگان این مجموعه بوده است.
مدیرعامل موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، افزود: همواره یکی از دغدغه‌های ما این بوده که چطور می‌توان بخشی از آثاری که اهمیت تاریخی و هنری دارند را معرفی کرد. به‌عنوان مثال کتاب‌های «قانون» و «شفا» دو اثر شناخته شده ابن‌سینا برای عموم مردم هستند. کتاب «قانون» 600 سال به‌عنوان متن اول آموزش طب در دنیا مطرح بود. حیف است به‌عنوان یک ایرانی و ارادتمند شیخ‌الرئیس، سهل‌انگارانه از کنار آن عبور کنیم. این کتاب دستمایه برگزاری یک رویداد فرهنگی قرار گرفت. چند مقاله کامل پژوهشی درباره آن نوشته شد و از دل آن متون تحقیقی، یک رویداد فرهنگی شکل گرفت. تاکنون 20 مورد از چنین رویدادهایی در موسسه برگزار شده که ماحصل آن تبدیل کتاب به یک رویداد فرهنگی بوده است.
این مسئول فرهنگی در ادامه درباره اهمیت ترویج کتاب و گسترش فرهنگ کتابخوانی در کشور، اظهار کرد: ترویج کتاب، پدیدهای کاملا چندوجهی است که وجوه آن با هم در تعامل هستند. باید یک نگاه کلان‌نگر نسبت به مقوله ترویج کتابخوانی داشته باشیم. درباره فونت و قلم، صفحه‌آرایی و طراحی جلد کتاب، محتوای کتاب، عرضه کتاب و حتی فضای معرفی کتاب باید فکر شود. صِرف داشتن محتوای خوب و یا کتاب‌های زیبا، نشانه کتابخوان شدن ما نیست. باید همه این عوامل را در کنار هم شناخت و ارتقاء داد.
حسینی با اشاره به اینکه صِرف داشتن روز و هفته کتاب و یا کتابخانه‌های خوب، به تنهایی نمی‌تواند فضای کتابخوانی را متحول کند، گفت: نمی‌توان با علایق و طرز فکر شخصی، جوانان را به کتاب علاقه‌مند کرد. باید این موضوع را درنظر داشت که تلقی مخاطبان امروزی کتاب با مخاطبان گذشته متفاوت است. مردم در هر دوره‌ای برخورد متفاوتی با کتاب داشته‌اند. ضرورت دارد که محتوای کتاب‌ها با جنس سخن این روزگار همخوانی داشته باشد. باید شجاعت پذیرش تغییر را در خود ایجاد کنیم، اقتضائات امروز را درنظر بگیریم و تهدیدهای زمان را بشناسیم. اگر بتوانیم خودمان را به چنین ابزارهایی مسلح کنیم می‌توانیم شاهد برنامه‌های کاراتر و انگیزشی‌تر در عرصه کتاب باشیم.
پنجشنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۶ - ۰۹:۰۰
نظر شما