
روانکاوان معتقدند، ریشه اغلب مشکلات انسانی در عدم پذیرش است. درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی رویکردی جدید در زمینه روانشناختی است که راهکارهایی را برای سازگاری با ذهن سرکش پیشنهاد میدهد. اینکه چگونه باید در کنار آن به آرامی زندگی کرد.
گفتنی است، کتاب «درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی برای افسردگی» نوشته رابرت زتل است که شاخصههای روانشناختی افسردگی و چگونگی سنجش این فرآیندها را افراد افسرده جای داده است. این اثر از سوی محمود روغنچی، محسن گلمحمدیان و سروه ویسی ترجمه و توسط انتشارات ارجمند راهی بازار کتاب شده است.
در مقدمه این اثر آمده است؛ «افسردگی در روانپزشکی مانند سرماخوردگی، شایع است. البته باید گفت این سخن استعارهای ساده انگارانه از هولناک بودن افسردگی است و این یم همسنجی عادلانه نیست. در حقیقت سرماخوردگی باعث کاهش روابط، کارکرد اجتماعی و یا خودکشی نمیشود اما افسردگی به مام این موارد و گاهی حتی بیشتر منجر میشود.» در حقیقت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد یا درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی که به اختصار درمان اکت (ACT) نامیده میشود، نوعی رفتار درمانی تجربی مبتنی بر ذهن آگاهی است که بنیان بخش بزرگی از روانشناسی غرب را به چالش میکشد. در طی این درمان، مراجعان از طریق شش فرایند اساسی (پذیرش، همجوشی زدایی شناختی، آگاهی از لحظه حال، خود به عنوان زمینه، ارزشها و اقدام متعهدانه) هدایت میشوند تا به گشودگی برسند و تمام تجربیات، یعنی انواع گوناگون افکار و احساسات، همانگونه که هستند، تجربه کنند.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (اکت) نخستین بار در سال 1986 توسط پروفسور استیون هیز معرفی شد و توسعه یافت، نخستین درمان «موج سومی» است که مطالعات تجربی بسیاری، اثربخشی و فایده آن را تایید کردهاند.
رفتار درمانیهای «موج اول» در دهه 50 و 60 میلادی بر تغییر رفتاری آشکار تمرکز داشتند و در آنها از تکنیکهای شرطیسازی عامل و کلاسیک استفاده میشد. «موج دوم» در دهه 70 میلادی شامل مداخلات شناختی به عنوان راهبرد کلیدی بود و در نهایت، رفتار درمانی شناختی در موج دوم غالب شد.
گفتنی است نویسندگان در کتاب «درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی برای افسردگی» کوشیدهاند تا به نمایش گذاردن ذهن مزاحم و کاربست تمرینهای شایسته و درخور، فرد را در پذیرش کاستیها و نکات منفی خویش کمک کند. در حقیقت با به نمایش گذاردن تمرینهای توجه آگاهی او را به سوی زیستن در زمان حال راهنمایی کنند و با شفاف ساختن ارزشها و سامان دادن به کارهای روزمره او انعطافپذیری روانی را برای فرد به ارمغان آوردند.
ابتدا باید گفت؛ درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی یکی از تازهنفسترین درمانهای روانشناختی است این درمان ریشه مشکلات انسانی را نشانه میرود. در واقع چنین پنداشته میشود که ذهن سرکش را نمیتوان متوقف کرد ولی میتوان آن را همچون تکهای از وجودمان پذیرفت، در کنارش بود با آن زندگی کرد و از جنبهای مثبت آن بهرهمند شد و به جای اسارات و بندگی او او را در بند و اسیر کرد. زتل در کتابش نشان میدهد که چگونه میتوان فرایندهای بنیادی را پرورش داد و سپس شیوهنامهای دوازده جلسهای را به نمایش میگذارد که از پشتوانه پژوهشی خوب و عملی برخوردار است. در واقع وی شیوهنامه روشنی از مسائل خاص مانند افسردگی و مسائلی که همزمان با آن اتفاق میافتند را نیز ارائه میکند.
دکتر علی میرصادقی؛ روانشناس و پژوهشگر در یکی از مقالات خود در این باره معتقد است؛ «درمان مبتنى بر پذیرش و تعهد ( ACT ) طرفدار پذیرش نسبت به تجربههاى درونى است، زیرا اجتناب از تجربیات دردناک منجر به رنج مىشود. ACT به دنبال نوع متفاوتى از فکر کردن وارزیابى کردن است که در زمان حال قرار دارد و بر خود آگاهى متمرکز است. آگاهى کمک میکند توانایى نگاه غیرقضاوتی داشته باشیم و در لحظه حال بمانیم. روش ACT به ما کمک نمىکند تا از باتلاقى که در آن گیر افتادهاید رها شوید ، بلکه به ما مىآموزد که چگونه با این باتلاق کنار بیاییم ، رنجهاى خود را التیام ببخشیم و در جهت رسیدن به یک زندگى انسانى ، معنادار و ارزشمند ، با قدرت و نفوذ بیشترى پیش برویم.»
کتاب «درمان مبتنی بر پذیرش و پایبندی برای افسردگی» در 396 صفحه، در یک هزار و صد نسخه، به قیمت 56 هزار تومان از سوی انتشارات ارجمند راهی بازار کتاب شد.
نظر شما