به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سال‌های دفاع مقدس، یکی از درخشانترین دوران‌های در تاریخ تمدن ایران زمین است. بجز ثبت اوراق زرینی از وجوه انسانی این سال‌ها از نظر کار تکنولوژیک و دستاوردهای مهندسی نیز خاص و یکه است. چه آنکه ایرانیان تازه از بند جاهلیت رژیم شاهنشاهی رسته، به ناگاه با هجوم یکپارچه رژیم بعث عراق مواجه شده‌اند و ناچار بودند در مقابل ارتش تا دندان مسلح و خوانخوار صدام هرچه را که در فکر و توان دارند، به مرحله عمل درآورند.

به همین منظور بسیاری از کارخانه‌جات ایران و همچنین شرکت‌های مهندسی و عمرانی نیز وارد در جنگ شدند. نیروهای نظامی ایران برای عملیات‌های خود بسیار به نیروهای مهندسی برای زدن پل، جاده، سنگر و... نیاز داشتند و متخصصان ایرانی با تعهدی مثال زدنی ایده‌های مهندسی خود را در این راستا به کار گرفتند. انتشارات ستارگان درخشان اصفهان در مجموعه «شاهکارهای مهندسی دفاع مقدس» در سه مجلد به ثبت این دستاوردها که تحسین جهانیان را برانگیخته بود، پرداخته است. قطعا دستاوردهای آن دوران برای مهندسان امروز می‌تواند بسیار آموزنده باشد.

جلد نخست
نخستین جلد از این مجموعه «شاهکارهای مهندسی دفاع مقدس: سردار شهید مهندس سیدمحسن صفوی و قرارگاه مهندسی صراط‌ المستقیم» نام داشت که با گردآوری طیبه کیانی برای نخستین بار سال گذشته (۱۳۹۷) منتشر شد، اما چاپ دوم این کتاب در بهار امسال با شمارگان هزار نسخه، ۱۰۴ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

این مجلد شامل چهار فصل است: «سردار شهید سید محسن صفوی و تشکیل قرارگاه مهندسی صراط المستقیم»، «بخشی از فعالیت‌های انجام شده قرارگاه مهندسی صراط المستقیم»، «ویژگی‌های بارز شهید سید محسن صفوی» و «پی‌نوشت‌ها و تصاویر».

شهید سیدمحسن صفوی متولد ۱۳۳۳ در یکی از روستاهای اطراف اصفهان است. او پس از گذراندن دوران تحصیلات دبستانی و دبیرستانی، تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته راه و ساختمان در اصفهان به پایان رساند. او پس از آغاز جنگ مدتی را با سمت مسئول مهندسی وزارت سپاه در استان اصفهان به خدمت پرداخت. پس از جنگ، با توجه به لزوم شرکت گسترده‌تر دولت در جنگ، هیات دولت به منظور پشتیبانی فعال‌تر از جنگ، طبق مصوبه‌ای، وزارت سپاه را مامور تأسیس قرارگاهی بنام صراط الستقیم کرد، تا از توان وزارتخانه‌ها درامر جنگ به نحو مطلوب‌تری استفاده کند. مسئولیت این قرارگاه با حکم وزیر وقت سپاه (محسن رفیق دوست) به شهید صفوی محول شد.

قرارگاه صراط الستقیم تمام پروژه‌های مهندسی وزارتخانه‌های مختلف را زیر پوشش خود قرار داد و علاوه بر پشتیبانی آنها نسبت به حسن اجرای پروژه‌ها نیز نظارت فنی می‌کرد. شهید صفوی پس از عملیات کربلای ۵ او جهت انجام ماموریتی از جبهه به تهران آمد و در هنگام بازگشت در یک سانحه هوایی در مسیر تهران-اهواز در تاریخ ۱۸ اسفند ماه ۱۳۶۵ به شهادت رسید.

جلد دوم
دومین مجلد از این مجموعه «شاهکارهای مهندسی دفاع مقدس: پل خیبر (پل افتخار)» نام دارد که به قلم حسین سالمی است. این کتاب امسال با شمارگان هزار نسخه، ۷۴ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. در این کتاب جزييات و نحوه ساخت و اجرای پل خيبر همراه با نقشه‌های اين پل بررسی و شرح مفصل شده است. در سال ۶۳ یگان مهندسی رزمی سپاه با مشارکت جهاد سازندگی و وزارت صنایع سنگین وقت در طرحی ابتکاری برای وصل کردن ساحل شرقی هورالهویزه به جزایر مجنون در مدت ۷۵ روز پل شناوری به طول ۱۳ کیلومتر ساختند که ساخت چنین پلی در تاریخ جنگ‌ها بی سابقه بود.

این پل طولانی‌ترین پل شناور نظامی جهان با مواد جدید و پایدار در مقابل بمباران بود. خبرگزاری فرانسه در سوم فروردین ۱۳۶۳ اعلام کرد: «به گفته مسئولان دولتی امریکا، دست یافتن به پل قایقی با چنین طولی در تاریخ نظامی مدرن بی سابقه است.»  از این خبر معلوم می‌شود آنها هنوز نفهمیده بودند کیفیت ساخت پل قایقی چیست.
 
برای شناورسازی آن از مواد پلیمری استفاده شد تا در صورت حمله هوایی دشمن به سرعت قابل تعمیر و تعویض باشد و در فواصل معینی از طول پل پارکینگ و محل توپ ضد هوایی تعبیه شد و قطعات یدکی نیز در طول مسیر به پل اصلی متصل شد تا در صورت نیاز به سرعت عوض شود. طراحی پل، حاصل مطالعات و کار شبانه روزی شهید مهندس بهروز پورشریفی و جهادگران جهاد سازندگی خراسان و همکاری مؤثر وزارت سپاه و قرارگاه صراط المستقیم بود.

جلد سوم
این مجلد «شاهکارهای مهندسی دفاع مقدس: جاده سیدالشهدا» نام دارد که به قلم حسین سالمی است و امسال با شمارگان هزار نسخه، ۸۲ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان منتشر شده است. در این کتاب جزئيات و نحوه ساخت و اجرای جاده يا به عبارت بهتر بزرگراه سيدالشهدا (ع) شرح شده است و نقشه‌های این بزرگراه نیز به مخاطبان ارائه می‌شود.

جاده ۱۴ کیلومتری سیدالشهداء(ع) به عرض ۱۷متر در شرق هورالهویزه و از منطقه جفیر آغاز شده و پس از طی مسافت در داخل آب‌های منطقه، وارد جزیره مجنون‌شمالی می‌شود. با توجه به اهمیت عملیات خیبر و تصرف جزایر‌مجنون توسط رزمندگان و نیز تأکید امام‌خمینی(ره) نسبت به حفظ جزایر‌مجنون، طرح احداث جاده سیدالشهداء(ع) در دستورکار قرارگاه حمزه(ع) و جهادسازندگی قرارگرفت. چرا که پل خیبر مرتباً زیر آتش سنگین دشمن قرار داشت و تعمیر صدمات ناشی از انفجار و ترکش این پل در بلند‌مدت، مقرون‌به‌صرفه نبود و از طرفی به عنوان مکمل پل خیبر، با تسهیل تردد دو طرفه خودروهای سنگین و زرهی، می‌توانست نقش مهمی را در حفظ جزایر‌مجنون ایفا کند.

بنابراین ۱۰ روز پس از نصب پل خیبر عملیات احداث جاده زیر نظر شهید مهندس بهروز ‏پورشریفی آغاز شد و بیش از هزار کامیون کمپرسی به مدت دو ماه ونیم حمل خاک را بر عهده گرفتند. علیرغم حرکت آب در هور و وجود باتلاق متعدد در طول مسیر و همچنین قرارداشتن در زیرگلوله باران توپخانه و بالگردهای دشمن، جاده از دو سو به هم نزدیک شد و در روز سوم شعبان و هم‌زمان با میلاد امام‌حسین(ع) ساخت جاده به اتمام رسید و از آن تاریخ به بعد این جاده نام سید‌الشهداء(ع) را به خود گرفت.

ارتفاع این جاده از سطح زمین و سنگرهای حاشیه شمالی آن که برای حفظ جان افراد احداث شده بود، عملاً جاده را به یک مانع پدافندی در منطقه تبدیل کرده بود. پس از پایان جنگ و برگشت نیروهای دوطرف به مرزهای بین المللی بخشی از جاده که در خاک دشمن قرار داشت تخلیه و حدفاصل نیروهای دشمن و خودی توسط مهندسی رزمی مسدود شد.