به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) و به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی در آیین گشایش اجلاس گفت‌و‌گوی‌های فرهنگی آسیایی که با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد، با بیان این مطلب افزود: امیدوارم دستاوردهای این اجلاس و کمیسیون‌های چندگانه آن، در تقویت فهم مشترک مسائل و موضوعات موثر باشد و نتایج ارزشمندی در مسیر توسعه همکاری‌های دو جانبه و چند جانبه جوامع آسیایی به ارمغان آورد.

وی ادامه داد: تجربه‌های تاریخی در روابط بین‌الملل، نشان می‌دهد که هر‌گاه ارتباط میان ملت‌ها در بستری فرهنگی سامان یابد، پایدار، صلح‌آمیز و منشأ توسعه بوده است. چرا که غایت ارتباط فرهنگی، اعتمادسازی و شکل گیری فهم مشترک است. هدف آن، شکل دادن به همکاری و شراکتی است که برای همه طرف‌ها سودمند بوده و مؤلفه‌های آن بر تبادل و دوسویگی استوار گردیده و به دنبال شکل دادن به معنا و مفهوم «ما» است. بنابراین هرچه برقراری ارتباط فرهنگی تعاملیتر، مشارکتی‌تر و تجربی‌تر باشد، احتمال موفقیت آن نیز بیشتر می‌شود.

صالحی تصریح کرد: از این روی شکل دادن به یک درک مشترک درباره مسائل مرتبط، تغییر از تک‌صدایی به گفت‌و‌گو، تحمل نشان دادن و استقبال از ایده‌های مختلف، از سازوکارهای اصلی چندجانبه گرایی در عرصه تعاملات و ارتباطات فرهنگی به شمار می‌رود.

وی خاطر نشان کرد: از آنجا که گفت‌و‌گو، بارز‌ترین مثال برای چندجانبه‌گرایی و مشارکت جمعی در عرصه ارتباطات و تعاملات فرهنگی است، این رویکرد مستلزم تغییر دوجانبه‌گرایی به چندجانبه‌گرایی، تغییر فرآیند عرضه به فرآیند همکاری، تغییر یک‌سویگی به دوسویگی، تغییر گفتن به شنیدن و تغییر خودترویجی به ترویج ارزش‌ها است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مشارکت جمعی که بر پایه گفت‌و‌گو و تعامل سازنده شکل گرفته باشد، دربرگیرنده افزایش سطح تعامل است. توسعه، حفظ صلح و ثبات در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای نیز غالباً بر پایه مشارکت جمعی شکل می‌گیرد. چرا که مشارکت جمعی بویژه اگر بر پایه گفت‌و‌گو وتفاهم سازنده شکل گیرد، دربرگیرنده افزایش سطح همکاری و عمل مشترک است. از این رو در گفت‌و‌گوی فرهنگی، یافتن اشتراکات و همپوشانی‌ها اولویت می‌یابد و تبادل فرهنگ‌ها اگر بر پایه گفت‌و‌گو بنا شود، فضای مفاهمه و عمل مشترک بین جوامع را تسهیل می‌کند.

صالحی گفت: به دلیل وجود رابطه و پیوند مستقیم بین فرهنگ و توسعه، روند توسعه بدون در نظر گرفتن عامل فرهنگ، فاقد کار ویژه‌ای تضمین دهنده برای ادامه حیات خویش است. به همین رو، فرهنگ و عناصر فرهنگی و چگونگی تعامل میان فرهنگ‌ها، بر روند توسعه اقتصادی تأثیر به سزایی داشته وگفت‌وگو و تبادل فرهنگی، یکی از ابعاد مهم تسهیل کننده توسعه پایدار است.

وی تصریح کرد: توسعه پایدار آسیا نیز نیازمند ایجاد فضای بهینه تعامل میان فرهنگی این قاره، بر اساس مفهوم تنوع فرهنگی است تا با در نظر گرفتن خصوصیات انسانی و فرهنگی توسعه، و به کارگیریِ «هم ‌افزایی فرهنگ‌ها» به شکوفایی رسیده و موجب قوام بیشتر مولفه‌ها و عناصر مرتبط با حوزه توسعه پایدار شود. بی‌شک گفتمان سازی برای ایده «گفت‌و‌گوی فرهنگی» و نسبت سنجی آن با دو مفهوم صلح و توسعه پایدار، به مثابه دو هدف اساسی جامعه جهانی بویژه در آسیا به شمار می‌رود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در این گفت‌و‌گو‌ها و ارتباطات فرهنگی، تنوع فرهنگی باید مورد احترام قرار گیرد. موضوع تنوع فرهنگی در کشورهای آسیایی که دارای تمدن‌های کهن هستند، بسیار صدق می‌کند. قاره آسیا، وسیع‌ترین قاره جهان، در تاریخ تمدن‌های جهانی از جایگاه بالا و ویژه‌ای برخوردار است و برای حل چالش‌های پیش روی خود باید بتواند با برقراری گفتگوهای فرهنگی، علمی و دینی به روند صلح وثبات در دنیا کمک کرده و آن را ارتقا بخشد.

وی ادامه داد: مجموعه شرایط حاکم بر جهان و منطقه، حاکی از آن است که انسان امروز از ظرفیت فرهنگ و گفت‌و‌گوهای فرهنگی به عنوان یک راهکار مؤثر کمترین بهره را گرفته است. آنچه امروز شاهد سیطره سنگین رفتار و افکار افراطی و خشونت طلبانه در مناطق مختلف جهان هستیم، ناشی از فقدان روح گفت‌و‌گو و تعامل فرهنگی بویژه میان نخبگان است و شوربختانه درگیری‌ها و منش افراطی و توأم با خشونت است که سایه بر مناطقی افکنده که خود خاستگاه اصلی فرهنگ و گفتگو بوده‌ است. بررسی اجمالی تاریخ قاره آسیا به ما یادآور می‌شود که فرهنگ به عنوان اصلیترین کالا و سرمایه از این منطقه به سایر نقاط جهان عرضه شده است.

صالحی تصریح کرد: به همین جهت کارکردهای حیاتی فرهنگ و سهم سازنده آن در مناسبات انسانی، امروزه نیز عامـل فرهنگ می‌تواند سهم اصـلی را در سرنوشت بشر رقم بزند. همین دلیل باعث شده کـه فرهنـگ از دهـه‌های پایانی قرن بیستم میلادی به برجسته تـرین و چـالش برانگیزتـرین موضوع در سطح جهان تبدل شود.

وی افزود: از این رو بی‌راهه نیست اگر گفتگوی فرهنگی را گفتگوهای استراتژیک معرفی کنیم. زیرا در تعریف فرهنگ گفته شده: فرهنگ مجموعه‌ای از راه حل‌ها برای مشکلات ناشی از تطابق بیرونی و انسجام درونی است. همین تعریف را می‌توان برای استراتژی نیز به کار برد.‌‌ همان طور که فرهنگ بر سیاست‌ها و روش‌ها و راهکارهای داخلی و خارجی کشور‌ها مؤثر است. بنابر این گفت‌و‌گوهای فرهنگی در واقع یکی از استراتژیک‌ترین نوع گفت‌و‌گو‌ها میان جوامع و کشور‌ها شناخته می‌شود.

صالحی ادامه داد: گفت‌و‌گوهای فرهنگی در واقع گفتگوهای اساسی کشور‌ها به منظور یافتن راه حل‌های مشترک برای مقابله با چالش‌های جهانی است.

وی افزود: برای اینکه گفت‌و‌گوهای فرهنگی، اثر بخشی و بهره وری لازم را داشته باشد، باید نخست در باره مفهوم و ارزش و جایگاه فرهنگ در جهان انسانی به تفاهم رسید. هر چند تفاوت‌های فرهنگی کشور‌ها در تصمیم گیری‌های کشور‌ها نقش اساسی ایفا می‌کند، اما نباید به گونه‌ای شود که از مزیت‌های مشترکات فرهنگی جهانی غافل بمانیم و باعث عمیق‌تر شدن چالش‌های فراروی کشور‌ها شویم.

صالحی گفت: کشف و درک معنای فرهنگ، نیازمند نگرش یا روشی است که به دنبال حل مشکلات و انجام اقدامات لازم باشد و مشارکت کنندگان را با هدف کشف درک معنای فرهنگ، تشویق به همکاری با یکدیگر کند. این نگرش زمینه را برای همکاری با یکدیگر برغم وجود تفاوت‌ها آماده می‌کند.

وی ادامه داد: ما مفتخر هستیم که فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی در کنار سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌های بزرگ آسیا در طول تاریخ منادی گفت‌و‌گو، صلح، دوستی و تعامل با دیگر ملت‌ها بوده و این قاره در خود فرزانگانی چون سعدی، حافظ، رودکی، مولانا، فردوسی، گاندی، نهرو و اقبال پرورش داده است که چون خورشیدی تابان در آسمان شعر و ادب و نیز صلح و دوستی پرتوافشانی می‌کنند.

صالحی گفت: به عنوان وزیر فرهنگ مفتخرم اعلام نمایم که رویکرد دولت در عرصه مناسبات با دولت‌ها و ملت‌ها نیز بر پایه گفتگو شکل گرفته است. این رویه هم در تعاملات سیاسی، که شاهد اخیر آن موضوع برجام است و هم در ارتباطات و تعاملات فرهنگی با سایر جوامع بویژه آسیا که از اولویت‌های اساسی در مناسبات جمهوری اسلامی ایران بشمار می‌رود، دنبال می‌شود. بر همین اساس هرگونه تعامل و همکاری فرهنگی بویژه میان نخبگان و اندیشمندان ایرانی و آسیایی مورد استقبال ما بوده و آنرا حرکتی سازنده در مسیر بالندگی و رشد فرهنگ وتمدن آسیایی می‌دانیم.

وی در پایان، ضمن آرزوی موفقیت برای این اجلاس، از شرکت‌کنندگان و برگزار کنندگان آن تشکر کرد.