این کتاب که به همت محمدشمس‌الدین عبداللهی‌نژاد به فارسی ترجمه شده و نشر ققنوس به تازگی آن را به بازار نشر فرستاده است، در محافل آکادمیک انگلیسی‌زبان، توجه متخصصان را به خود جلب کرده است. بروس کانیهلم استاد دانشگاه دوک در ایالت متحده، درباره آن چنین گفته است: «کتاب اِمِری روایتی پرمایه و تحلیلی موشکافانه از تلاش‌های دولت کارتر برای بهبود روابط با ایران است.
او با زیر و رو کردن اختلافات تاریخ‌نگارانه پژوهشگران و دیدگاه‌های مختلف اعضای اصلی دولت کارتر و مشاوران آنها، چالش‌های سیاست تعامل را شناسایی و نکات بحث‌برانگیز ارزشمندی را مطرح کرده است. کتاب زبانی روان دارد و ادعاهایش را محتاطانه بیان می‌کند و آرای کسانی که با آنها موافق نیست و همین‌طور چالش‌هایی را که سیاست‌گذاران با آن مواجه بوده‌اند منصفانه بررسی می‌کند.
از محاسن جالب توجه این اثر، گستردگی اسناد و مدارکی است که نویسنده برای ارائه اثرش مورد بررسی قرار داده است. او علاوه بر بررسی صدها سند دست اول، یادداشت‌ها و گزارش‌های اعضای بلندپایه سیا، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا، مصاحبه‌های متعددی هم با شاهدان عینی در دستگاه سیاست خارجی آمریکا انجام داده است.
برای مخاطب ایرانی، آنچه کتاب را جالب و با ارزش می‌کند آن است که تلاش نویسنده، ارائه تصویری از انقلاب ایران از منظری بدون سوگیری مثبت یا منفی نسبت به گروه‌های درگیر در ایران و با تمرکز بر عملکرد دستگاه سیاست خارجی آمریکا در این فرآیند بوده است.
پرسش‌های اساسی که مولف در پی پاسخ دادن به آنها بوده است از این قبیل هستند: آیا دولت کارتر انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن را پذیرفته بود؟ مجموعه دستگاه‌ها و نهادهای آمریکایی که به نحوی با مسائل ایران درگیر بوده‌اند، چه درکی از ایران، انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن داشتند؟ همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا با دولت بازرگان چه معنا و هدفی داشت؟ جنگ سرد چه تاثیری در برداشت‌ها و تصمیمات مقامات آمریکایی درباره انقلاب ایران داشت؟
کریستین اِمِری
جمع‌بندی پاسخ‌های نویسنده به این پرسش‌ها از این قرار است که آمریکا انقلاب ایران را به منزله واقعیتی موجود و پیچیده پذیرفته بود اما کارتر و مشاورانش برداشتی پراکنده و سطحی از آن داشتند. دلیل این برداشت سطحی از منظر نویسنده، نقصان یا حتی فقدان ارتباط میان مخالفان رژیم پهلوی با ساختارهای اطلاعاتی و دیپلماتیک آمریکا بوده است.
توافقی که میان آمریکا و ایران صورت گرفته بود بر مبنای آن سیا اطلاعات مربوط به مخالفان رژیم را از طریق ساواک دریافت می‌کرد و دخالت مستقیم در کسب این قبیل اطلاعات نداشت، از جمله عوامل اساسی این نقصان اطلاعاتی است. دولت کارتر به دلیل میلی که برای حفظ روابط حسنه با حکومت پهلوی داشته است، به این توافق پایبند بوده و همین موضوع باعث می‌شود نتواند شناخت درستی از آنچه در سال 1357 در ایران رخ می‌داده است به دست آورد.
علاوه بر این نقصان اطلاعات، به گمان کریستین امری، امری که باعث شد دولت آمریکا نتواند درک درستی از آنچه در ایران در حال رخ دادن بود به دست آورد این بود که همزمان با تحولات داخلی ایران، آمریکا دو پروژه سنگین بین‌المللی را هدایت می‌کرد و تمام توان ساختار سیاست خارجی کابینه آمریکا مصروف این دو پروژه می‌شد. این دو پروژه مذاکرات کمپ‌دیوید میان اسرائیل و فلسطینی‌ها و دومین دور مذاکرات سالت میان آمریکا و شوروی برای محدودسازی جنگ‌افزارهای راهبردی نظیر سلاح‌های اتمی بوده است.
از سوی دیگر به گمان نویسنده، آمریکایی‌ها موفق نشدند تحولات داخلی ایران را خارج از چارچوب جنگ سرد مشاهده کنند و کلیه تصمیم‌هایی که درباره آن گرفتند در همان قالب می‌گنجید، اما آنچنان که زمان مشخص کرد این تحولات ربط چندانی به جنگ سرد نداشت و ناآشنایی کارشناسان و تحلیل‌گران امور خارجی آمریکا با روند اتفاقات در ایران به غافلگیری آنها انجامید و به تصمیم‌های مخربی انجامید که در کتاب به خوبی شرح داده شده‌اند.
مطالعه این کتاب که منظر روایی نیز اثری جذاب محسوب می‌شود، علاوه بر کارشناسان حوزه تاریخ معاصر، برای تمامی علاقه‌مندان به برهه تاریخی انقلاب ایران جذاب خواهد بود. به ویژه که کتاب از منظری به تحلیل فرآیند انقلاب پرداخته است که برای مخاطب ایرانی تازگی دارد و اطلاعات دست اولی هم درباره این فرآیند به دست می‌دهد.
کتاب «سیاست خارجی آمریکا و انقلاب ایران؛ تعامل و تقابل استراتژیک در دوره پهلوی و پس از انقلاب» را نشر ققنوس در 375 صفحه، با تیراژ 1100 نسخه و با قیمت 35000 تومان در سال 1397 منتشر کرده است.
نظر شما