چه شد که تصمیم به گردآوری این مجموعه گرفتید؟
داستان از آنجا شروع شد که وزارت علوم اعلام کرد در دروس دانشگاهی رشته گرافیک بازنگری شودو این ماموریت را به سه دانشگاه محول کردند. دانشگاه اصفهان، تهران و دانشگاه هنر. من که در آن زمان در دانشگاه اصفهان تدریس می‌کردم از دوست بزرگوارم آقای مصطفی اسدالهی خواهش کردم که در دانشگاه اصفهان یک درس را بپذیرند و این پروژه بازنگری دروس به عنوان صورت یک مسئله آنجا روی میز ما جا گرفت. در همان اوقات بنده قصد داشتم کتاب‌هایی کاربردی تدوین یا تهیه کنم که بتوان واحدهای درسی بازنگری شده را کم‌وبیش بتوان بر اساس آنها تدریس کرد. یعنی برای معلمین طی 16 جلسه‌ای که در یک ترم دانشگاهی تدریس می‌کنند قابل استفاده باشد.
از آنجایی که با بسیاری از معلمین در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های هنر تهران، شهید چمران، اصفهان، دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد آشنا بودم؛ از دوستان پرس‌وجو کردم تا آنها که شیوه تدریسشان با ترتیب و از روی جزواتی است که خود تدوین کرده‌اند و آمادگی برای گسترش آن درس را به صورت یک کتاب هرچند کوچک داشته باشند در صورت تمایل برای تدوین این مجموعه درسی همکاری کنند. بعضی از دروس را هم که خودم تدریس می‌کردم، ویرایش مناسب برای کتاب شدن را بر روی آنها انجام دادم. حدود یک سال یا بیشتر طول کشید تا معلمین و اساتید داوطلب دیگر نیز برای تدوین دروس و گردآوری آنها آماده همکاری شدند و کار از آن به بعد به شکل جدی پیگیری شد. به هرصورت تا کنون12جلد از این مجموعه منتشر شده است. 2مجلد دیگر هم در دست انتشار است، «صفحه آرایی» نوشته خانم لادن رضایی و «بسته بندی» نوشته آقای بیژن جناب.
تفاوت بنیادین کتاب‌های این مجموعه با سایر کتاب‌های این رشته در چیست؟
تفاوت این مجموعه با سایر کتاب‌های این رشته تخصصی در این است که مباحث و دیدگاه‌های معمول یا سنتی آموزش طراحی گرافیک بازنگری شده و با توجه به نیازهای روز تدوین شده‌اند و عنوان‌های جدید و برخاسته از گرایشات نو در تخصص و حرفه طراحی گرافیک نیز به آنها افزوده شده و تالیف و تدوین آنها بر اساس شیوه‌های تدریس امروزی نهاده شده است. بسیاری از نویسندگان این کتاب‌ها علاوه برپیشینه شغلی موفق در حرفه طراحی گرافیک، مدرس همان موضوع در مراکز آموزشی نیز هستند.
مهم‌ترین چالش پیش‌روی شما در تدوین این کتب این مجموعه چه بود؟
معمولا در این قبیل کارها، معلمین بزرگ وقت ندارند و می‌گویند شیوه تدریس ما فرق می‌کند. در واقع شیوه تدریس بسیاری از مدرسین هرچند بسیار مؤثر و موفق است ولی به اصطلاح به روش استاد- شاگردی است و شرح درس تدوين شده و قطعی ندارند. یادگیری اصول و فنون این رشته به صورت تجربی معمولا در کارگاه و آتلیه‌ها به صورت کارآموزی اتفاق می‌افتد. ولی می‌دانیم تدریس دانشگاهی یا به اصطلاح آکادمیک بهتر است بر اساس شرح درس و بر اساس متون مدون درسی هرچند فشرده باشد تا امکان تداوم و ایجاد نوعی استاندارد برای یاددهی و یادگیری برای دانشجویان و مدرسين در دوره‌های مختلف آموزش نیز به وجود آید. در هر حال به‌رغم مشكلات متعدد سرانجام نوعی تیم تشکیل شد و بسیاری از دروس را از نو و به تدریج شروع به نوشتن کردیم. همکاری بعضی از بزرگان آموزش در این رشته و نیز همکاران جوان‌تر باعث شد که مجموعه تدوین شود.
گویا طراحی وب مبحث جدیدی در دروس دانشگاهی است چگونه آن را وارد این مجموعه کردید؟
خیلی از همکاران و مهندسین برنامه‌نویسی، تنها از روی علاقه صفحات وب درست را می‌کردند و می‌کنند و این در دانشگاه مبحثی نشده بود. در حدود 4سال پیش، من به شکل داوطلبانه در یکی از کلاس‌های کارگاهیم در دانشگاه اصفهان بخشی از تدریس را به این مبحث اختصاص دادم. طراحی وب خصوصیات و محدودیت‌های خودش را دارد. هر کمپوزیسیون یا ترکیب‌‌بندی را نمی‌توانیم در فضای مجازی انجام دهیم. طراحی وب پایه و اصولش با طراحی گرافیک مشترک است ولی محدودیت‌ها و امکانات خاص خودش را دارد.
درباره مبحث طراحی صفحات وب در ایران منبع خاصی نبود و در اروپا و غیره هم طراحی وب مبحث جدیدی بود. کتاب جامعی به نام «Web DesignThe Complete Refrence» که انتشارات مک رو هیل آن را منتشر کرده، کتاب مفصلی است و حتی برخی از رئوس برنامه‌نویسی را برای طراحان هم توضیح می‌دهد. خواسته بنده تلخیص مباحث اصلی این کتاب بود تا بتواند برای دانشجویان ما قابل استفاده باشد.خوشبختانه داوطلب شدن خانم مهرناز کوکبی، که تجربه کار و تدریس در این زمینه را در خارج از ایران داشتند، برای نوشتن این مبحث، این کمبود را در چارچوب این مجموعه رفع کرد.پس از گفت‌وگو با مؤلف به نظر رسید انتخاب عنوان کلی‌تر «طراحی برای فضای مجازی» بهتر از «طراحی برای وب» است. البته در میان موضوع‌های جدید «طراحی گرافیک متحرک» نوشته آقای حميد صادقیان نیز وجود دارد. در این جا لازم می‌دانم تأکید کنم این کتاب‌ها و عناوین و گام نخست در این مسیر است، با توجه به سرعت تغییرات در علوم و فنون امروز یقین است که این مجموعه در سال‌های آینده خود نیاز به بازنگری و حذف و اضافاتی پیدا خواهد کرد. ولی با این وجود ویرایش‌های آینده ساختار آماده شده‌ای را در اختیار می‌گذارد.
هویت بصری موجودات، افراد، گروه‌ها و حتی پدیده‌ها به صورت خاص، مجموعه ای از عناصر و نشانه‌های دیداری هستند که می‌توان تنها با نگریستن به شکل ظاهری آنها پی برد و به کمک آن از هویت بصری آنها مطلع شد. به عبارت دیگر هر موجود به صورت فرد یا گروه، به نوعی تصویری در ذهنمان ایجاد می‌کند. این تصویر همان هویت بصری آن است و طراحی هویت بصری جامع، مفهوم و فعالیت حرفه‌ای نوین و معاصری است که پیدایش آن به یک قرن می‌رسد طراحی هویت بصری به صورت فراگیر در ارتباط تصویری و تبلیغات، در چند دهه اخیر وارد حوزه کار طراحان گرافیک شده است.
درباره نحوه نشر مجموعه توضیح دهید.
حین گردآوری نوشته‌های خود و درخواست و گفت‌وگو با همکاران در این زمینه، انتشارات فاطمی که در کار انتشار کتاب‌های درسی و کمک آموزشی تجربه و کار بسیار انجام داده است، درخواست ارائه طرح پروژه‌ای را از بنده خواست و همین شد پروژه پیشنهادی. یک سازمان انتشاراتی با تمام امکاناتش، ناشر مجموعه شد و من نیز به عنوان دبیر (برای انتخاب موضوع، سرفصل‌ها و نویسندگان) برای پیشبرد این پروژه با آن همکاری کردم که هدفش تدوین کتاب‌های آموزشی به روز شده‌ای در حوزه طراحی گرافیک بود. قصد اصلی این بود که این نحوه تدریس موفق خودمان در ایران را به طور مدون منتشر و اختيار معلمين و هنرجویان امران قرار دهیم. در پایان باز هم توجه را به این موضوع جلب می‌کنم که این مجموعه مثل هر مجموعه كتاب دیگر در سال‌های آینده خود می‌تواند مورد ویرایش و بازنگری‌های لازم زمان خود قرار گیرد.
نظر شما