محمد سلگی، رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در این نشست سابقه‌ای را از برگزاری 14 دوره جشنواره پژوهش فرهنگی ارائه کرد و گفت: از 21 سال پیش برنامه‌ای تحت عنوان پژوهش فرهنگی سال آغاز شد و در دولت‌های مختلف تداوم یافت. چهاردهمین دوره پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1375 با عنوان پژوهش فرهنگی کشور آغاز شده و تاکنون 14 دوره را پشت سر گذاشته است. اگرچه از سال 94 تاکنون دایره موضوعات محدودتر شده است.
وی به برخی از اهداف این جشنواره اشاره کرد و افزود: تشویق و ترغیب پژوهشگران حوزه فرهنگ، شناسایی و آثار برتر برای تقویت و احیای فرهنگ پژوهشی، ترغیب پژوهشگران به پژوهشهای فرهنگی و ... از مهمترین اهداف این جشنواره است. مقوله فرهنگ موضوعی قابل پژوهش و توسعه است که می‌تواند ارتقای سطح فعالیت کشور از طریق فرهنگ کمک کند. شناساندن پژوهشهای برتر و دستگاه‌های فرهنگی در این حوزه می‌تواند کمک زیادی به این بخش کند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات تعریفی از پژوهش فرهنگی ارائه کرد و گفت: پژوهش فرهنگی به اثر مکتوبی گفته می‌شود که به یک یا چند پرسش درباره فرهنگ و جامعه ایران پاسخ می‌دهد و با روش‌های علمی به نتایج مشخص بنیادی برسد. پس از برگزاری 14 دوره از این جشنواره 7هزار و 830 پژوهش به این جشنواره رسیده که 312 اثر برگزیده شده‌اند. از سوی دیگر این جشنواره تفاوت با جشنواره‌های مشابهی چون فارابی دارد و پژوهشهای فرهنگی را مورد توجه قرار داده است.
به گفته سلگی، در دوره‌های مختلفی از محققان ایرانشناسی دعوت شده و از سال 94 پژوهش فرهنگی محدود به داخل کشور و استان‌ها شده است. در سال 96 نیز 44 اثر پژوهشی به دبیرخانه جشنواره رسیده و 28 پژوهشگر معرفی شده‌اند. البته پژوهشهای فرهنگی این دوره براساس معیارهای مشخصی داوری شده‌اند. به هرحال باید تلاش شود که فعالیت‌های این عرصه با همکاری معاونت فرهنگی رونق بیشتری بگیرد و پژوهشهای بنیادی این جشنواره به جایگاه اصلی خود یعنی جشنواره‌ای بین‌المللی با گستره‌ای از دانشگاه‌ها و مراکز علمی کل کشور برگردد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با اشاره به پژوهشگران و محققان فعال در 20 سال گذشته افزود: افراد برجسته‌ای طی دوره‌های گذشته فعال بودند و باید تلاش شود بانکی از پژوهش‌ها و محققان فراهم شود. همچنین می‌توان مرکزی برای استفاده از محققان در این حوزه ایجاد کرد تا کارها فقط در تهران نماند و به استان‌های دیگر نیز ارسال شود.
گفت‌وگوهای انتقادی با صاحب‌نظران ایرانی درباره فرهنگ معاصر
نعمت‌الله فاضلی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ادامه این مراسم توضیحاتی را درباره انتشار مجموعه 4 جلدی «فرهنگ معاصر ایران» ارایه کرد و گفت: این مجموعه 4 جلدی زیر نظر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در دست انجام است و دو جلد آن تا پایان سال جاری منتشر می‌شود. این طرح پژوهشی مشتمل بر مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای انتقادی با صاحب‌نظران ایرانی درباره فرهنگ معاصر است که درباره این موضوع نظریه‌ای را در اثر مکتوبی ارائه کرده‌اند و در آن یک ایده و مسئله فرهنگی جامعه ایران بررسی شده است.
وی ادامه داد: این کار در نوع خودش کم‌نظیر است و تلاش شده صاحب‌نظران و دیدگاه‌های آنها در این اثر به چالش کشیده شود. کوشش ما این بوده که دیدگاه‌های صاحب‌نظران ایرانی را در یک فصل انتقادی و در چندین جلسه گفت‌وگو مورد نقد و بررسی قرار دهیم. البته در میان دیدگاه جای نگاه لیبرالی به فرهنگ خالی بود که امیدوارم با انتشار کتاب جدید دکتر مردیها این فصل نیز به کتاب اضافه شود.
به گفته فاضلی، در این اثر با صاحب‌نظرانی چون محسن رنانی، حمیدرضا جلالی‌پور، حسین کچوئیان و... گفت‌وگو و تلاش شده تنوع دیدگاه‌ها از اصول‌گراها و اصلاح‌طلب در کتاب منعکس شود. این اثر برای عموم مردم خواندنی است چون گفت‌وگویی است و ماحصل این گفت‌وگو می‌تواند به سیاستگذاری فرهنگی در کشور کمک کند همچنین می‌تواند برای دانشگاه‌های متن اصیلی برای رشته‌های مختلف علوم اجتماعی باشند. چراکه نخستین متن گفت‌وگویی است که از منظر روزنامه‌نگاری دیدگاه‌های فکری را به چالش کشیده است.
این استاد مطالعات فرهنگی یادآور شد: تنوع موضوعات فرهنگی و مخاطبان در این اثر قابل تأمل است. البته خود موضوع ایران نیز پیچیده است و نشان‌دهنده پیچیدگی‌های فرهنگی در این حوزه است. این کار به ما می‌گوید گفت‌وگو بهترین روش فهم و مدیریت فرهنگ است و امیدواریم که بتوانیم در این اثر دیدگاه‌ها را با یکدیگر مشارکت دهیم و از این طریق در اعتلای فرهنگی نقش داشته باشیم.
در بخش‌های دیگری از این مراسم مرتضی مردیها نیز توضیحاتی را درباره طرح پژوهشی خود که قرار است در قالب کتاب منتشر شود، ارائه کرد.
بخش پایانی این مراسم نیز به تقدیر از 5 اثر برگزیده چهاردمین دوره جشنواره پژوهش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص داشت که پس از قرائت بیانیه هیئت داوران به آنها اهدا شد.
در بخش ایده برتر «پایگاه فرهنگ و هنر مازندران» به کوشش حسین نورانی برگزیده شد. در بخش پژوهشهای بنیادی (2 پژوهش برتر؛ مشترکاً) با عناوین «تحقیق در مبانی سخت‌افزاری فرهنگ؛ تاثیرات محیطی بر تحولات فرهنگی» به کوشش مرتضی مردیها و مجموعه 4 جلدی «چشم‌اندازهای فرهنگ معاصر ایران» به قلم دکتر نعمت‌الله فاضلی با همکاری مانی کلانی تجلیل شد.
در بخش پژوهشهای بنیادی یک اثربا عنوان «تحلیل محتوای کتاب‌های کودک و نوجوانان تألیف شده به زبان کردی؛ از سال‌های 1381 تا 1391)» به قلم جبار اسلامی‌پور و فرزانه فدوی شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش پژوهشهای کاربردی «طرحی برای تحلیل نظارت (ممیزی) کتاب در ایران» به قلم محمد رضایی و هادی آقاجانزاده تقدیر شد.
در بخش پژوهشهای کاربردی پژوهش «تحلیل وضعیت فرهنگ کارآفرینی در شهرستان کرمانشاه و ارائه الگویی برای توسعه آن» به قلم نادر نادری شایسته تقدیر شناخته شد.
در بخش ترجمه سه اثر «منش ملی؛ منظری روانی/ اجتماعی» نوشته: الکس اینکس یه ترجمه دکتر علی پاپلی یزدی؛ «مدرنیسم» نوشته: کریستوفر باتلر به ترجمه محسن ملکی و «تحلیل فرهنگی» اثر مک گوئیگان به ترجمه سجاد علیزاده شایسته تقدیر شناخته شد.
نظام بهرامی کمیل و احسان فدایی و غلامرضا خوش‌اقبال نیز پژوهشگران برگزیده این دوره انتخاب شدند.
نظر شما