به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خوزستان، پس از درگذشت «احمد محمود» نویسنده برجسته ایرانی و خالق رمان‌های معروفی مانند «همسایه‌ها» و «درخت انجیر معابد» در سال 1381، «محمود اعطا» برادر وی (تا همین چند وقت پیش) در خانه قدیمی اما باصفای پدری در منطقه سی متری اهواز زندگی می‌کرد؛ خانه‌ای در بافت قدیمی شهر اهواز و جایی که خاطرات زیادی را به همراه برادر نویسنده خود در آن به یادگار گذاشته‌اند. حالا اما این خانه فروخته شده است؛ آن هم درست در هجدهمین سالگرد درگذشت احمد محمود؛ 12 مهر 1399.

محمود اعطا که اولین معلم اهوازی بوده که مدرک لیسانس خود را در رشته علوم طبیعی (یا همان زیست‌شناسی امروز) گرفت، کار تدریس را از 21 سالگی آغاز کرد و حالا هم سال‌هاست که از روزهای بازنشستگی‌اش می‌گذرد. وی در خانه قدیمی پدری، تنها زندگی می‌کرد اما علاقه‌اش به برادر نویسنده خود و خاطرات خوش سال‌های کودکی که به همراه یکدیگر در خانه پدری ثبت کرده بودند، اجازه رفتن از این خانه قدیمی را به او نمی‌داد.

قرار بود به همراه یکی از دوستان که ارتباط نزدیکی با محمود اعطا دارد، برای عیادت و تهیه گزارشی به منزلش برویم اما او به‌علت کهولت سن و رنجی که همراه داشت، منتظر فرصت مناسبی بود تا بتواند وقت بیشتری را در اختیار ما قرار دهد. از بخت بد، اما با کرونا مواجه شدیم و تمام محاسباتمان بر هم ریخت. جسته و گریخته جویای احوال آقای اعطا بودیم تا اینکه در اولین روز همین هفته خبر آمد که خانه پدری احمد محمود و محمود اعطا ازسوی خانواده آنها به فروش رفته است.
 

 

«محمود اعطا» که به‌تازگی تحت عمل جراجی قرار گرفته و اکنون نیز در بستر بیماری است. او از این خانه رفته و در مکانی دیگر استقرار یافته است. به هر روی، خانه پدری احمد محمود که زمانی محل سکونت این داستان‌نویس برجسته خطه جنوب بوده، ازسوی میراث فرهنگی خوزستان نتوانسته است به‌عنوان اثر ملی ثبت شود و در فهرست آثار ملی قرار بگیرد.

برای تکمیل اطلاعات با خواهر آقای احمد محمود تماس گرفتیم، اما پاسخ این بود که اطلاعی از موضوع ندارد. نفر بعدی، علی اعطا یکی از فرزندان زنده‌یاد احمد محمود بود که هم اکنون ساکن تهران است. با او تماس گرفتیم اما وی نیز اظهار نظر در این باره را به زمان دیگری موکول کرد.

بر اساس اظهارات معاون میراث فرهنگی خوزستان مبنی بر اینکه «مقرر شده بود این خانه ازسوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خریداری و تبدیل به خانه مشاهیر شود»، به سراغ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان رفتم. محمد جوروند با تشریح این موضوع که خرید مکان‌های تاریخی بر عهده اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست، بیان کرد: برای حفظ اثر تاریخی منزل پدری احمد محمود، ازسوی این اداره پیشنهاد داده شد تا ستادی مرکب از اداره میراث فرهنگی، شهرداری، شورای شهر، مسکن و شهرسازی و نماینده استانداری تشکیل شود تا چند مکانی که متعلق به مفاخر ما هستند، شناسایی شوند و با استفاده از اعتبارات دولتی خریداری و برای حفظ و نگهداری در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گیرد.

وی اضافه کرد: حفظ، نگهداری امنیت و خرید مکان‌های تاریخی با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست و اساسا این اداره در نگهداری مواریث کهن تاریخی تخصصی ندارد.

این مقام مسئول حوزه فرهنگ در استان خوزستان همچنین درباره احمد محمود و جایگاه او در ادبیات داستانی ایران، اظهار نظر کرد و گفت: احمد محمود چهره‌ غیرقابل انکار و یکی از نخبه‌های ادبیات داستانی در حوزه ساختاری نه‌تنها در سطح جنوب بلکه در تاریخ ادبیات داستانی کشور است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستانی یکی از مختصات ویژه محمود را بهره بردن از المانها و نمادهای خاص خوستان به‌ویژه اهواز برشمرد و افزود: من همه آثار محمود را خوانده‌ام و حتی در پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد یکی از دوستان با نام عنایت‌اله محمودی، به‌صورت ویژه به موضوع بررسی ساختار ادبیات جنوب پرداختیم.

در ادامه این گزارش، معاون اداره‌کل میراث فرهنگی خوزستان با بیان اینکه احمد محمود می‌تواند در ثبت آثار معنوی قرار گیرد، گفت: اداره‌کل میراث فرهنگی خوزستان، احمد محمود را به‌خاطر فعالیت‌هایی که انجام داده است، می‌تواند در ثبت اثر معنوی به عنوان مشاهیر قرار دهد؛ اما ملکی که فاقد ارزش و قدمت تاریخی است، به عنوان اثر ملی ثبت نمی‌شود.

احمدرضا حسینی‌ بروجنی افزود: اساس کار بر این است که شهرداری اهواز نه‌تنها برای ملک خانه پدری احمد محمود بلکه باید برای هر ملکی که در محدوده بافت تاریخی اهواز قرار دارد، از اداره میراث فرهنگی استعلام بگیرد. اگر این خانه یک اثر تاریخی و در فهرست آثار ملی هم ثبت بود، برای خرید و فروش آن هیچ منعی وجود نداشت اما خریدار برای تخریب و هر گونه تغییر کاربری، نیاز به اخذ مجوز استعلام از اداره میراث را دارد.

بروجنی گفت: هرچند اطلاعی از برنامه مالک این بنا نداریم که قرار است فعالیت فرهنگی در این مکان انجام دهد یا نه، اما با توجه به استعلام از این اداره، ما همه تلاش خود را به کار می‌بندیم تا بتوانیم بافت قدیمی این خانه را حفظ کنیم.

معاون اداره‌کل میراث فرهنگی خوزستان قرار بود پس از بررسی پرونده خانه پدری احمد محمود اطلاعات جدیدی به خبرنگار ایبنا دهد که متاسفانه پس از تلاش دو روزه ما، تاکنون پاسخی از این مقام مسئول و یا دفترش در این رابطه، دریافت نشده است.