کتاب «سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهلبیت (ع)؛ با توجه به مراحل و ساحتهای تربیت» اثر مشترک لیلا نورافشان و رقیه طاوسی سیمکانی، شیوههای متنوع آموزشی، تربیتی و انسانساز پیامبر (ص) و خاندان ایشان در حوزه تعلیم و تربیت را مورد بررسی قرار میدهد.
در مقدمه این کتاب میخوانیم: «در این کتاب شیوههای آموزشی و تربیتی حضرت رسول اعظم (ص) مورد بحث قرار گرفته است. آنچه در این کتاب موردنظر است نشان دادن شیوههای متنوع آموزشی و تربیتی حضرت در امر تعلیم و تربیت است شیوههایی که هر کدام در جایگاه مناسب خود میتواند در امر تعلیم و تربیت مهم تلقی گردد. شیوههای مورد بحث عبارتند از: آموزش به روش غیرمستقیم، آموزش به شیوه تکرار، آموزش به شیوه عکسالعمل مناسب، آموزش به شیوه پرسش و پاسخ، آموزش به شیوه تمثیل، آموزش به شیوه رفتاری نه تنها رهنمود گفتاری، آموزش به شیوه خطابه، آموزش به شیوه استفاده از وسایل کمکآموزشی، آموزش به شیوه عینی و تجربی، آموزش به روش نمایش خود عمل.»
نویسندگان در بخش نخست در دو فصل به کیفیت آموزش خداشناسی و ایجاد تقویت اعتماد و کیفیت معرفی پیامبر (ص) و آموزش امامت میپردازند. در سه فصل مربوط به بخش دوم کتاب نیز مباحث آموزش قرآن در سیره پیامبر (ص)، آموزش قرآن در سیره معصومان (ع) و آموزش نماز در سیره معصومان (ع) مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش سوم کتاب در دو فصل به موضوع ترغیب و ترهیب و همچنین موعظه، ارشاد، تذکر و امرونهی اختصاص دارد. در بخش پایانی کتاب نیز در سه فصل موضوعات رفق و مدارا، آداب و رسوم جامعه و تربیت دینی و والدین و تربیت دینی فرزندان تشریح شده است.
در بخش نخست کتاب درباره موضوع «ظهور آثار ایمان به معاد در رفتار و حالات معصومان (ع)»، آمده است: «مساله معاد و جهان آخرت همواره در سرلوحه دعوت انبیاء قرار داشته است و پیامبران الهی علیرغم مخالفتهای سرسختانه مردم در پیشروی چنین مسالهای، همواره بر آن تاکید داشته و مردم را به اعتقاد به چنین اصلی دعوت نمودهاند و این مقاومت و پایداری انبیاء در طرح مساله معاد و آشنا ساختن مردم با مساله جهان پس از مرگ، نشانگر اهمیت فوقالعاده این اصل اعتقادی در زندگی بشر و سعادت و کمال نهایی انسان است. علم و آگاهی به اصل مساله معاد تاثیر مستقیم در رفتار و کردار فرد و جامعه داشته و زندگی انسان را متحول میسازد. شناخت رابطه میان دنیا و آخرت و مقدمه بودن این جهان برای جهان دیگر نیز نقش بسزایی در رفتار آدمی دارد. اگر فرد بداند که آنچه در این دنیا انجام میدهد در سرای دیگر نیز همان را باز خواهد یافت، مسلما در رفتار و عملکرد خویش دقت و ملاحظه بیشتری خواهد نمود.»
همچنین درباره «شیوههای ترویج قرائت قرآن» در بخش دوم کتاب میخوانیم: «بر پایه تعالیم پیامبر (ص)، قرآنشناسی و روش آموزش آن، هدف از آموزش قرآن در حقیقت آموزش یک زبان است که با توجه به اینکه زبان اولا و اصالتا دارای ماهیتی شفاهی است (سروقد مقدم، 1364) ثانیا روشها و شیوههای آموزش آن باید به گونهای طراحی شوند که با شفاهی بودن این پدیده تناسب داشته باشند. اگر هدف از آموزش، تسلط بر زبان باشد بهگونهای که دیگر آن زبان، زبان بیگانه محسوب نشود، روش مطلوب فراگیری، روش سمعی میباشد. از اصول مهم این روش، مقدم بودن تدریس صورت شفاهی زبان قبل از صورت نوشتاری (روخوانی) است. یعنی نوشتن و روخوانی را باید آنقدر به تاخیر انداخت که زبانآموز در زبان گفتاری تبحر قابل ملاحظهای کسب کرده باشد. آنگاه تصویر نوشتاری و قابل رویت از زبان گفتاری را به زبانآموز عرضه کرد تا بدین ترتیب مسیر زبانآموزی او تسهیل گردد (مریدی، بیتا)».
نویسندگان کتاب در صفحه 132 نیز درباره جایگاه نماز در سیره رسول خدا (ص)، معصومین و اهلبیت (ع) نوشتهاند: «حضرت رسول (ص) چنان به نماز علاقه داشت که میفرمود: «من هرگز ار نماز سیر نمیشوم» و در جایی دیگر میفرمود: «همانا خداوند روشنی چشم مرا در نماز قرار داد و نماز را محبوب من نمود.» آن حضرت هنگامی که به نماز میایستاد چنان بیحرکت میشد که گویا جامهای پهن شده بر روی زمین بود و با این که بیگناه بود، اما از خوف خداوند چنان در نماز میگریست که جانمازش خیس میشد. رسول خدا (ص) آنقدر به نماز میایستاد تا پاهایش متورم میشد. به آن حضرت گفتند: ای رسول خدا! مگر خدا گناهان گذشته و آینده تو را نیامرزیده است؟ فرمود: آیا نباید خدای را بر آنچه انعام فرموده و ما را بدان آزمود، سپاسگزار باشم؟... در حالات حضرت علی (ع) به هنگام نماز چنین نقل کردهاند که چون وقت نماز فرا میرسید، علی (ع) به خود میپیچید و میلرزید، به او میگفتند: ای امیرالمومنین! تو را چه شده است؟ میفرمود: وقت ادای امانتی شده است که خداوند آن را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کرده و آنها از قبول آن اِبا کردهاند و از آن بیمناک شدند.»
نخستین چاپ کتاب «سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهلبیت (ع)؛ با توجه به مراحل و ساحتهای تربیت» در 212 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه به بهای 16 هزار تومان از سوی انتشارات آذرگان راهی بازار نشر شده است.
نظر شما