علیرضا جاوید؛ مدیرمسئول انتشارات «فرهنگ جاوید» در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره جایگاه ویراستاری در صنعت نشر ایران بیان کرد: ویراستاری در نشر ایران جدی گرفته نمی‌شود تا بتوان تاثیر مشکلات فعالان این صنعت را بر این مرحله از چاپ کتاب، بررسی کرد.
وی با اشاره به دلایل بی‌توجهی به ویراستاری ادامه داد: باید پرسید و دید که چند ناشر از معنا و مسئولیت ویراستار اطلاع دارند. آیا نسخه‌پرداز و نمونه‌خوان را می‌شناسند؟ بسیاری تفاوت کار این افراد را نمی‌دانند بنابراین وقتی شناختی وجود ندارد و اصل موضوع در نشر ایران جدی گرفته نمی‌شود، بحث درباره تاثیر شرایط اقتصادی بر نشر، اولویت نیست.
جاوید با تاکید بر بی‌توجهی ناشران به ویراستاری افزود: بسیاری از کتاب‌های ترجمه در بازار، در واقع نسخه دست‌نویس مترجم است که فقط مرحله صفحه‌بندی را پشت سر گذاشته. در این شرایط بحث درباره ویراستاری مقابله‌‌ای، ادبی، فنی، نقش نمونه‌خوان و نسخه‌پرداز موضوعیت ندارد.
حتی ناشران بزرگ همه کتاب‌ها را ویراستاری نمی‌کنند
این فعال حوزه نشر با اشاره به باور اهمیت ویراستاری بین ناشران گفت: ناشران کمتر شناخته شده و به‌اصطلاح کوچک، با توجه به اینکه نگاه آنها بازاری است، به سراغ انتشار کتاب‌های خاص نمی‌روند. حتی همه کتاب‌های ناشران بزرگ نیز ویراستاری نمی‌شود، بلکه این دسته از ناشران نیز با نگاه موردی و انتخابی به ویراستاری کتاب‌ها اقدام می‌کنند.
جاوید با تاکید بر نبود جریان جدی ویراستاری در صنعت نشر کشور بیان کرد: حتی همه کتاب‌هایی که موردی برای ویراستاری انتخاب می‌شوند، صد‌درصد ویرایش نمی‌شود.
مدیرمسئول انتشارات «فرهنگ جاوید» افزود: تعداد ویراستاران حرفه‌ای و به معنای واقعی کلمه، انگشت‌شمارند. این تعداد اندک همواره مشغول‌کارند و ناشران جدی دنبال این ویراستاران هستند. بنابراین اگر پنج ناشر خوب داشته باشیم و هر کدام سالانه 10 کتاب قابل‌توجه منتشر کنند، برای فعالیت ویراستاران انگشتشمار کفایت می‌کند.
ویراستارنما‌ها ویراستاران واقعی را بیکار کرده‌اند
وی با استفاده از تعبیر «ویراستارنما» گفت: ویراستارنما یعنی برابر دانستن نمونه‌خوانی یا اعمال علائم سجاوندی با ویراستاری. علاوه براین، برخی گذراندن دوره‌های آموزشی ویراستاری را برای ویراستاری کافی می‌دانند. این عده کثیر ویراستارنما هستند که موجب می‌شود تا تعداد انگشتشمار ویراستاران کهنه‌‌کار بیکار باشند و یا ناشر آنها را جدی نگیرد.
مدیرمسئول انتشارات «فرهنگ جاوید» درباره دلایل بی‌توجهی ناشران به مقوله ویراستاری افزود: بسیاری از افرادی که وارد بازار نشر می‌شوند، این فعالیت را بیشتر اقتصادی تعریف می‌کنند. این رویکرد از زمان آغاز تخصیص یارانه کاغذ شکل گرفت و بسیاری استفاده از این یارانه، مجوز نشر گرفتند. نمی‌گویم نباید به متقاضیان مجوز داد، اما این مجوز باید به متخصص داده شود.
وی با تاکید بر لزوم توجه به بررسی مهارتهای مرتبط با نشر متقضیان مجوز نشر ادامه داد: باید مهارتهای متقاضیان بررسی شود. البته نه‌اینکه متقاضی ویراستار باشد و یا ناظر تولید کتاب باشد؛ بلکه تاکید بر این است که ناشر برای فعالیت حرفه‌ای به ویراستار، مترجم و ناظر تولید قابل قبول نیاز دارد.
نمی‌توان تعرفه معینی برای ویراستاری تعیین کرد
جاوید درباره تعیین تعرفه ویراستاری گفت: هیچ تعرفه‌ای برای ویراستاری نمی‌توان تعیین کرد و معمولا اهمیت کتاب، معیار تعیین تعرفه است.
وی افزود: همچنین حجم کار برای تعیین تعرفه موضوعیت دارد. به‌عنوان مثال متن به ویراستار ادبی سپرده می‌شود تا بررسی شود قواعد زبان فارسی رعایت شده و متن به نمونه‌خوان داده می‌شود تا غلط املایی احتمالی را پیدا کند. نسخه‌پرداز در نهایت چارچوب را بررسی می‌کند، اما اگر این زنجیره کامل نباشد، ویراستار باید زمان زیادی را صرف کند که به دنبال آن هزینه‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.
پشتوانه مالی برای ویراستاری وجود ندارد
این فعال حوزه نشر ادامه داد: کدام ناشر حاضر است 10 میلیون تومان برای ویرایش کتاب پرداخت کند. توان و پشتوانه مالی برای تامین هزینه ویراستاری وجود ندارد.
وی گفت: اگر معیار‌ها صحیح و استاندارد‌ها شکل بگیرد، مخاطب واقعی دلزده نمی‌شود و سطح سلیقه افزایش و مهارت شناسایی متن خوب و بد را پیدا می‌کند.
سه‌شنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۷ - ۰۸:۳۳
نظر شما