به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رساله «ریشه‌یابی اقوال صوفیه در نوبت ثلاثه کشف‌الاسرار میبدی» اثر بهدخت نژاد‌حقیقی، در هفتمین دوره جایزه فتح‌الله مجتبایی، به‌عنوان اثر تقدیری معرفی شد.
بهدخت نژاد‌حقیقی، دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، با اشاره به این که رساله‌اش در ادامه پژوهش‌های چندین‌ساله در این حوزه تالیف شده، بیان کرد: موضوع پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد من «تفاوت‌های ایدئولوژیک ترجمه‌های کهن قرآنی» بوده که تبدیل به کتاب شد. در ادامه پژوهش در این حوزه، در مقطع دکترا علاقه داشتم روی تفسیر عرفانی قرآن کار کنم و با توجه به اینکه یکی از ترجمه‌هایی که در این کار مورد بررسی قرار گرفت، «کشف‌الاسرار» میبدی بود، شفیعی کدکنی که استاد راهنمای من در پایان‌نامه ارشد، «کشف‌الاسرار» را پیشنهاد داد.
این پژوهشگر ادامه داد: «کشف‌الاسرار» در سه نوبت ترجمه و تنظیم شده که به ترتیب شامل ترجمه تحت‌اللفظی، احکام فقهی و شأن نزول و تفسیر عرفانی آیات است. «کشف‌الاسرار» میبدی، مجموعه‌ای بزرگ از اقوال صوفیه است و تفسیر عرفانی چندان مورد قبول دیگر مفسران و اهل قلم نیست. میبدی در این تفسیر عرفانی، اقوال صوفیه درباره مسائل مختلف را به شکل آیات قرآن ربط داده که هم تفسیر را پربارتر کرده و هم حکم تأییدی از پیشینیان است.
نژاد‌حقیقی گفت: میبدی در نوبت سوم، اقوال را از منابع مختلف استخراج کرده و چون تا مدت‌ها گمنام بوده، تفسیر وی را به خواجه عبدالله انصاری منسوب می‌دانستند، از این‌رو شناسایی منابع مورد استفاده میبدی کار بسیار سختی است. برخی گفته‌های صوفیان که در منابع بعدی نیز آمده در نوبت سوم اثر میبدی ارائه شده است و انگار «کشف‌الاسرار» یک حلقه واسطه برای متون ابتدایی در پنج قرن نخست و دو قرن بعد از میبدی است.
نویسنده کتاب «تفاوت ترجمه‌های قرآن از منظر ایدئولوژیک»، افزود: کشف هویت این تفسیر به شناخت ریشه‌های کهن کمک می‌کند و نشان می‌دهد که ذات جمله و کلام اهمیت دارد نه گوینده و نویسنده آن. این اقوال در کنار هم، جهان‌بینی گوینده را برای ما مشخص می‌کند و انگار در هر دوره و زمان، به تناسب استفاده‌هایی که از اقوال می‌شد، گوینده را تغییر می‌دادند.
این پژوهشگر برتر همچنین با اشاره به حجم بالای کار، اظهار کرد: نوبت سوم «کشف‌الاسرار» حدود 2 هزار و 500 صفحه است و این مساله حجم کار را بسیار زیاد کرد. کار من در 2 دو بخش انجام شد: نظری و شبه‌نظری. روی اقوال به ترتیب سوره‌ها تا پایان تفسیر بررسی صورت گرفت. حدود 60 تا 70 صفحه از کار در بخش نخست و بقیه حجم رساله روی بخش دوم است. در بخش نخست، تصویر جدیدی از میبدی از بین نوشته‌هایش عرضه شد، تصویری که تاکنون به آن‌صورت از او وجود نداشته است؛ تصویر یک مفسر و یک معلم. این بررسی نشان داد که میبدی تفسیرش را به قصد آموزش نوشته است. میبدی به‌طور مشخص برای تفسیر خود، زبان فارسی را انتخاب کرد. این تفسیر، نخستین و بزرگترین تفسیر عرفانی کامل قرآن به زبان فارسی است.
نژاد‌حقیقی گفت: «کشف‌الاسرار» یک طبقه‌بندی برای تفکر میبدی در عالم عرفان بوده که در سه نوبت ارائه شده است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که میبدی در تفسیرش در زمینه ارجاعات به دیگر کتاب‌ها و انتخاب اقوال، دقیق عمل کرده و مشخص می‌شود که وی محقق بسیار خوبی بوده که گذشته را نیز خوب می‌شناسد. کار روی این تفسیر، تا حدی گذشته تفسیری ما را روشن می‌کند.
نویسنده رساله «ریشه‌یابی اقوال صوفیه در نوبت ثلاثه کشف‌الاسرار میبدی»، درباره برخی ویژگی‌های این پژوهش، افزود: تاکنون کارهای زیادی به شکل‌های مختلف در این زمینه انجام شده، ولی من در این پژوهش در بخش عملی به جزئیات بسیاری اشاره و در ذیل هر آیه نیز تعداد زیادی قول ارائه کردم. کار متمرکز روی این رساله حدود 2 سال زمان برد و البته برای اینکه شکل کار برایم روشن شود، از قبل هم اطلاعاتی را جمع‌آوری کرده بودم. در این پژوهش، دوره 10 جلدی «کشف‌الاسرار» را به‌طور کامل بررسی کردم و حامی معنوی من در این کار، محمدرضا شفیعی کدکنی بود. در نظر دارم این پژوهش را نیز در قالب کتاب منتشر کنم، ولی چون کار از لحاظ نقل اقوال پیچیده است، مدتی زمان می‌برد تا برای چاپ آماده شود.
شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۶ - ۱۰:۴۸
نظر شما