به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) پنجم شهریورماه مصادف با روز بزرگداشت دانشمند بزرگ ایرانی «زکریای رازی»، روز داروساز نام گرفته است. این روز بهانه‌ای شد تا نگاهی به ضرورت اطلاع‌رسانی محتوا درباره انواع دارو و داروشناسی در رسانه‌ها و کتاب‌ها بیندازیم. اهمیت این اطلاع‌رسانی در برخی موارد به قدری می‌تواند اهمیت داشته باشد که به طور مستقیم سلامت جامعه را تحت‌تاثیر قرار دهد.
امیرهوشنگ محمدپور؛ پژوهشگر و عضو هیات‌علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد، در گفت‌وگو با ایبنا درباره ضرورت یا عدم ضرورت اطلاع‌رسانی‌ها درباره انواع دارو برای عموم مردم در رسانه‌ها گفت: به اعتقاد من اطلاع‌رسانی عمومی از داروها برای تمامی اقشار جامعه نه تنها ضرورتی ندارد بلکه امکان دارد معضلاتی را هم به وجود بیاورد. به عنوان مثال وقتی یک پزشک متخصص به فراخور شرایط بیمار و به صلاح‌دید خود دارویی را برای درمان تجویز می‌کند، به طور قطع تمامی آثار دارو را در نظر گرفته است؛ حال اگر بیمار بخواهد درباره داروی تجویز شده اطلاعات کاملی پیدا کند و از تمامی عوارض آن با خبر شود، در روند درمان خود دخالت بی‌مورد کرده و اختلالاتی در مسیر درمان خود به وجود می‌آورد. قطعا هر دارویی عوارض و فوایدی دارد که لزومی ندارد مردم از آن‌ها اطلاعات کامل کسب کنند؛ این امر باعث می‌شود بیمار نسبت به پزشک خود بی اعتماد شود و درمان خود را با شک و تردید طی کند در برخی موارد هم بیمار زیر بار نوع درمانی که پزشک در نظر گرفته است نمی‌رود.
وی ادامه داد: در کل لزومی ندارد که محتوای شناخت داروها و اطلاعات دارویی برای عموم در فضای رسانه‌ها به طور کامل و بدون خط قرمزها منعکس شود؛ چراکه همان‌گونه که ذکر شد جوانبی دارد که درمان را با مشکل مواجه می‌کند. در اصل اطلاعات عمومی دارویی اصلا معنایی ندارد؛ چراکه ماهیت آن بسیار تخصصی است و زمانی که پزشک دارو را تجویز می‌کند بهترین راه و درمان را در نظر گرفته است.
محمدپور با اشاره به محتوای سایت‌ها در فضای اینترنتی گفت: مورد بعدی اینکه اطلاعات زیادی در سایت‌های اطلاعات دارویی به فراوان یافت می‌شود که نه تنها باعث افزایش آگاهی عموم مردم نمی‌شوند، بلکه اطلاعات ناقص را در اختیار آن ها قرار می‌دهد. هر دارویی ممکن است چندین تاثیر دیگر داشته باشد و پزشک بر اساس صلاح‌دید خود دارو را تجویز کرده باشد اما با اتکا به این سایت‌ها امکان دارد بیمار قانع به درمان خود نشود.
این پژوهشگر عرصه داروسازی افزود: مشکل بعدی در ارائه اطلاعات فیلترنشده به مخاطبان این است که در برخی مواقع وقتی اطلاعات دارویی در اختیار عموم قرار می‌گیرد، خوددرمانی‌ها و مصرف سرخود دارو افزایش پیدا می‌کند؛ در حقیقت این یکی دیگر از معظلاتی است که رسانه‌ها با اطلاعات غیراستاندارد باعث بروز خطراتی در حوزه سلامت عموم شده‌اند. یک رسانه زمانی که اطلاعاتی را بارگذاری می‌کند، باید مخاطب خود را بشناسد؛ به اعتقاد من اطلاعات دارویی باید در فضای رسانه‌ها گروه هدف داشته باشند. برای مثال دانشجویان داروسازی و علوم پزشکی می‌توانند اصلی‌ترین مخاطبان این اطلاعات باشند نه افراد عادی.
وی ادامه داد: مخاطبان عموم اصلا نباید تمام اطلاعات درباره داروها را بدانند؛ چراکه نگرش آن‌ها نسبت به درمان خود دچار خطا و اشتباه می‌شود. در کل اینکه بخواهیم همه اطلاعات دارویی را برای عموم مردم عمومی‌سازی کنیم کار اشتباهی است.
محمدپور با اشاره به به کارگیری استاندارد‌ها اساسی در محتوای رسانه‌ها درباره دارو گفت: اگر اطلاعات در سطح کلان کاملا فیلتر شده و تحت نظارت مراکز معتبر باشند، شاید بتوان در این شرایط مجوز اطلاع‌رسانی دارویی را در رسانه‌ها صادر کرد که فیلتر شده و با نظارت دقیقی محتوا متنتشر شده باشند و این سایت‌ها می‌تواند از سوی مراکز معتبر برای عموم مردم معرفی شوند. به شرطی که این روند به صورت کلان و در تمامی رسانه‌ها به وجود بیاید.
محمدپور درباره منابع اطلاع‌رسانی‌ها برای افرادی که نیازمند اطلاعات ضروری در حوزه دارو هستند، گفت: در مورد اطلاع‌رسانی‌هایی که امکان دارد سوالاتی برای افراد به وجود بیاید مراکزی هستند که به صورت تلفنی به افراد مشاوره دقیق علمی می‌دهند و شاید بتوان به این مراکز و شماره تماس‌ها اعتماد بیشتری کرد.
وی درباره مصرف بی‌رویه دارو و آثار سوء آن گفت: داروهایی که بدون نسخه پزشک می‌توان در اختیار مردم گذاشت بسیار محدودند که به آن‌ها داروهای OTC می‌گویند. اما متاسفانه اغلب درخواست‌هایی که از سوی مردم از داروخانه‌ها می‌شود در دایره داروهای او تی سی نیست. برخی بیمارانی که بیماری مزمن دارند بعد از اتمام دارو بدون مراجعه به پزشک همان داروی قبلی را تهیه می‌کنند که اغلب داروهای درخواستی جزو داروهای OTC نیستند. در این شزایطمعضلی که ایجاد می‌شود آن است که بیماری خارج از کنترل درمان می‌شود. باید فرهنگ عمومی در این راستا بالا رود تا هر دارویی از سوی مردم تقاضا نشود؛ همچنین داروساز هم نباید هر دارویی را که صرفا فرد سالیان طولانی استفاده کرده است را در اختیار وی قرار دهد.
وی با اشاره به ارتباط روان‌درمانی با دارودرمانی گفت: روان‌درمانی و دارودرمانی دو مقوله جدا هستند. روان‌درمانی اغلب برای بیماری‌های اعصاب اولویت دارند. اصولا دارودرمانی و روان‌درمانی در حوزه درمان دو مقوله جداگانه هستند که امکان دارد در برخی موارد مکمل همدیگر باشند.
محمدپور درباره وضعیت تالیف کتاب‌ها در حوزه داروسازی گفت: نه تنها در رشته داروسازی بلکه در اغلب رشته‌های پزشکی کتاب‌ها گرداوری، تالیف و ترجمه هستند. در کشور ما به لحاظ ترجمه کمبودی حس نمی‌شود و منابع کافی در این زمینه داریم. حتی در حوزه گردآوری و جمع‌آوری هم در شرایط خوبی به سر می‌بریم و کتاب‌های ارزنده‌ای در سال‌های اخیر روانه بازار کتاب شده‌اند؛ اما در بحث تالیف کمی دچار کمبود هستیم و نیاز به تالیف تا حد زیادی در فضای آکادمیک حس می‌شود.
سه‌شنبه ۵ شهریور ۱۳۹۸ - ۰۹:۰۰
نظر شما