خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) بی‌شک یکی از لذت‌بخش‌ترین فعالیت‌های منجمان به ویژه منجمان آماتور، کشف و رویت ستارگان از دریچه تلسکوپ‌هایشان است. بسیاری از آن‌ها در روزهایی خاص ساعت‌ها مسافت برای یافتن آسمانی عاری از غبار و آلودگی نوری طی می‌کنند تا بتوانند سری به دنیای ستارگان و کهکشان‌ها بزنند.
 
کتاب «50 هدف قابل رویت با تلسکوپ کوچک» نوشته جان ای ریه با ترجمه عطیه احمدیان به آموزش صحیح رصد آسمان شب می‌پردازد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از خرید اولین تلسکوپتان زمانی که نتوانستید با آن به خوبی رصد کنید، آن را به گوشه کمدتان انداخته‌اید.
  به یاد داشته باشید تلسکوپ شما هابل نیست
نویسنده در مقدمه کتاب معتقد است این اثر را برای همراهی کردن افرادی که می‌خواهند با اولی تلسکوپشان به رصد آسمان بپردازند، نوشته است. وی معتقد است اولین تصور افراد از تلسکوپی که می‌خرند این است که می‌توانند به سان تلسکوپ هابل هر آنچه می‌خواهند را ببینند. در حقیقت امکان دارد در برخورد با اولین تلسکوپتان با سست بودن پایه، لنزهای ضعیف و قدرت تشخیص اشتباه مواجه شوید، اما این نویسنده بر اساس تجربه‌ای خودش داشته است به مخاطبانش یاد می‌دهد چگونه و با چه شرایطی رصد کنند.
 
رونمایی از زحل زیبا
جان ای ریه در این بخش کتاب اذعان می‌کند که روزی بعد از آنکه از خرید اولین تلسکوپش به دلیل دور ریختن پولش شرمسار بوده است آن را به خیابان می‌برد و مقابل آپارتمانش زیر یک لامپ خیابان و پشت یک ایستگاه حمل و نقل به سرعت نصب می‌کند وی تلسکوپش را مقابل نور زرد درخشان یک ستاره در حال حرکت به سوی چند درجه بالای افق قرار داد ه بود و در کمال ناباوری توانسته بود سیاره زحل و حلقه‌های ان را ببیند.
 
چگونه یک تلسکوپ بخریم؟
یکی از مهمترین موضوعاتی که نویسنده در ابتدای کتابش هخم آورده است بحثی درباره خرید تلسکوپ است، در واقع این سوال تمامی افرادی است که «چه تلسکوپی برای بار اول باید تهیه کنند؟» جان ای ریه در این باره می‌گوید؛ «بسیاری از مردم که شروع به ستاره‌شناسی آماتور می‌کنند یک هدف دارند؛ دیدن چیزهای جالب آن‌ها تلاش نمی‌کنند که یک عکس بگیرند و اکتشافات پیشگامانه کنند و یا صورت‌های فلکی را به خاطر بسپارند. با داشتن این نکته در ذهن اولین قانون من برای اولین تلسکوپ، گرفتن موردی است با بیشترین دیافراگم (قطر لنز اولیه با آیینه است) که می‌توانید هزینه کنید.»
 
خوشبختانه ایران جزو کشورهایی است که منجمان آماتور و پرسابقه آن اقدامات ارزنده‌ای در باب رصد و فعالیت‌های رصدی داشته‌اند؛ از جمله برگزاری بزرگترین مسابقه رصدی کشور با عنوان «ماراتن مسیه» که هر ساله جمعیت کثیری از قشر منجمان راهی یکی از کویرهای داخلی می‌شوند و در چند روز به رقابت می‌پردازند.
 
برگی از دیگر پژوهش‌ها
در این رابطه موسسه علمی و پژوهشی نجم شمال در گزارشی درباره نحوه رصد ستارگان برای منجمان غیرحرفه‌ای آورده است؛ «از گذشته‌های بسیار دور روشی ساده برای تعیین جهات وجود داشت که امروزه نیز می‌توان از آن استفاده کرد. این روش قدیمی و مفید استفاده از موقعيت خورشيد است. اگر به هنگام اذان ظهر پشت به خورشيد قرار بگيرید و دست‌های چپ و راست خود را بلند کرده و افقی نگه داريد. در اين هنگام امتداد سايه‌ی شما سمت شمال، دست راست سمت شرق، دست چپ سمت غرب و پشت سر شما هم سمت جنوب را نشان می‌دهند. اگر اين جهات را با کمک اشياء اطراف خود مانند: ساختمان، درخت یا تیرچراغ برق به خاطر بسپاريد شب‌هنگام می‌توانيد از آن‌ها استفاده کنيد.
روش گفته شده در بالا به شما کمک خواهد کرد تا در مسیر صحیح جستجوی قطب شمال سماوی گام بردارید. در مرحله بعد لازم است در شبی صاف و در مکانی به دور از نورهای مزاحم رصدهای نجومی خود را آغاز کنید.»
 
در پژوهشی دیگر گروه آسمان شب به زمان رصد اشاره داشته‌اند؛ آن‌ها در گزارش خود معتقدند؛ «رصد از میان پنجره‌ی باز هم فکر خوبی نیست، مخصوصاً اگر اختلاف دمای فاحشی میان دمای داخل خانه با دمای بیرون وجود داشته باشد. از آن‌جایی‌که جریان هوا همیشه از مناطق گرم‌تر به مناطق سردتر می‌رود، با این‌کار عملاً جریان هوایی ایجاد می‌کنید که چندان مطبوع نیست. رصد از میان پنجره هم به شدت روی تصویر دریافتی شما تأثیر منفی می‌گذارد.
نکته دیگر این است که اگر هنگامی‌که هوا سرد است مجبورید که از پنجره خانه برای رصد ستاره‌ها استفاده کنید، پنجره را بسته نگه‌دارید و فراموش نکنید که شیشه‌ی پنجره مانند عدسی ابزار نوری شما عمل می‌کند. بنابراین کیفیت تصویر شما به پنجره بستگی دارد. از آن‌حایی‌که پنجره مانند عدسی عمل می‌کند بهتر است برای داشتن کیفیت بهتر تصاویر تلسکوپ را مستقیماً به سوی پنجره نشانه بروید و نشانه‌گیریتان زاویه‌دار نباشد. اگر تلسکوپ را به جای مستقیم قرار دادن، پایین یا بالا ببرید به شدت بر تصویری که می‌بینید تأثیر می‌گذارد و آن را منحرف می‌کند»
 
شمالی‌ها بخوانند
گفتنی است با توجه به اینکه نویسنده این اثر در نیمکره شمالی کره زمین زندگی می‌کند؛ این چاپ از کتاب شامل نمونه‌هایی نمایان بسیاری که تنها در شمال استوا قرار گرفته‌اند می‌شود. همچنین چاپ مروبط به نیمکره جنوبی این کتاب هم موجود است. در نهایت وی یادآوری می‌کندبا تلسکوپ به خورشید بدون استفاده از فیلترهای رایج خورشیدی نگاه نکنید.
 
کتاب «50 هدف قابل رصد با تلسکوپ کوچک»، در 87 صفحه به شمارگان پانصد نسخه و به قیمت 45 هزار تومان از سوی انتشارات برون سپهر راهی کتابفروشی‌ها شد.