خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خوزستان - فریبا حیدرپور: از کودکی با لالایی‌های مادر و همچنین نصیحت‌ها و سجایای پدر، در مسیر قرآن هدایت شد و با وصیت برادر شهیدش در این مسیر ثابت قدم ماند. حوزه مطالعاتی او از نوجوانی معارف اسلامی و علوم قرآنی بود. پس از این دوره، به صورت غیرحضوری و فراگیر به تحصیل علوم حوزوی پرداخت. در کلاس‌های قرآن‌شناسی تفسیری مفسرین و علمای بزرگی چون آیات معرفت، جوادی آملی، مصباح یزدی و مظاهری شرکت کرد. زمانی هم که توفیق کلاس حضوری را پیدا نمی‌کرد، با تهیه فایل صوتی کلاس‌های تفسیری را با غور و مطالعه در آثار بزرگان ادامه می‌داد. از سال ۷۸ به دنبال این بود که در کنار آثار متنوع تفسیری از جمله تفاسیر موضوعی، کتابی را که راهنمای جویندگان مفاهیم از نگاه قرآن کریم باشد، به مردم عرضه کرده تا بتواند قرآن کریم، آموزه‌ها و معارف آن را از حاشیه، مهجوریت و غربت نجات داده و وارد متن زندگی مردم در عرصه‌های مختلف کند.

سیدمختار موسوی متولد 1343 بهبهان است. کارشناسی مبانی فقه حقوق و سطح 2 حوزوی را دارد. تاکنون موفق شده آثاری همچون: نظام حقوقی خانواده در اسلام سال (78)، انسان و مسئولیت و علل رافع مسئولیت کیفری (شرحی بر حدیث رفع) (سال 98)، فرهنگ نماز و بررسی پدیده طلاق و اختلافات زوجین (هر دو در سال 90)، نظام حقوقی قرآن (96)، نظام سیاسی قرآن (97) و درآمدی بر فلسفه قضاوت در اسلام (97) را در کارنامه کاری خود ثبت کند.

موسوی هم اکنون در زمینه پژوهشی در حوزه علوم قرآنی، فقه، حقوق، علوم اجتماعی و تحلیل مسائل سیاسی فعالیت می‌کند. بیش از ۲۰۰۰ مقاله در موضوعات مختلف در مطبوعات سراسری، استانی، فضای مجازی و پایگاه‌های اینترنتی معتبر چاپ کره است. کتاب «فهرست موضوعی آیات قرآن کریم» دهمین اثر از تالیفات اوست که توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه به مدیریت حاج مرتضی آخوندی چاپ و منتشر شده است.

این کتاب در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی علوم قرآنی در ماه جاری در تهران از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی شد. به بهانه این اتفاق، گفت‌وگویی با سیدمختار موسوی انجام دادیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.

از روند خلق کتاب «تفسیر موضوعی» برایمان بگوئید. جرقه‌اش کی در ذهنتان زده شد؟

علاقه‌مندی به مفاهیم و معارف قرآنی، تاثیرات شگفت‌انگیز جامعیت و کمال قرآن کریم و همچنین خلاء بزرگ در قفسه کتابخانه تخصصی معارف و مفاهیم قرآنی موجب شد که به دنبال نوشتن کتابی موضوعی تفسیر قرآن باشم. از سال ۱۳۷۷ با هدف تبلیغ، تبیین، دفاع از جامعیت قرآن کریم و ارتقای نقش قرآن در زندگی مسلمانان با یک نگاه علمی و کاربردی به آیات قرآن کریم، کار تحقیق و تالیف کتاب فهرست موضوعی آیات قرآن کریم را آغاز کردم. کار تحقیق و تالیف این کتاب ۱۵ سال زمان برد و در سال ۹۳ در یک ‌مجموعه ۱۷ جلدی آماده چاپ شد.

علت این وقفه چند ساله برای چاپ کتاب چه بود؟

نداشتن تمکّن مالی، حمایت نشدن از سوی سازمان و یا نهادی و بی‌میلی خیرین به اینگونه کارها از جمله عواملی بود که دست به دست هم داد تا این کتاب پس از 5 سال منتشر شود. به اعتقاد من، این خود دلیل بر مظلومیت و غربت قرآن است. سرانجام در این برهه زمانی با توجه به قیمت بالای کاغذ مجبور شدم کتاب ۱۷ جلدی را در دو مجلد تلخیص کرده و به چاپ برسانم.

این بخش اول بود اما باید گریزی بزنم به سال‌هایی که به دنبال انتشار این کتاب بودم. آشنایی با انتشارات دارالکتب الاسلامیه در سال ۸۶  از نقاط عطف در این مسیر بود. سرانجام با تلاش های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیه با همه فراز و نشیب‌ها، کتاب به مرحله چاپ رسید.
ظاهراً به پایان رساندن و چاپ کتاب «فهرست موضوعی قرآن کریم» مسیر زندگی شما را تغییر داد؟

بله درست است. موانع متعددی در مسیر تحقیق و تالیف چاپ و نشر این کتاب بود؛ بنا به سروده علامه حسن‌زاده آملی:
دولتم آمد به کف با خون دل آمد به کف
حبذا خون دلی دل را دهد عز و شرف
برای تالیف این کتاب شغلم را از دست دادم. کتاب «فهرست موضوعی آیات قرآن کریم» را تحت اشراف و نظارت استاد فقه و اصول مرحوم حجت الاسلام و المسلمین موسوی که نماینده مدیریت حوزه علمیه قم، رئیس مدرسه امام صادق (ع) تالیف کردم و دروس مقدماتی حوزه و بخشی از سطح را در محضر این بزرگوار تلمذ کردم. در شهریور ۷۸ به پیشنهاد استاد مرحوم موسوی شش ماهی کلاس‌های تفسیر موضوعی را زیر نظر علامه جوادی آملی گذراندم. و مرا تشویق و ترغیب برای حضور در کلاس تفسیر موضوعی روانه  استان قم کرد.

تلاش‌هایم برای برگشت به کار نتیجه نداد و با 18 سال سابقه کار و داشتن 4 فرزند بیکار شدم. اما با لطف خداوند و روحیه مضاعف، با عزیمت به قم و سه سال سکونت، با خوشه‌چینی از خرمن استادان فرزانه، کار تالیف کتاب را پیش برده و برای تامین معیشت به عریضه نویسی روی آوردم. با حکم اخراجی که روی پیشانی و پیشینه خدمتی‌ام خورده بود، مثل جزامی‌ها ادارات و نهادها از من فراری بودند.

به خاطر نبود کتابخانه تخصصی در بهبهان و دسترسی نداشتن به دانشمندان علوم قرآنی برای دریافت پاسخ به سوالات پیش آمده، مجبور بودم هفته‌ها خارج از بهبهان در قم، مشهد و اصفهان در انتظار ملاقات با استادان باشم و خانواده‌ام را با مستاجری بدون ریالی پس‌انداز رها کنم. در نهایت خانواده سختی‌های زیادی کشیدند، تا این کار آماده چاپ شد. باز هم شاکر و سپاسگزار خداوند متعال هستم که این فرصت را در اختیار من قرار داد.

به نظر شما در زمینه کتاب‌های موضوعی چه اندازه کار شده و سطح این کارها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

علامه جوادی آملی، آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله معرفت (ره) و علامه مصباح در امر تفسیر موضوعی تمام قد قیام کرده و آثار بسیار ارزشمندی خلق کرده‌اند. همچنین دانشمندان جوان دیگری چون حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر رضایی اصفهانی آثار متنوعی در امر تفسیر موضوعی و اعجاز علمی و جامعیت قرآن تالیف و منتشر کرده‌اند.

با توجه به فضای شبکه‌های مجازی و فاصله گرفتن جوانان از مفاهیم قرآنی برای تشویق جوانان به این سمت، چه راه کارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟

برای آشنا کردن جوانان با مفاهیم و معارف قرآنی در مقابل فعالیت گسترده و شبانه‌روزی دشمنان که قصد دارند آنان را از فرهنگ و زندگی قرآنی دور کنند، کار قابل توجهی نشده و متاسفانه قرآن کریم امروز پس از گذشت بیش از ۴۰ سال از استقرار حکومت جمهوری اسلامی خیلی غریب، مهجور و ناشناخته مانده است.‌ قرآن با تلاوت و تفسیر از مهجوریت خارج نمی‌شود و یا به تعبیری با حفظ، تلاوت و تفسیر حق آن ادا‌ نمی‌شود، بلکه با عمل به معارف، مفاهیم، آموزه‌ها، اوامر و نواهی قرآن، احیاء می‌شود. باید درباره جامعیت قرآن توسط قرآن‌شناسان واقعی به صورت علمی و کاربردی برای جوانان سخن گفته و آموزش داده شود.

در پایان از فعالیت‌های جدیدتان و اینکه با چه محوریتی هستند، بگویید؟

من عاشق قرآن هستم.تا  قدرت چرخاندن قلم بر صفحه کاغذ دارم برخلاف همه بی  مهری ها در مسیر ترویج فرهنگ ومعارف قرآنی کار می کنم. تازه این دوست مهربان و باوفا را پیدا کردم. در حال حاضر ۵ کتاب در حوزه علوم قرآنی آماده چاپ و نیز چند کار دیگر در دست تالیف دارم.