خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی - محیا ذوالفقاری: توجه، پیگیری و حل مشکلات حاشیه شهر مشهد در زمینه‌های مختلف در سال‌های اخیر، به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسئولان تبدیل شده است و هر کس در حد توان و انتظار خود، دست به اجرای فعالیت‌هایی اصلاح‌گرایانه در این مناطق و در این زمینه‌ها زده است؛ اقداماتی که گاه درست و گاه بدون پیش بینی و برنامه‌ریزی، به موازات هم پیش رفته‌اند.
برخی از اقدامات یادشده در این مناطق حاشیه‌ای شهر هم البته به توانمندسازی مردم این مناطق معطوف بوده است. در راستای همین هدف حدود چهار سال قبل حرکتی به منظور توانمندسازی با افزایش آگاهی مردم در این مناطق آغاز و مجموعه کتابخانه‌هایی تحت عنوان «کتابخانه مردمی امیرحسین فردی» ایجاد شد؛ کتابخانه‌هایی که ابتدا از 12 مترمربع فضا شکل گرفت، امروز اما فضایی بسیار بزرگتر را دربرگرفته‌اند.
زنده‌یاد امیرحسین فردی، نویسنده انقلابی که خود از موسسان کتابخانه مسجد جواد الائمه (ع) است، پس از انقلاب به حوزه هنری پیوست و از ستون‌های اولیه این نهاد تاثیرگذار فرهنگی شد. حالا نامگذاری این کتابخانه‌ها نیز، بهانه‌ای است برای زنده نگه داشتن یاد این نویسنده انقلابی.
مجموعه «کتابخانه مردمی امیرحسین فردی» در طی چهار سالی که از فعالیتشان می‌گذرد، با طیف وسیعی از اهالی کتابخوان حاشیه شهر مشهد مواجه بوده‌اند که شاید در ابتدا کمتر کسی فکر می‌کرد که این حجم از علاقه به کتابخوانی در این مردم وجود داشته باشد. به همین بهانه سراغ حسن سلطانی، مبتکر و مدیر این مجموعه کتابخانه‌ها رفتیم تا در خصوص فعالیت‌های این کتابخانه و تاثیراتی که در توانمندسازی مردم این مناطق داشته، بیشتری بدانیم. این گفت‌وگو در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
ایده اولیه ایجاد این کتابخانه‌ها چگونه شگل گرفت؟
ابتدا دغدغه توانمندسازی مردم حاشیه شهر، ایده اولیه ایجاد این کتابخانه‌ها را به وجود آورد. برای حل مشکلات حاشیه شهر مشهد اغلب شاهد تزریق پول‌های فراوانی بودیم که نتیجه‌ای را در بر نداشته‌اند اما باید به این نکته توجه کنیم که مسئله اساسی مردم حاشیه شهر، توانمندسازی است، به همین دلیل با ایجاد کتابخانه سعی کردیم آگاهی عموم مردم این مناطق را افزایش دهیم و الحمدلله هم اکنون مجموعه کتابخانه‌های امیرحسین فردی که از چهار سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده است، در سه منطقه طبرسی شمالی، رسالت (روستای قرقی) و محله قلعه ساختمان (شهرک شهید رجایی) در حال فعالیت هستند و علاوه بر امانت کتاب، فعالیت‌هایی مثل کلاس‌های اوقات فراغت، مسابقات کتابخوانی برای مدارس و انجمن کتابخوانی انجام می‌دهد.
به نظر شما حاشیه شهر محلی برای شکوفایی فرصت‌هاست یا جلوگیری از تهدید‌ها؟
در طی این چند سال، عکس این تصور غلط که مردم حاشیه شهر کتاب نمی‌خوانند، به ما ثابت شده است. فرصت‌ها در حاشیه شهر مشهد بسیار بیشتر از تهدید‌های آن است. باید از این فرصت‌های پنهان استفاده کنیم و به جای اینکه فقط تاریکی‌ها و تهدید‌های آن را ببینیم، روشنایی را پیدا کنیم و از آن بهره ببریم.
برنامه‌ریزی، فعالیت و مدیریت این کتابخانه‌ها به چه شکل است؟
یکی از ویژگی‌هایی که می‌توان از آن به عنوان وجوه تمایز این کتابخانه‌ها نام برد، استفاده از توان یک شورای جوان پنج نفره برای مدیریت کتابخانه‌ها است که همه آنها در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و لذا درک عمیقی از مشکلات این مردم و نیاز‌هایشان دارند. به همین خاطر بود که ما در طول این چهار سال، شاهد استقبال بسیار خوب دانش آموزانی بودیم که واقعاً کتابخوان هستند و به کتاب‌ها عشق می‌ورزند.
مدل فیزیکی این کتابخانه‌ها با سایر کتابخانه‌های گویا متفاوت است؟
بله ، در این خصوص نیز، آنچه که وجه تمایز این کتابخانه تلقی می‌شود، شکل مغازه‌مانند آنها و مردمی بودن‌شان است. همه کتابخانه در فضا‌هایی حدود 40 تا 120 مترمربع قرار گرفته‌اند که مشابه مغازه هستند و همین موضوع اثرگذاری آن را افزایش داده است.
و منابع؟
با توجه به اینکه مخاطبان ما بیشتر نوجوانان و کودکان هستند، سعی شده است تا بیشتر از کتاب‌های رمان و قصه‌های کودکان در کتابخانه‌ها استفاده کنیم و هم‌اکنون در کتابخانه مرکزی 8 هزار جلد و در هر دو کتابخانه دیگر حدود دو هزار جلد کتاب در دسترس قرار گرفته است.
در خصوص هزینه‌ها چه پیش بینی‌ای کردید؟
این کتابخانه‌ها مردمی است و مردمی هم اداره می‌شود و برای توسعه و اداره کتابخانه‌های به کمک‌های خیّرین، مردم و سازمان‌ها نیاز داریم. البته می‌دانیم که این ساختار و کتابخانه‌ها نسبت به دیگر کتابخانه‌های موجود بسیار کم‌هزینه هستند. معمولاً برای تاسیس و تجهیز کتابخانه‌های عمومی در سطح شهرها به بودجه‌های بالایی نیاز است اما کتابخانه‌های ما با مبلغی بالغ بر 100 میلیون تومان ایجاد شدند. این در صورتی است که اقبال عمومی به این کتابخانه‌ها، از سایر کتابخانه‌ها بیشتر است.
طی این چهار سال، برنامه ویژه‌ای هم برای ترویج فرهنگ کتابخوانی داشته‌اید؟
برنامه‌های مختلفی در این زمینه همیشه در حال برگزاری است، به عنوان مثال در بهمن‌ماه سال گذشته برنامه ویژه‌ای برای تقدیر از دانش‌آموزان کتابخوان تدارک دیدیم که به موجب آن با حضور در 50 تا از مدارس حاشیه شهر مشهد از دانش‌آموزانی که عضو کتابخانه بودند و بیشترین کتاب را مطالعه کرده بودند، تقدیر شد.
پنجشنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۸ - ۰۸:۰۰
نظر شما