خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) خراسان رضوی - احسان سیفی: دفاع مقدس گام به دهه پنجم عمر خود نهاده و فصل نوینی از منظومه فکری و عملی این رویداد بزرگ قرن در حال رقم خوردن است. ساحت ایدئولوژی این جریان عظیم، مبتنی بر مسیری مجزا، مستحکم و پایدار است که بدون شک، بخش قابل توجهی از شناخت، ترویج، توسعه و تعمیق گفتمان آن وابسته به حوزه کتاب است. نکته حائز اهمیت اما این است که محوریت کتاب در این مدل صرفاً به معنی مطالعه خاطرات و اتفاقات گذشته نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از اندیشه‌ها است که خواسته یا ناخواسته بیان‌گر منظومه علمی و عملیاتی این حوزه و حتی فراتر از آن است.
درواقع این بستر نوشتاری در قالب کتاب‌ها هستند که ابعاد گوناگون دفاع مقدس، مدل و سبک زندگی، سیره شهدا و رزمندگان و مبادی فکری مرتبط با آن را برای اقشار مختلف جامعه تبیین می‌کنند. مهم‌تر البته جریان‌سازی نشات گرفته از این فضا است که نقش کتاب را به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی و اساسی پیوند میان فرهنگ دفاع‌مقدس و عموم جامعه، بیش از پیش برجسته می‌کند.
به‌عبارت دیگر، در زمینه فرهنگ‌سازی و تولید محتوای مناسب حتی در حوزه‌های فراتر از جنگ، كتاب‌های دفاع مقدس می‌تواند به‌عنوان پایه و اساس در نظر گرفته شود و شکل‌گیری سایر محتواها مانند فیلم، تئاتر، نمایشنامه، بازی‌های رایانه‌ای و مواردی این‌چنینی مبتنی بر آن شکل بگیرد. این امر در حوزه‌های مختلف موضوعی اعم از خاطرات، پژوهش و تحقیق، داستان و رمان، کتاب مصور و سایر حوزه‌های مرتبط قابل دسترسی است؛ جذاب‌تر اینکه گروه‌های مختلف مخاطب اعم از کودک، نوجوان و بزرگ‌سال از این اتفاق بهره‌مند و دامنه نفوذ محتوای تعریفی و نه تحریفی آن گسترش پیدا کند.
در این زمینه اما چالش‌های پیش‌رو نیاز به مداقه و تامل جدی دارد. چرایی و چگونگی ارائه محتوا در کتاب‌ها بسیار مهم و در عین حال تعیین‌کننده است. اینکه کتاب و دفاع مقدس چگونه ارتباطی می‌توانند داشته باشند؟ محتوا مبتنی بر چه جریانی باشد؟ کدام یک موجب ترویج دیگری است و کدام یک می‌تواند بستر رشد حوزه دیگر را فراهم کند؟ و یا اینکه مخاطب چگونه جذب می‌شود و به چه شکلی از کتاب تاثیر می‌پذیرد؟ و بسیاری سوال‌های دیگر از این نوع که ذهن هر خواننده یا نویسنده‌ای را به خود مشغول می‌کند، حیاتی و قابل توجه است.
این دغدغه‌ها با تولید محتوای تعریفی، شبکه‌سازی مطالعاتی، تولید محتوای بومی جذاب برای مخاطب، الگوسازی، نگاه اسطوره‌محور و موضوع‌هایی این‌چنینی، در قالب تولید کتاب قابل نقد و گفتگو هستند. در صورت شکل‌گیری چنین گفتمانی، نسل قدیم مروری مجدد و واقعی‌تر بر آنچه گذشته دارد، نسل جدید می‌تواند ندیده‌های جنگ را در ذهن تداعی، تعیین مسیر و در نهایت مدل بینش و نگرش خود را تبیین و جهت‌دهی کند و آیندگان نیز مسیری مبتنی بر آنچه در گذشته و حال رخ داده برای خود ترسیم کنند. چه بسیاری کتاب‌ها که تغییرات عمده‌‌ای را سبب می‌شوند و موجبات جریان‌سازی عظیم فرهنگی را فراهم می‌کنند، و چه بهتر که تالیف و غور و غواصی آنها در چارچوب تئوریک و کاربردی دفاع مقدس صورت پذیرد.
درواقع این بستر نوشتاری در قالب کتاب‌ها هستند که ابعاد گوناگون دفاع مقدس، مدل و سبک زندگی، سیره شهدا و رزمندگان و مبادی فکری مرتبط با آن را برای اقشار مختلف جامعه تبیین می‌کنند. مهم‌تر البته جریان‌سازی نشات گرفته از این فضا است که نقش کتاب را به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی و اساسی پیوند میان فرهنگ دفاع‌مقدس و عموم جامعه، بیش از پیش برجسته می‌کند.
به‌عبارت دیگر، در زمینه فرهنگ‌سازی و تولید محتوای مناسب حتی در حوزه‌های فراتر از جنگ، كتاب‌های دفاع مقدس می‌تواند به‌عنوان پایه و اساس در نظر گرفته شود و شکل‌گیری سایر محتواها مانند فیلم، تئاتر، نمایشنامه، بازی‌های رایانه‌ای و مواردی این‌چنینی مبتنی بر آن شکل بگیرد. این امر در حوزه‌های مختلف موضوعی اعم از خاطرات، پژوهش و تحقیق، داستان و رمان، کتاب مصور و سایر حوزه‌های مرتبط قابل دسترسی است؛ جذاب‌تر اینکه گروه‌های مختلف مخاطب اعم از کودک، نوجوان و بزرگ‌سال از این اتفاق بهره‌مند و دامنه نفوذ محتوای تعریفی و نه تحریفی آن گسترش پیدا کند.
در این زمینه اما چالش‌های پیش‌رو نیاز به مداقه و تامل جدی دارد. چرایی و چگونگی ارائه محتوا در کتاب‌ها بسیار مهم و در عین حال تعیین‌کننده است. اینکه کتاب و دفاع مقدس چگونه ارتباطی می‌توانند داشته باشند؟ محتوا مبتنی بر چه جریانی باشد؟ کدام یک موجب ترویج دیگری است و کدام یک می‌تواند بستر رشد حوزه دیگر را فراهم کند؟ و یا اینکه مخاطب چگونه جذب می‌شود و به چه شکلی از کتاب تاثیر می‌پذیرد؟ و بسیاری سوال‌های دیگر از این نوع که ذهن هر خواننده یا نویسنده‌ای را به خود مشغول می‌کند، حیاتی و قابل توجه است.
این دغدغه‌ها با تولید محتوای تعریفی، شبکه‌سازی مطالعاتی، تولید محتوای بومی جذاب برای مخاطب، الگوسازی، نگاه اسطوره‌محور و موضوع‌هایی این‌چنینی، در قالب تولید کتاب قابل نقد و گفتگو هستند. در صورت شکل‌گیری چنین گفتمانی، نسل قدیم مروری مجدد و واقعی‌تر بر آنچه گذشته دارد، نسل جدید می‌تواند ندیده‌های جنگ را در ذهن تداعی، تعیین مسیر و در نهایت مدل بینش و نگرش خود را تبیین و جهت‌دهی کند و آیندگان نیز مسیری مبتنی بر آنچه در گذشته و حال رخ داده برای خود ترسیم کنند. چه بسیاری کتاب‌ها که تغییرات عمده‌‌ای را سبب می‌شوند و موجبات جریان‌سازی عظیم فرهنگی را فراهم می‌کنند، و چه بهتر که تالیف و غور و غواصی آنها در چارچوب تئوریک و کاربردی دفاع مقدس صورت پذیرد.
نظر شما