به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) نشست «بررسی باید‌ها و نباید‌های پیوستن ایران به معاهده برن» با حضور عباس ایمانی؛ کارشناس حقوق مالکیت فکری، مدرس دانشگاه  و هادی خرسند؛ مدیرمسئول انتشارات خرسندی و استاد دانشگاه به میزبانی خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) برگزار شد.

ایمانی در تعریف کپی‌رایت آثار ادبی و هنری گفت: حقوق مالکیت فکری دارای دو شاخه اصلی است که در ماهیت و مقررات و موضوعات متفاوتند. شاخه نخست مالکیت صنعتی است و شاخه دوم مالکیت ادبی و هنری است که در اینجا درباره شاخه دوم سخن می‌گوییم که شامل همه حقوق مادی و غیرمادی شناخته شده برای پدیدآورنده اثر فکری است. حق خالق اثر در بسیاری کشور‌ها متکی به قانون و رویه قضایی و حتی عرف و عقل است.

به گفته این وکیل پایه یک دادگستری، ایران در زمینه حقوق مالکیت صنعتی با توجه به پیوستن به قوانین مختلف جهانی رشد قابل توجهی داشته، علاوه بر این در داخل کشور نیز قوانین مربوط بازبینی و روز‌آمد شده است، اما درباره حقوق مالکیت ادبی و هنری قوانین مترقی نداریم.

قوانین مترقی درباره حقوق مالکیت فکری نداشته و نداریم!
ایمانی درباره توجه ایران به مقوله مالکیت صنعتی در مقایسه با مالکیت فرهنگی و هنری ادامه داد: آخرین تغییرات قانونی شاخه نخست به سال 1386 مربوط بوده و همه شاخه‌های حقوق مالکیت صنعتی با توجه به زوایای مختلف شامل اختراعات، طرح‌های صنعتی حتی نشانه‌های جغرافیایی به رسمیت شناخته شده است. متاسفانه شاخه دوم، حقوق مالکیت فکری در ایران در حد زیادی مغفول مانده و قوانین مترقی نداشته و نداریم.

به گفته این کارشناس حقوق مالکیت فکری، مهم‌ترین قانون درباره حق تالیف به سال 1348 مربوط می‌شود. سال 1350 نیز قانون‌‌گذار به موضوع ترجمه توجه کرد.
 
این وکیل پایه یک دادگستری با تاکید بر فقر پژوهش در زمینه حقوق مالکیت ادبی بیان کرد: هرچند که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ایجاد گرایش «مالکیت فکری» در مقطع کارشناسی‌ارشد توجه داشته‌ اما از نظر پژوهش‌ها و مطالعات دانشگاهی در این زمینه فقیر هستیم و نپیوستن به معاهدات بین‌المللی مرتبط یکی از دلایل این بی‌توجهی است، بنابراین در زمینه مالکیت ادبی و هنری در سطح بین‌الملل حرفی برای گفتن نداشتیم. 

امضا معاهده برن مقدمه پیوستن به سازمان تجارت جهانی است
ایمانی با اشاره به تاریخچه «کنوانسیون برن» ادامه داد: کنوانسیون برن، معاهده معروفی است که سال 1886 از سوی کشور‌های مختلف صنعتی با هدف حمایت از آثار فکری به تصویب رسید. کنوانسیون برن بعد از چند بار اصلاح، رشد پیدا کرده و به یک سند مهم بین‌المللی تبدیل شده است.

به گفته این کارشناس حقوق مالکیت فکری، بیش از 150 کشور از‌جمله کشور‌‌های الجزایر، تونس، هندوستان و چین جزو امضا‌‌کنندگان این معاهده هستند اما کشور‌های معدود از‌جمله برخی کشور‌های آفریقای و عربی به دلایل مختلف هنوز به این معاهده نپیوسته‌اند. نکته قابل توجه این است که هر کشوری که خواهان پیوستن به سازمان جهانی تجارت (منبعث از موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت - موسوم به گات) است، به‌عنوان اقدام مقدماتی باید این معاهده را امضا کند.

این وکیل پایه یک دادگستری با بیان این مطلب که ایران همواره پیش از انقلاب تا امروز درباره موضوع پیوستن به معاهده برن، چالش داشته است افزود: پیگیری این موضوع با وقوع انقلاب 57 معلق شد.

این کارشناس حقوق مالکیت فکری افزود: پس از انقلاب نیز همیشه موافقان و مخالفان پیوستن ایران به این معاهده حرف‌های بسیاری داشته‌اند؛ علاوه براین با روی‌کار آمدن دولت‌های مختلف، مباحث متنوعی جریان داشته است. هرچند ایران برای پیوستن به سازمان جهانی تجارت باید به کنوانسیون برن بپیوندد اما این موضوع همچنان معلق مانده است و رغبتی دیده نمی‌شود.
 
کنوانسیون برن و احتمال گرانی‌ها
ایمانی درباره دلایل مخالفان پیوستن به کنوانسیون برن ادامه داد: دلیل اصلی مخالفان به مباحث اقتصادی مربوط می‌شود. افرادی که زمان فعلی را برای پیوستن ایران به معاهده برن  مناسب نمی‌بینند از ابتدای طرح این موضوع معتقد بودند که با امضای این معاهده، قیمت و هزینه تولید کتاب افزایش پیدا می‌کند. نقطه کلیدی حرف مخالفان تاکید به این موضوع است که همچنان نیز ادامه دارد.

به گفته این استاد دانشگاه، نجف دریا‌بندری و مرحوم کریم امامی در نشریه «نشردانش» درباره پیوستن و نپیوستن ایران به این معاهده کشمکش‌های فکری داشتند.

ایمانی افزود: کاهش حق انتخاب و وابسته شدن مترجم به ناشر از دلایل مخالفان است و از سوی دیگر برخی اعتقاد داشتند، چرا نباید مبلغ رایت کتاب را پرداخت کنیم؟ چراکه با پرداخت حق مولف، زمینه ارتباط فرهنگی با جهان مهیا می‌شود و وارد جریان تبادل اقتصاد فرهنگی و فکری در عرصه بین‌الملل می‌شویم.

به گفته این عضو کانون وکلای مرکز، نویسنده ایرانی نیز از تکثیر یا ترجمه اثرش با توجه به قوانین بین‌المللی منفعت می‌برد. تعارضات فعلی نیز در چارچوب همین مساله جریان دارد.

ناشران متکی به درآمد ترجمه، از مخالفان امضای معاهده برن هستند
این نویسنده در بیان دیگر مخالفان الحاق ایران به معاهده برن گفت: عمدتا ناشرین و مترجمان پرکار و متکی به درآمد ترجمه از مخالفان پیوستن به معاهده برن هستند؛ از زاویه نگاه سودگرایانه ناشر یا مترجم و از سوی دیگر با توجه به اصول اخلاقی، فکری و فرهنگی و تبادلات بین‌المللی هر دو اظهار نظر‌‌ها را می‌توان موجه ارزیابی کرد.

اقتضائات بین‌المللی پیوستن به معاهده برن را ضرورت می‌بخشد
ایمانی ادامه داد: معتقدم که باید از بحث‌های خرد عبور کنیم و با توجه به اقتضائات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی  از دولت پیوستن به کنوانسیون برن را مطالبه کنیم. تاکید دارم که ابتدا با توجه به اقتضائات بین‌المللی مانند عضویت در سازمان جهانی تجارت، دولت جمهوری اسلامی ایران، باید به کنوانسیون برن بپیوندد.
 
این پژوهشگر حوزه حقوق مالکیت فکری افزود: علاوه بر اقتضائات مطرح شده مگر ما ادعای اخلاق‌مداری، حق‌مداری نداریم؟ که از ویژگی‌های حقوق بشر به حساب می‌آید، بنابراین باید به حقوق دیگران در هر کجای دنیا، احترام بگذاریم و حقشان را در ازای هزینه‌‌ای که باید، بپردازیم.

حقوق آثار ادبی را باید مانند مالکیت صنعتی محترم بشماریم
ایمانی با اشاره به ویژگی‌های دنیای صنعتی و مدرن گفت: دنیا را امروزه خیلی کوچک و تبادلات اقتصادی و فرهنگی را خیلی‌خیلی جدی و نزدیک به هم می‌بینم. اصرار دارم، دولت، جدی به این موضوع ورود و تکلیف این موضوع را روشن کند. همان‌طور که در حوزه مالکیت صنعتی در عرصه بین‌الملل حرف و حقوق داریم و حقوق دیگران را رعایت می‌کنیم، باید به حقوق ادبی و هنری نیز توجه کنیم.

جریان ترجمه در بازار ایران فاجعه فرهنگی است
به گفته این وکیل پایه یک دادگستری، بازار نشر ایران بل‌بشو است، نشان به آن نشان که ترجمه‌های متعدد از یک اثر عرضه می‌‌شود و این نوعی فاجعه فرهنگی به شمار می‌آید.

ایمانی با انتقاد از تفسیر برخی درباره پیوستن ایران به کنوانسیون برن ادامه داد: برخی معتقدند پیوستن به معاهده برن به معنای تغییر فرهنگ ایران است در حالی‌که ربطی بین این دو وجود ندارد. هدف پرداخت هزینه استفاده از حق دیگران و دریافت هزینه استفاده از حق مولفان ایرانی است. بنابراین توجه به موضوع دو طرفه بودن معاهده برن اساسی است.

ایمانی با اشاره به اینکه امکان اضافه کردن موادی به قانون الحاق جزو اصول حقوق معاهدات است ادامه داد: نکته اصلی درباره کپی رایت ایجاد تغییرات در مفاد این معاهده نیست بلکه موضوع اصلی تبادل و تعامل فرهنگی بین‌‌المللی است.

توجه کپی‌رایت به فرهنگ بومی کشورها
ایمانی درباره کاربرد بومی‌سازی قوانین گفت: قوانین را نمی‌توان بومی کرد اما در معاهدات بین‌المللی به کشور‌ها اجازه داده می‌شود تا برخی از مفاد بین‌المللی را با اخلاق، فرهنگ و سیاست کشور خودشان و تا حدی که صدمه‌ای به اصل معاهده وارد نکند، هماهنگ کنند.

این وکیل پایه یک دادگستری با بیان این مطلب که قرار به بومی‌سازی مفاد معاهده برن نیست افزود: قانون‌گذار می‌تواند در قانون الحاق، مواردی را اضافه کند که استفاده از معاهده را در چارچوب منافع کشور تعریف کند و البته نمونه‌هایی از این دست نیز در کشور وجود دارد.

این وکیل دادگستری با تاکید بر ارتباط غیر‌مستقیم دو موضوع پیوستن ایران به معاهده برن با بازار نشر داخل گفت: پیوستن ایران به معاهده برن نه‌تنها ارتباط مستقیمی به بازار داخلی ندارد بلکه امضا این معاهده برای صنعت نشر کشور نتایج مثبتی به دنبال دارد. امضا معاهده برن هزینه واردات فرهنگی را افزایش می‌دهد بنابراین مخاطب محصولات داخلی افزایش پیدا می‌کند.

چرا به کشور ترجمه‌های بی‌جهت تبدیل شده‌ایم؟
ایمانی با اشاره به لزوم توجه سیاست‌گذاران به‌ویژه سیاست‌گذاران فرهنگی به شعار «حمایت از کالای ایرانی» بیان کرد: سیاست‌گذاری‌ها باید با توجه به ایجاد زمینه رشد خلاقیت‌ و به‌اصطلاح جوشش از درون تدوین شوند و اتکا به آثار خارجی کاهش پیدا کند. چرا به کشور ترجمه‌های بی‌جهت تبدیل شده‌ایم. علت اصلی بروز این پدیده نیز ارزانی کتاب خارجی است.

گرانی کتاب خارجی تالیف ایرانی را تقویت می‌کند
این کارشناس مالکیت فکری گفت: تهیه کتاب خارجی باید گران شود تا مولفان به سمت تولید اثر ادبی و هنری حرکت کنند. البته شکل‌گیری این جریان در بستر زمان رشد می‌کند و نباید انتظار داشت که این هدف طی یک یا دو سال محقق شود.

ایمانی با اشاره به آثار مخرب بی‌توجهی به لزوم امضا معاهده برن افزود: مولف ایرانی نباید وقتی در مجامع جهانی شرکت می‌‌کند مورد تمسخر قرار بگیرد. بار‌ها شنیده‌ایم که حقوق‌دانان و کارشناسان «حقوق مولف» در مجامع جهانی همواره با انتقاد «شما که در دایره حقوق مولف بین‌‌المللی نمی‌گنجید و حرفی برای گفتن ندارید» مواجه شده‌اند.

بی‌توجهی به کپی‌رایت جایگاه مولف ایرانی را خدشه‌دار کرده است
این کارشناس حقوق مالکیت فکری ادامه داد: آثار مولفان ایرانی در بسیاری از کشور‌ها به راحتی ترجمه و کپی می‌‌‌شود و بی‌توجهی به معاهده برن موجب شده تا به جایگاه مولفان ایرانی نیز خدشه وارد شود؛ علاوه براین باید به اعتبار فرهنگی که از‌جمله مهم‌ترین مسائل است توجه کنیم.

هزینه بی‌اعتباری فرهنگی گران‌تر از پیوستن به معاهده برن است
ایمانی افزود: خوردن حق دیگران و ایجاد بازار مکاره‌ در ایران برخورد جامعه جهانی با ناشران و مولفان ایرانی را منفی می‌کند، بنابراین به نظر می‌رسد هزینه بی‌توجهی به اعتبار فرهنگی در عرصه بین‌الملل بسیار بیشتر از پیوستن به کنوانسیون برن است.
 
این نویسنده درباره رویکرد مجلس شورای اسلامی درباره الحاق ایران به کنوانسیون برن گفت: به‌نظر می‌رسد که مجلس شورای اسلامی، اراده‌ای برای پرداختن به موضوع کپی‌رایت ندارد چراکه با ارائه طرح قانونی مقدمات ورود مجلس به این موضوع  مهیا می‌شود و نیازی به لایحه دولت نیست.

رویکرد دولت و مجلس برآیند وضعیت فرهنگی کشور است
ایمانی افزود: یاد‌آور می‌شوم که رویکرد دولت و مجلس به موضوع کپی‌رایت برآیند وضعیت فرهنگی جامعه است. متاسفانه کپی‌‌کاری آثار اعم از داخلی و خارجی به اصطلاح توی خون ما رفته بنابراین خیلی سخت می‌توان ایرانی‌ها را از کپی‌کاری به معنای عام جدا کرد، بنابراین به فرهنگسازی نیاز داریم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: نسخه pdf بسیاری‌ها از کتاب‌ها در فضای مجازی و اینترنت در عرض یک هفته منتشر می‌شود، جریانی که موجب نابودی صنعت نشر شده است. برای رفع ریشه‌ای مشکلات نشر از‌جمله کپی‌رایت اراده جمعی نیاز است.

به گفته این وکیل پایه یک دادگستری، بانی اصلی ایجاد زیر‌ساخت‌های لازم برای پیوستن ایران به معاهده برن در گام نخست همه مردم هستند؛ مخاطبانی که نباید کتاب را غیر‌قانونی از فضای مجازی دانلود کنند. 

این استاد دانشگاه با اشاره به پیشینه سیاسی تلاش ایران برای پیوستن به معاهده برن گفت: خاطرم هست، همزمان با سال‌های پایانی دولت اصلاحات به سوی الحاق به سازمان جهانی تجارت در حرکت بودیم حتی برخی از شرایط ما را نیز پذیرفتند و ایران به‌عنوان عضو ناظر سازمان پذیرفته شد و اتفاق بعدی الحاق ایران به کنوانسیون برن بود تا بتوانیم مسیر را ادامه دهیم؛ در حالی‌که با روی کار‌آمدن دولت بعدی همه فعالیت‌ها بایگانی شد.

ایمانی درباره بستر‌های لازم برای الحاق ایران به معاهده برن بیان کرد: با توجه به تنش‌های سیاسی ایران با جامعه بین‌الملل، و به حاشیه رفتن پیوستن ایران به سازمان جهانی تجارت و به تبع آن الحاق به معاهده برن، بستر بین‌المللی الحاق ایران به کنوانسیون برن را مهیا نمی‌بینم.

به گفته این عضو کانون وکلای ایران، هرچند که صنعت نشر بخش کوچکی از اقتصاد کشور را شامل می‌شود اما بستر‌های اقتصادی و البته فرهنگی پیوستن ایران به معاهده برن نیز وجود ندارد.

کسب اعتبار جهانی مهم‌ترین مزیت امضا معاهده برن است
ایمانی درباره مزیت‌های پیوستن ایران به کنوانسیون برن گفت: مهم‌ترین مزیت امضا معاهده برن کسب اعتبار بین‌المللی است. نباید به کشوری که آثار دیگران را مجانی و بی‌رویه مصرف می‌‌کند معروف شویم؛ به‌عنوان مثال خرید و فروش چند هزار تومانی آثاری که با هزینه‌های میلیونی تولید شده‌اند برای کشور ما کسر شأن است.

این کارشناس حقوق مالکیت فکری با بیان این مطلب که اقتصاد، ارتباط محکمی با فرهنگ دارد گفت: متاسفانه فرهنگ غلطی در کشور ما وجود دارد مبنی بر این‌که می‌توان‌ آثار فکری را مجانی در اختیار گرفت. باید ملت را آگاه کرد، کتاب ابدی و ماندگار است. تغییر دیدگاه درباره کالا‌های فرهنگی نیازمند فرهنگ‌سازی است.

ایمانی افزود: تبادل اقتصادی در چارچوب فرهنگ از دیگر مزیت‌های الحاق ایران به معاهده برن است. اگر واردکنندگان فرهنگی هزینه خرید حق مولف را پرداخت کنند در کشور پویش و جوشش مادی و اقتصادی ایجاد خواهد کرد باید به نتیجه تفکر دیگران احترام بگذاریم امروزه احترام از طریق مادی نشان داده می‌‌شود.

چاره‌ای به‌جز امضا معاهده برن نداریم
این کارشناس حقوق مالکیت فکری بیان کرد: ایران چاره‌ای به‌جز الحاق به کنوانسیون برن ندارد، اما چرا این اتفاق زودتر نیفتد و هزینه‌های آن را زودتر پرداخت نکنیم و از مزیت‌های آن زودتر استفاده نکنیم. اگر فشار فرهنگی شکل بگیرد کما اینکه پیش از این برای پیوستن به معاهده برن تلاش‌هایی انجام شده می‌توان به امضا معاهده برن امید‌وار بود.
 
ایمانی با طرح پرسش چرایی دلایل رشد حقوق مالکیت صنعتی از حیث حقوقی و بین‌المللی و عضویت ایران در سازمان بین‌المللی مالکیت معنوی و وجود مشکل در بخش ادبی و هنری حقوق مالکیت ادبی و هنری ادامه داد: باید در شرایط منطقی با خودمان و ادعا‌هایمان رو راست باشیم.

ایمانی افزود: ایرانی‌ها مدعی اعتقاد به معیار‌های اخلاقی هستند؛ بنابراین با انگیزه مهم حفظ اخلاق نشر، ادب و هنر می‌توانیم به معاهده برن بپیوندیم؛ به‌عبارت دیگر با الحاق به این معاهده، اعلام می‌کنیم که به معیار‌های اخلاقی تولید و مالکیت ادبی و هنری متعهد هستیم.

این نویسنده با تاکید بر لزم پایبندی ایران به معیار‌های اخلاقی که مدعی آن‌ است بیان کرد: حقوق و قانون در اخلاق و حقوق طبیعی بشر ریشه دارد. تصویب معاهده برن، از نزدیک به 160 سال قبل، مصداق حفظ حق فکری بشر بوده و است.

به گفته ایمانی،‌ باید به حق نویسنده‌ای که خارج از مرز‌های ایران به تالیف کتاب اقدام می‌کند احترام بگذاریم چراکه محترم شمردن تلاش دیگران حق طبیعی به حساب می‌آید. توجه به لزوم رعایت حقوق دیگران، برای پیوستن ایران به معاهده برن کافی است.
 
فرصت هماهنگ‌سازی مفاد معاهده برن با معیار‌های فرهنگی را از دست دادیم
خرسند در ادامه این نشست درباره فشار جامعه‌ جهانی مبنی بر پیش‌شرط امضا معاهده برن، برای پذیرش درخواست عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی گفت: با بررسی دقیق‌تر اسناد متوجه می‌شویم که یکی از الزامات الحاق به سازمان تجارت جهانی الحاق به موافقت‌نامه «تریپس» است. براساس ماده 9 موافقت‌نامه تریپس، کشور‌ها ملزم هستند تا مواد 1 تا 21  کنوانسیون برن را بپذیرند و یا قوانین داخلی کشور خود را با این مواد هماهنگ  کنند.
 
به گفته این نویسنده، براساس ماده 108 برنامه پنجم توسعه، دولت و دستگاه‌ها مکلف هستند تا قوانین داخلی را به سمتی ببرند تا با قواعد سازمان تجارت جهانی هماهنگ‌‌سازی شود. درباره برنامه‌ریزی و اقدامات عملی شدن این هدف و همچنین فرصت‌های از دست رفته مباحث مختلفی وجود دارد.

خرسند ادامه داد: با توجه به مواد 19 تا 23 کنوانسیون 1969 حقوق معاهدات وین، کشور‌ها می‌توانند زمان الحاق، تصویب و یا اجرای معاهده، حق شرط‌هایی را قائل شوند.

به گفته این فعال حوزه نشر، اگر عزم ملی در کشور وجود داشت تا سال 2015 امکان اعمال حق‌شرط مهیا بود تا بستر‌های لازم شامل هماهنگ‌سازی قوانین داخلی و بومی‌سازی بسیاری از قوانین مرتبط با کپی‌رایت انجام شود. امکان عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی با توجه به اعمال این حق ‌‌‌شرط‌ها برای امضا معاهده برن وجود داشت اما این فرصت را از دست دادیم.
 
مدیرمسئول انتشارات خرسندی با اشاره به تاثیر پیش‌شرط‌‌های الحاق ایران به کنوانسیون برن افزود: حق ‌شرط‌ها موجب می‌شد تا کشور‌ها با انعطاف بیشتری به معاهدات ملحق شوند در حالی‌که قرن 21 را سپری می‌کنیم و از سویی دیگر جامعه جهانی در حال حرکت به سوی تجارت آزاد است حال آنکه کنوانسیون برن به معاهده عرفی تبدیل شده که متقابلاً ایران به دنبال شناسایی راهکار‌هایی برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی است.
 
خرسند درباره حق ‌شرط‌های احتمالی ایران برای پیوستن به کنوانسیون برن بیان کرد: راه‌‌های مختلفی برای تعیین این حق ‌شرط‌ها وجود داشت. همان‌گونه که براساس موافقت‌نامه «تریپس» به رعایت مواد 1 تا 21 کنوانسیون برن ملزم بودیم و با توجه به حقوق معاهدات و قانون مدنی کشو‌ر‌ها این معاهدات اجل از قوانین داخلی است. ابتدا باید قوانین را بومی‌سازی و سازوکار سازگار با قوانین را طراحی می‌کردیم؛ البته نباید گفته شود که هیچ کاری انجام نشده است.
  این عضو انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی درباره فعالیت‌های پژوهشی با موضوع الحاق ایران به کنوانسیون برن ادامه داد: از 10 سال گذشته، گرایش حقوق مالکیت فکری برای دانشجویان مقطع تحصیلی کارشناسی‌ارشد ایجاد شده و به‌طور قطع، پژوهش‌های قابل‌توجهی با موضوع مالکیت فکری با رویکرد شناسایی اقدامات انجام شده یا اقدامات احتمالی تدوین شده است، ولی نیازمند عزم ملی در فرهنگسازی هستیم. 

خرسند بیان کرد: به‌نظر می‌رسد، آن‌طور‌که باید و شاید درباره موضوع مالکیت فکری پژوهش انجام نشده است. اگر عزم ملی شکل بگیرد با همکاری دستگاه‌های مختلف از‌جمله قوه قضائیه، وزارت دادگستری، دانشگاه‌ها و قوه مجریه بر پایه پژوهش، فرهنگسازی انجام می‌شود.
 
به گفته این حقوقدان، به‌عنوان مثال تا پنج سال گذشته بسیاری از لوح‌های فشرده فیلم‌های سینمایی یا انیمیشن و نرم‌افزار‌ها، غیرمجاز کپی می‌شد در‌ حالی‌که با فرهنگ‌سازی این جریان متوقف شد و مردم خود را ملزم به خرید انواع نرم‌‌افزار‌ها و فیلم‌ها به صورت اوریجینال می‌دانند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که مقدمات برای رعایت کپی‌رایت انجام شده است.

خرسند درباره دلایل مخالفان پیوستن ایران به کنوانسیون برن گفت: به نظرمی‌‌رسد باید هر پدیده در ظرف خود بررسی شود. باید قبول کنیم که ایران جامعه جهان سوم و توسعه نیافته و در حال گذار است. هرچند که از فناوری استفاده می‌کنیم اما هنوز رد پای رفتار‌های قرن 18 و 19 در جامعه ما وجود دارد.

مسئولان باید امضا معاهده برن را سنجیده و تصمیم‌گیری کنند
مدیرمسئول انتشارات خرسندی گفت: متولیان امر از‌جمله وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، دادگستری و دیگر سازمان‌های دخیل این حوزه موضوع کنوانسیون برن را به اصطلاح سبک و سنگین کنند که آیا انچه می‌دهیم و انچه به دست می‌آوریم در یک کفه ترازو قرار می‌گیرند یا خیر؟ 

صنعت نشر ایران سود‌ آور نیست
این فعال حوزه با تاکید بر توجه ایران به الحاق به معاهده برن بیان کرد: قاعدتا باید به سمتی حرکت کنیم که رنگ و بو و آثار یک جامعه توسعه یافته را داشته باشیم.

وی افزود:‌به‌عنوان مثال با پرداخت حق رایت، به ترجمه اقدام کنیم. اما صنعت نشر در ایران سودآور نیست و به شدت متاثر از سیاست‌ دولت‌های مختلف، نوسانات بهای ارز، تحریم‌ها و دیگر مسائل است.

صنعت نشر ایران در حال احتضار است!
خرسند با اشاره به وضعیت فعلی صنعت نشر کشور افزود: صنعت نشر ایران در حال احتضار است روزی نیست که یک کتابفروشی به تعطیلی کشیده نشود.

به گفته خرسند، اگر به دنبال تعامل با جامعه جهانی، حذف عنوان‌ها و برچسب‌های سارق ادبی به ناشران ایرانی و تغییر وجه فرهنگی کشور هستیم باید به کنوانسیون برن بپیوندیم و ابزار و شرایط آن‌را بسنجیم و طی دوران گذار مناسب، این مسیر طی شود.

نمی‌توان از نپیوستن به معاهده برن حرف زد
خرسند با طرح فرضیه آمادگی ایران برای امضا معاهده برن افزود: با فرض این نکته که ایران برای پیوستن به معاهده برن همه مقدمات را انجام داده، باید چند نکته را در نظر داشته باشیم. نخست چه کشور‌هایی ملحق شده‌اند؟ چند کشور ملحق شده‌اند؟ آیا باید ملحق شویم یا خیر؟  آیا آنچه می‌دهیم و آنچه به دست می‌آوریم در یک کفه ترازو قرار می‌گیرد یا خیر؟
 
این ناشر ادامه داد:  بیش از 180 کشور به کنوانسیون برن پیوسته‌اند؛ به‌عبارت دیگر تقریبا قاطبه جهانی این معاهده را امضا کرده‌اند؛ بنابراین در عصر حاضر نمی‌توان از نپوستن به این معاهده صحبت کرد.

مقاومتی وجود ندارد، بستر‌های مهیا نیست
خرسند درباره وجود نوعی مقاومت برای نپیوستن به معاهده برن گفت: نمی‌گویم مقاومتی وجود دارد، بلکه معتقدم که بستر‌های لازم مهیا نشده است. پیوستن بیش از 180 کشور به معاهده برن، موجب شده تا این کنوانسیون جنبه فرا قانونی داشته و به اصطلاح جنبه عرفی پیدا کند، بنابراین ایران نیز باید ملحق شود.
 
این عضو انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی درباره کشور‌های عضو معاهده برن بیان کرد: بسیاری از کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه عضو کنوانسیون برن هستند. کشور‌هایی مانند آمریکا دیرهنگام و چین اخیرا معاهده را امضا کرده‌اند.

خرسند درباره پیوستن کشور چین به کنوانسیون برن افزود: چین به انحای مختلف از امضا این معاهده استنکاف و استدلال می‌کرد؛ چینی که هنوز وارد‌کننده علم بود. در واقع این کشور زمانی این معاهده را امضا کرد که به‌عنوان تو‌لید‌کننده علم شناخته شد.
 
این مدرس دانشگاه با تاکید بر لزوم پیوستن ایران به کنوانسیون برن ادامه داد: ایران فارغ از پیش‌ شرط الحاق به سازمان تجارت جهانی باید معاهده برن را امضا کند.

خرسند در بیان بستر‌های الحاق ایران به کنوانسیون برن افزود: با ایجاد بستر‌های مناسب پیوستن ایران به کنوانسیون برن، به مولفان ایرانی بقبولانیم می‌توانند برپایه این معاهده سود دراز ‌مدتی را کسب کنند.

امضا معاهده برن بر قیمت کتاب تاثیر‌گذار است
این ناشر کتاب‌های حقوقی با اشاره به تاثیر پیوستن ایران به کنوانسیون برن بر بازار نشر کشور بیان کرد: الحاق ایران به معاهده برن بر قیمت کتاب موثر است اما نه صد درصد، به‌عبارت دیگر مولفه‌های مختلفی از‌جمله کاغذ، مقوا، چاپ، صفحه‌آرایی، طراحی جلد،‌ ویراستاری و… در برآورد هزینه‌های تولید کتاب نقش دارند و فقط یکی از‌ آن‌ها حق تالیف است که برای شناسایی میزان تاثیر باید به دقت محاسبه شود.

خرسند ادامه داد: قیمت‌گذاری کتاب‌ تالیفی ارتباطی به موضوع کپی‌رایت ندارد به‌عبارت دیگر حق رایت به افست و ترجمه مربوط است.

بی‌توجهی به معاهده برن چهره بین‌المللی ایران را خدشه‌دار کرده است
این فعال فرهنگی درباره زیر‌ساخت‌های لازم برای پیوستن ایران به معاهده برن گفت: هنوز استراتژی مشخصی درباره مسائل فرهنگی وجود ندارد، به‌عبارت دیگر برنامه‌ها با تغییر دولت‌ها از بین می‌روند و تاوان این تغییرات را مردم می‌پردازند.

وی ادامه داد: علاوه براین بی‌توجهی به این موضوع چهره نامناسبی از ایران را در جامعه جهانی به نمایش گذاشته است.  پایبندی کشور‌ها به استراتژی‌هایی که در عرصه جهانی مطرح می‌کند نمایشی از حاکمیت قانون در کشور است.
 
ایران نباید آخرین کشور امضا کننده معاهده برن باشد
به گفته خرسند، نهاد‌های مرتبط باید تکلیف خود را برای پیوستن به کنوانسیون برن، قبل از الحاق کشور‌های باقی مانده مشخص کنند؛ علاوه بر این اگر ایران تنها کشوری باشد که به کنوانسیون برن ملحق نشده یا آخرین کشور امضا کننده معرفی شود وجه خوبی نخواهد داشت. باید سازوکار مناسبی با حضور دولت،‌ قوه قضائیه و وزارت دادگستری شکل بگیرد.
 
این نویسنده افزود: الحاق به معاهده برن معیاری‌ از توسعه‌یافتگی فکری و امنیت اقتصادی و سیاسی کشور‌هاست. طی 10 سال گذشته بسیاری از ناشران در رابطه با لزوم برقراری ارتباط با ناشران بین‌المللی و مولفان خارجی به بلوغ فکری رسیده‌اند و در دریافت مجوز چاپ و ترجمه آثار جلوتر از دولت و کارگزاران فرهنگی حرکت می‌کنند.
 
خرسند با اشاره به تاثیرات مثبت الحاق ایران به معاهده برن ادامه داد: خواهر‌خواندگی شهر‌ها و کشور‌ها،‌ برگزاری جشن‌های ادبی و بین‌المللی و دعوت از بسیاری از نویسندگان و ناشران بین‌المللی برای رونمایی از ترجمه آثار چاپ شده آنها در داخل از‌جمله آثار مثبت الحاق ایران به معاهده برن است.