حجت‌الاسلام و المسلمین عزت‌الله مرتضایی مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری علوم اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، از راه‌اندازی پایگاه جامع قرآنی خبر داد و گفت: در این پایگاه نیازهای کاربران قرآنی شامل متن قرآن، ترجمه، تلاوت، تفسیر و نیز پژوهش‌های قرآنی که مورد نیاز کاربران تخصصی و متخصصان و قرآن پژوهان است، برآورده شده است.

مرتضایی اطلاعات ارائه شده در این پایگاه را مورد توجه قرار داد و افزود: متن قرآن کریم با فهرست‌های گوناگون، سوره‌نامه، ترجمه قرآن به زبان‌های فارسی و خارجی، تفاسیر قرآن شیعی و سنی، فارسی و عربی، احادیث تفسیری، اعلام قرآن، فرهنگ موضوعی، آیات در کتب، اعراب قرآن و تلاوت قرآن قاریان مشهور جهان اسلام از جمله عناوین فهرست محتوایی این پایگاه محسوب می‌شود.

متن کامل قرآن کریم با دو رسم الخط «عثمان طه» و «نیریزی» در این پایگاه
مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری نور، با بیان اینکه در این پایگاه، متن دقیق و کامل قرآن کریم با دو رسم الخط «عثمان طه» و «نیریزی» برای کاربران قابل انتخاب است، ادامه داد: قرائت 23 دوره شامل ترتیل، تحقیق و تحدیر (تندخوانی)، تغییر اندازه قلم نمایش برای قرآن و ترجمه، نمایش ترجمه به صورت مقابل، زیر آیه و انتخاب آیه (هینت)، انتخاب یک ترجمه، متن قرآن با اعراب و بدون اعراب، فهرست الفبایی و ترتیب زمان نزول و مکان نزول در بخش متن قرآن کریم بارگذاری شده است.

وی در زمینه پژوهش‌های تخصصی پایگاه قرآنی تصریح کرد: سوره‌نامه، شناسنامه سوره‌های قرآن است که جمعاً دارای 115 پوشه، یکی مربوط به قرآن و بقیه مربوط به سوره‌­هاست که در این بخش برای قرآن و هر یک از سوره‌ها، شناسنامه‌ای منسجم با سرفصل‌های یکدست از منابع تفسیری و علوم قرآنی تدوین شده است.

مرتضایی با بیان اینکه مقالات این بخش به زبان فارسی است و نسخه عربی آن نیز در آینده بارگذاری می‌شود، ادامه داد: اطلاعات کامل و جامع هر سوره از منابع معتبر گردآوری و با حذف موارد تکراری و تکمیل کمبودها با متنی هماهنگ ارائه شده و کاربران با مطالعه این بخش می‌توانند یک دوره تفسیر فشرده با ساختار آشنایی با قرآن داشته باشند.

مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری نور، با بیان اینکه اِعراب قرآن جدیدترین قرآن‌پژوهی هوشمند در زمینه صرف، نحو و بلاغت است، افزود: در این برنامه یک‌ دوره اِعراب کامل قرآن به صورت ماشینی و دستی ارائه شده است که طلاب و دانشجویان رشته تفسیر برای تحقیقات صرفی و نحوی و بلاغی می‌توانند از قسمت اعراب قرآن شامل تجزیه صرفی، ترکیب نحوی قرآن با نمایش پیکره نحوی و تحلیل بلاغی به شیوه درختی با اتصال به آیات (که به زودی بارگزاری خواهد شد) استفاده کنند.

وی اَعلام قرآن را از پژوهش‌های نوین این پایگاه عنوان کرد و گفت: یکی از عوامل کلیدی در تفسیر قرآن شناسایی دقیق اعلام صریح و غیرصریح است که در این بخش اعلام موجود در آیات با استناد به تفاسیر مهمی چون مجمع‌البیان طبرسی و جامع‌البیان طبری استخراج و در 24 گروه دسته‌بندی‌ شده است. همچنین هر علم با ارجاع به اعلام مرتبط و اتصال مقاله‌ای به آن، به صورت گسترده‌تر معرفی شده است.

بارگذاری 109 عنوان ترجمه قرآن به 28 زبان
مرتضایی گسترده‌ترین و مهم‌ترین بخش پایگاه را کارتابل ترجمه و تفسیر عنوان کرد و افزود: ۱۰9 عنوان ترجمه به 28 زبان در سایت بارگذاری شده است که تا 200 عنوان ارتقا خواهد یافت.

مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری نور، با بیان اینکه بیشترین آمار ترجمه، مربوط به زبان فارسی است، بیان کرد: پس از زبان فارسی، آمار ترجمه‌های زبان انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اردو، روسی و ترکی استانبولی دارای بیشترین آمار ترجمه هستند که در این قسمت، کاربران می‌توانند با استفاده از فیلترهای مختلف در صفحه ترجمه از این امکانات استفاده کنند.

بارگذاری 260 عنوان تفسیر در 1588 جلد
وی در ادامه با بیان اینکه 260 عنوان تفسیر در 1588 جلد در این پایگاه بارگذاری شده است که تا 3000 جلد ارتقا می‌یابد، تصریح کرد: این تفاسیر از مهم‌ترین تفاسیر قرآن و از مفسران شیعه و سنی، به زبان‌های فارسی و عربی است که کاربر می‌تواند تفسیر موردنظر را براساس گرایش مطالعات تفسیری، مذهب، زبان و قرن دسته‌بندی و از آن استفاده کند و همچنین می‌تواند تعداد دامنه تفاسیر مورد نیاز برای تحقیق خود را محدود کند و یا به مرتب‌سازی براساس الفبایی یا قرن بپردازد.

مرتضایی در مورد بخش حدیث این پایگاه گفت: احادیث تفسیری این پایگاه از منابع تفسیر روایی استخراج شده و به پنج موضوع مهم شامل اسباب نزول، تفسیری، فضایل، موضوعی، مرتبط، دسته‌بندی شده که به آیات مربوط اتصال دارد.

مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری نور، با اشاره به فرهنگ موضوعی مستقل به زبان فارسی و عربی افزود: ارائه موضوعات قرآن با ساختار درخت‌واره، دسته‌بندی علمی پانزده‌گانه، دستیابی از دو مدخل درختواره و ذیل آیه و نظام جانبی مرتبط و ارجاعات مربوط به بخش فرهنگ موضوعی است که در این بخش حدود 250 هزار موضوع ارائه شده است.

وی بخش آیات مرتبط را نیز از دیگر بخش‌های این پایگاه برشمرد و تصریح کرد: در این بخش که به زودی بارگذاری می‌شود، کلیه آیاتی که در متون تفاسیر موجود در برنامه با هم ارتباطی داشته باشند به صورت هوشمند شناسایی می‌شوند و در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و از آنجا که مفسران برای تفسیر یک آیه به آیات دیگر قرآن استناد یا استشهاد می‌کنند، شناسایی این آیات کاربرد ویژه‌ای خواهد داشت، به ویژه در تفاسیری که با گرایش تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته است.

مرتضایی با اشاره به 10 سال تلاش برای ارائه این پایگاه قرآنی بیان کرد: این کار به پشتوانه 30 سال تلاش مرکز نور، در بخش قرآن است که البته این فاز اول آن بوده و ان‌شاء‌الله فازهای بعدی آن در آینده نزدیک ارائه می‌شوند.

مدير گروه قرآن و حديث معاونت پژوهشی مركز تحقيقات كامپيوتری نور، ادامه داد: در فاز بعدی علاوه بر ارتقاء بخش ترجمه و تفسیر در قسمت اعراب نیز یک موتور جستجوی پیشرفته بارگذاری می‌شود، در ضمن پژوهش‌هایی شامل مفردات قرآن، درخت‌واره بلاغی قرآن و شناسایی آیات مشابه و مرتبط از نظر معنایی و محتوایی نیز به آن اضافه می‌شود.