به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از شبکه ترویج کتابخوانی ایران، علی‌اصغر سیدآبادی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک با ارسال یادداشتی بر تاثیرگذاری باشگاه‌های کتابخوانی بر توسعه کار داوطلبانه و مشارکتی کودکان و نوجوانان و راهی برای انجام کارهای گروهی در شرایط کرونا تاکید کرد.
 
متن یادداشت به شرح زیر است:

باشگاه‌های کتابخوانی؛ تمرینی برای کار داوطلبانه
«تا پیش از کرونا زیاد سفر می‌رفتم و معمولا مقصد سفرهایم، روستاها و شهرهای کوچک بود. در دیدارهایی که در این سفرها با بچه‌ها داشتم، برای اینکه یخ بچه‌ها آب شود و گفت‌وگو شکل بگیرد، اول من سوال می‌کردم و بعد می‌گفتم حالا نوبت شماست.
 
یک‌بار دختربچه‌ای از من پرسید: «در آینده دوست داری چه‌کاره شوی؟» فکرش را بکنید؛ از آدمی در آستانه‌ پنجاه‌سالگی بپرسند در آینده دوست داری چه‌کاره شوی؟ برای من اما سوال عجیبی نبود. راستش را بخواهید من در آینده زندگی می‌کنم. چشم‌اندازم را رویاهایم می‌سازند؛ رویاهایی که گاهی در میدان عمل متولد می‌شوند و می‌بالند. همیشه برای آینده رویا می‌بافم. گفتن از کاری که به نتیجه رسیده است، راضی‌ام نمی‌کند. آنچه خوشحالم می‌کند، گفتن و نوشتن از کاری است که می‌خواهم در آینده انجام بدهم.
  به آن دختربچه گفتم: «اول اینکه نمی‌خواهم هیچ وقت بازنشسته شوم و دوم اینکه می‌خواهم کارگاه رویابافی‌ام را توسعه بدهم.» بعد درباره‌ آن کارگاه رویابافی حرف زدیم و معلوم شد همه رویابافیم و چه رویاهای زیبایی بلدیم ببافیم! رویاهای ما خیلی مهم‌اند.
 
خیلی از کارهایی که بعدا گاهی به آن‌ها افتخار کرده‌ام، محصول همان کارگاه رویابافی بود، اما نمی‌دانم چرا همه رویاهای من به نوعی با کتاب پیوند خورده است و یا قصه کتاب‌هایی است که می‌خواهم بنویسم، یا درباره کارهایی است که برای ترویج کتابخوانی می‌خواهم انجام بدهم یا درباره کتابخانه‌ای است که می‌خواهم بدون کمک هیچ‌کس و آن‌جور که دلم می‌خواهد در زادگاهم بسازم یا درباره کارهایی است که به نهادهای مختلف پیشنهاد داده‌ام یا قصد دارم پیشنهاد بدهم یا… برای همین نوشتن از جام باشگاه‌های کتابخوانی با وجود نقشی که در طراحی و اجرای آن داشتم، برایم لذتی ندارد، اما موضوعی مدت‌هاست ذهنم را مشغول کرده که شاید بتوان از آن پلی به باشگاه‌های کتابخوانی و آینده‌ آن زد.
 
دست‌کم یک دهه است در ایران کودکان و نوجوانان اهمیت پیدا کرده‌اند و در نظام تصمیم‌گیری خانواده ایرانی مشارکت جدی دارند. چند‌سال پیش وقتی نتایج پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان منتشر شد، اولین کاری که کردم، موارد مربوط به کودکان و نوجوانانش را - که البته به‌طور مستقیم چیزی ندارد، اما با تحلیل برخی متغیرها درباره خانواده می‌توان به چیزهایی دست یافت- با پیمایش‌های قبلی مقایسه کردم که از روند تحولات آگاه شوم.
 
نکته جالبی به چشمم خورد که می‌توانست یکی از رویاهایم را عملی کند. در اولین پیمایش ملی که‌ سال ۱۳۵۴ انجام شده بود، در نظام تصمیم‌گیری خانواده‌های ایرانی بیش از ۷۵‌درصد تصمیمات درون خانواده را مردان می‌گرفتند و کمی بیش از ۱۱‌درصد را زنان، اما در ‌سال ۱۳۹۴ سهم مردان در نظام تصمیم‌گیری خانواده به حدود ۳۵‌درصد رسیده بود و جالب‌تر اینکه سهم کم زنان باز هم کمتر شده و به کمی بیشتر از ۹‌درصد رسیده بود و سهم تصمیم‌گیری‌های جمعی که قطعا با حضور بچه‌هاست به اندازه قابل توجهی رشد کرده بود.
 
نشانه‌های دیگری نیز در رفتار خانواده‌های ایرانی برای مشارکت فعال‌تر کودکان و نوجوانان دیده می‌شود. نقش فعال‌تر کودکان در خانواده و به تبع آن در جامعه می‌تواند به تحقق این رویا کمک کند که بچه‌ها از نقش مخاطبان فعالیت‌های ترویجی خارج و خود به کنش‌گران ترویج کتابخوانی بین همسالان و بزرگ‌ترها تبدیل شوند.
 
زیرساخت باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان و ساختار منعطف آن به راحتی این امکان را در اختیار می‌گذارد. در فعالیت‌های برخی از باشگاه‌های کتابخوانی نمونه‌های کوچکی از این ماجرا دیده‌ام؛ مثل ترویج کتابخوانی اعضای باشگاه در مهدهای کودک‌ یا کتاب خواندن برای والدین و بزرگ‌ترهای در حال کار.
 
یکی از ویژگی‌های باشگاه‌ها و پروژه‌های کتابخوانی که در چارچوب جام باشگاه‌های کتابخوانی و…. دنبال شد، بر توانمندسازی تسهیل‌گران و اعضای باشگاه‌ها متمرکز است. خیلی راحت است که پروژه ترویج کتابخوانی راه بیندازیم و همه چیزش را از تهران برنامه‌ریزی و اجرا کنیم، اما هم استمرار و دوام آن به حضور ما وابسته خواهد بود و هم خود را از ایده‌ها و خلاقیت‌های محلی محروم و همه‌چیز را به ایده‌های چندنفری خودمان محدود و منحصر می‌کنیم.
 
یکی از وجوه تمایز فعالیت‌های باشگاه‌های کتابخوانی در این است که بچه‌ها و تسهیل‌گرهایشان در فرآیند این فعالیت از ما بی‌نیاز شوند و بتوانند با یا بدون سازمان‌های ما هم به فعالیت ادامه دهند. بتوانند مستقل از ما شبکه‌ای تشکیل دهند و با هم ارتباط برقرار و تجربه‌هایشان را منتقل و خلاقیت‌های خود را تکثیر و ترویج کنند.
 
در آخرین پیمایش مصرف فرهنگی، عضویت و مشارکت مردم در نهادهای غیردولتی و داوطلبانه بسیار پایین است و بیشتر مردم ایران تجربه عضویت در نهادهای اجتماعی و به تبع آن فعالیت داوطلبانه ندارند. باشگاه‌های کتابخوانی می‌توانند به توسعه کار داوطلبانه و مشارکتی کودکان و نوجوانان کمک کنند و تمرینی باشد برای کار گروهی و متشکل برای آنان.