رمان «پس باد همهچیز را با خود نخواهد برد» آخرین کتاب ریچارد براتیگان – شاعر و نویسنده امریکایی - كه پیش از مرگش نوشته شده است، عصر دیروز (سهشنبه ۷ آبان) در سرای اهل قلم نقد شد. در این جلسه احسان عباسلو، سجاد صاحبانزند و محمدرضا نظری به نقد اين اثر پرداختند./
وی این کتاب را یک «نیمه زندگینامه» دانست و در توضیح آن گفت: این رمان برخی از زوایای براتیگان را بازتاب میدهد. به طوری که روایتهایی از ۱۲ سالگی او در کتاب نقل میشود. شخصیت داستان همانند خود نویسنده دوستش را هدف گلوله قرار میدهد. برای تامین مخارج زندگی خود بطریهای خالی را جمع کرده و میفروشد و بسیاری از ماجراهایی که برای او اتفاق میافتد، همانهایی است که براتیگان تجربه کرده؛ اما بسیاری دیگر از اتفاقات رمان هم زاده تخیل است. به همین علت این رمان را یک «نیمه زندگینامه» خواندهاند.
این منتقد آشنایی با نویسندگان «نسل بیت» را نقطه عطف زندگی براتیگان دانست، آثار این نویسنده را در ادامه آثار ادبی این نسل قلمداد کرد و توضیح داد: براتیگان تاحدی با نویسندگان نسل بیت همگام شد که حالا هرجا اسمی از این فرقه ادبی میآید اسم این نویسنده هم هست. مضامین داستانهای او کاملا از شاخصهای آثار ادبی نسل بیت است و شاخصهایی مثل «ضد قهرمان»، «اعتراض» و «کنارزدن سنتهای ادبی» بهره میجوید.
عباسلو در ادامه سخنان خود، درک آثار براتیگان را بدون آگاهی از برخی نکات تاریخ ایالات متحده امریکا، ناممکن دانست و تصریح کرد: آثار براتیگان را میتوان ناشی از شكست «رویای آمریکایی» دانست. کسادی اقتصادی بعد از جنگ دوم جهانی در این کشور و فضای پلیسی ناشی از جنگ سرد، باعث قیام یک نسل خاص شد. نویسندههای این نسل هم بر علیه سنتهای ادبی قیام کردند که موجب خلق آثاری از گونهادبی پستمدرن شد.
وی شرح داد که چگونه براتیگان در دورهای به «فلسفه ذن» روی آورد و از یک فیلم ۳۰ دقیقهای گفت که از رمان «پس باد همه چیز را با خود نخواهد برد» ساخته شده و در فستیوال فیلم نیویورک (سال ۲۰۰۰) و همچنین در فستیوال فیلم لسآنجلس به نمایش درآمده است.وي نقش «مرگ» در آثار این نویسنده را پررنگ دانست و به توضیحاتی در مورد داستان پستمدرن و دیگر نویسندگان نسل بیت پرداخت.
در ادامه، سجاد صاحبانزند و محمدرضا نظری به نقد این رمان پرداختند و به سوالات برخی از حاضران پاسخ دادند.
مشروح گزارش ادامه این جلسه متعاقبا توسط خبرگزاری کتاب ایران منتشر خواهد شد.
نگاهي به زندگي ریچارد براتیگان
«پس باد همه چیز را با خود نخواهد برد» آخرین اثر براتیگان است. وی در سال ۱۹۸۲ و دو سال پیش از مرگ مرموز و عجیبش، رمانی با این نام نوشت که به باور منتقدان نقش زندگینامه خودنوشت این نویسنده را دارد. ترجمه حسین نوشآذر از این رمان اخیرا توسط نشر مروارید در ایران نیز منتشر شده است.
ماجرای این رمان در سال ۱۹۷۹ اتفاق میافتد و طی آن، راوی اول شخص، زندگی خود را در زمانی که ۱۲ سال داشته است، نقل میکند.
وی در خاطراتش به سال ۱۹۴۷ بازمیگردد. او در آن سال در یک محله فقیرنشین زندگی میکرده و علاقهمند به جمعآوری بطریهای خالی بوده است. همچنین گاهی برای کسب درآمد، برخی از امور همسایگان را انجام میداده است.
این نوجوان به قول نویسنده «همچون همه مردم امریکا» یک تفنگ دارد. او یک روز بهاری به جای یک مغازه ساندویچ فروشی به یک اسلحهفروشی میرود و یک بسته فشنگ میخرد تا با دوستش به شکار طاووس بروند؛ اما هنگام شکار فکر میکند دوستش طاووس است و به او شلیک میکند! این ماجرا باعث خاموش شدن زودهنگام کودکی او، در سن ۱۲ سالگی میشود.
این شاعر و نویسنده امریکایی،۷۳ سال پیش در ۳۰ ژانویه ۱۹۳۵ میلادی در تاکوما (شهری در ایالت واشنگتن) متولد شد.
وی زندگی پریشانی را تجربه کرد. در کودکی تمام شب را بیدار میماند، در جوانی به علت بیماری جنون پارانوئیدی بستری شد، در میانسالی طعم فقر را چشید و با انتشار نخستين کتابش شهرت را تجربه کرد. وی سرانجام در سال ۱۹۸۴ با تفنگ شکاری، به زندگی خود پایان داد.
ترجمه آثار این نویسنده در ایران از سال ۱۳۸۲ آغاز شد و تاکنون هفت کتاب از سرودهها و رمانهای او در ایران منتشر شدهاند. این هفت عنوان کتاب عبارتند از : «صید قزلآلا در امریکا»، «انتقام چمن»، «لطفا این کتاب را بکارید»، «اتوبوس پیر و داستانهای دیگر»، «در قند هندوانه»، «کلاه کافکا» و «خانهای جدید در امریکا».
نظر شما