نبود صرفه اقتصادی باعث شده کتابفروشها به تدریج به صنوف دیگر روی آورده و معاش خود را در حرفهای دیگر جستجو کنند.
کار فرهنگی؛ بدون صرفه اقتصادی
آمارهای موجود حکایت از آن دارد که تقریبا به ازای هر 7000 نفر ایرانی یک کتابفروشی در کشور وجود دارد. با این نسبت تراکم جمعیتی، باید این شغل جزو پررونقترین مشاغل کشور باشد و کتابفروشیها باید از شلوغترین باجههای بانکها و گیشهها هم پرمشتریتر باشند.
برهمگان روشن است که چنین نیست. وضعیت نامطلوب و حسرتبار امر کتابخوانی، موضوعی نیست که از نظرها پنهان مانده باشد این نکته را با نگاهی به شناسنامه کتابها و تعداد و تیراژ معمول حتی پرفروشترینشان میتوان دریافت. پرهیز از کتابخوانی، کتابفروشی را از یک شغل فرهنگی-اقتصادی به کاری صرفا فرهنگی و بدون صرفه اقتصادی سوق داده است. از این رو است که کتابفروشها به تدریج به صنوف دیگر روی آورده و میروند تا معاش خود را در حرفهای دیگر جستجو کنند.
در این تبدیل و تحول صنفی اتفاق دیگری نیز درحال رخدادن است؛ غیبت کتاب از پیش چشم جامعه، آن را تبدیل به کالایی خاص خواهد کرد. طبیعی است اندک کتابفروشهایی هم که خواهند ماند، محل کار خود را از محلهای پررفت و آمد و گرانقیمت به راستهها و خیابانها و کوچههای خلوت ببرند تبدیل شوند به کسب و کاری که جز برای مشتریان خاص شناخته نباشند.
افتادن جامعه در دام این چرخه معیوب چندان بعید نمیآید؛ تا آنکه خبر رسید وزارت آموزش و پرورش توزیع کتابهای درسی را خود به عهده گرفته است و این یعنی مختصر درآمدی هم که عاید کتابفروشها میشد، از دخل این صنف بیرون کشیده میشود و حتمی شدن این آینده نامبارک.
این که وزارتخانه مذکور همواره با مشکل تامین بودجه مواجه بوده و است، موضوع جدیدی نیست؛ ولی حل بخشی ناچیز از آن کمبودها با ایجاد مشکلات بزرگتر برای بخشی دیگر از آحاد جامعه که در کوتاه مدت قابل مشاهده است و مهمتر از آن مسائلی که در درازمدت و با بیگانگی بیشتر نسل نونهال و نوجوان با کتاب و کتابخوانی ایجاد خواهد شد، موضوعی نیست که بتوان آن را در دایره تدبیر و امید جای داد. با وجود آنکه وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، خود پیشقراول فرهنگسازی و پرورش نسلهای آینده است؛ ولی گویی اسارت در چنبره مشکلات، توان دوراندیشی و حزم و احتیاط در تصمیمگیری را از آن نهاد ستانده است .
ازطرف دیگر؛ غیراقتصادی شدن هر پیشهای نهایتا به بیکارشدن جمع کثیری از فعالان آن حوزه میانجامد و به نظر میرسد در این مورد خاص، وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز باید با طرح مسأله در هیات دولت، این روند غیرفرهنگی با نتایج ضدفرهنگی و اشتغالسوز را هشدار دهند. تا بوده؛ کتابفروشی شغل اهل فضل و دانش بوده است؛ با تعطیلی و اضمحلال این شغل بخش بزرگی از فضیلتهای اجتماعی نیز به محاق خواهد رفت. جلوی ضرر را هر وقت بگیرید منفعت است.
نظر شما