به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، تاریخچه تولید  کتاب صوتی به سال ۱۹۳۱ میلادی برمی‌گردد؛ زمانی که در آمریکا اولین بار این نوع کتاب‌ها تحت پروژه‌ای به نام «کتاب برای افراد نابینا» آغاز و پس از آن نخستین کتاب گویا در سال ۱۹۳۲ میلادی تولید شد.

در کتاب صوتی گاهی اوقات نویسنده با صدای خودش کتاب را می‌خواند و گاهی حتی گویندگان حرفه‌ای این کار را انجام می‌دهند. معمولاً کسانی که اختلال بینایی دارند و یا سالمندان، از کتاب صوتی استفاده می‌کنند.

امروزه که درصد کمتری از مردم می‌توانند به روش سابق کتاب بخوانند یا آن را با خود حمل کنند، کتاب صوتی به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه بسیار شناخته شده است و اشخاص پرمشغله اما دوستدار کتاب، طرفدار این نوع کتاب‌های پُرکاربرد حتی در متروها هستند.

«حسین صمصام شریعت»، مدیر فروشگاه کمند اصفهان به خبرنگار ایبنا درباره کتاب‌های صوتی می‌گوید: «واقعاً چه اشکالی دارد که کتاب صوتی گوش بدهیم؟ هر چیزی که باعث بشود مردم و به‌ویژه جوانان و کودکان بیشتر کتاب بخوانند، زیباست. ما نمی‌توانیم جلوی تکنولوژی را بگیریم هرچند خود من تلویزیون و ماشین را هم مردود می‌دانم».

«فیروز سلطانی»، مدیر کتاب‌فروشی وحدت در پاساژ چهارباغ اصفهان که چهل سال سابقه کار در حوزه کتاب دارد، اما نظر دیگری دارد: «خواندن کتاب روی کاغذ حس دیگری دارد؛ شما ببینید الان مجله بخارا به‌صورت صوتی هم تولید می‌شود اما هیچ‌چیز جای گرفتن کتاب در دست و مطالعه را ندارد. البته این شکل از کتاب به درد کسانی می‌خورد که در خارج از ایران هستند.»

کتاب صوتی یا کاغذی مسئله این است!
تولید کتاب از طریق روش‌های مرسوم، در حال حاضر نسبتاً هزینه‌های بالایی دارد؛ حتی ممکن است همین مسائل و گرانی کتاب باعث کاهش آمار مطالعه مردم شده باشد. به همین خاطر اکثر سایت‌ها، کتاب‌ها را به‌صورت فایل‌های pdf و صوتی ارائه می‌دهند. درحال حاضر میزان دسترسی داشتن به کتاب‌های صوتی نسبت به کتاب‌های چاپی بیشتر است و شما قادر هستید آن‌ها را در فروشگاه‌های فیزیکی و اینترنتی کتاب یا در سایت های دانلود کتاب صوتی پیدا کنید.

محتوای خوب و گیرای کتاب، راویان هنرمند و خوش‌صدای آن، موزیک و صحنه‌سازی درست از عوامل حائز اهمیت و مؤثری هستند که در موفقیت یک کتاب صوتی نقش دارند.

استفاده از کتاب صوتی ب‌ جای کتاب چاپی باعث فهم عمیق‌تر مطالب می‌شود. در نسخه چاپی ممکن است یک برگ یا یک خط از کتاب را از دست بدهید؛ اما با دانلود کتاب صوتی و استفاده از آن، شما در جریان تمام جزییات کتاب خواهید بود و شنونده خوبی نیز خواهید شد. با دانلود کتاب صوتی شما در زمانی که امکان دیدن متن نوشتاری را ندارید، می‌توانید آن را گوش دهید. این مسئله باعث حفظ سلامت چشمان شما شده و برای کسانی که ناراحتی‌های چشمی دارند، بسیار مهم است.

«مهدی معنوی» از موافقان جدی کتاب‌های صوتی است. او به خبرنگار ایبنا می‌گوید: «اکثر کسانی که به مطالعه روزانه عادت نداشتند، با گوش دادن به کتاب‌های صوتی موفق شده‌اند مطالعه را در برنامه روزانه خود بگذارند و از تایم‌های خالی خود به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. با گوش دادن به کتاب صوتی در برنامه روزانه خود، قطعاً تعداد کتاب‌های بیشتری را می‌توانید در زندگی بخوانید، بنابراین در افزایش سرانه مطالعه تأثیرگذار است. کتاب‌های صوتی را می‌توانید در هر جایی همراه خود در گوشی موبایل یا MP3 پلیر داشته باشید و هر زمان که تمایل داشتید به آن گوش دهید.»
 
«مریم رضایی» از مخاطبان جدی کتاب صوتی است. او نیز به ما می‌گوید: «با توجه به وضعیت موجود، خرید کتاب فیزیکی یک مقدار دشوارتر از پیش است. زمان گذاشتن برای مطالعه هم یک مقدار سخت‌تر شده است. یکی از راه‌هایی که به نظر من می‌تواند به افزایش سرانه مطالعه کمک کند، وجود یک اپلیکیشن است که محتوای صوتی خوب و کاربردی داشته باشد؛ به‌ این صورت که شما می‌توانید از زمان‌های تلف‌شده خود به نحو احسن و تنها با گوش دادن به این کتاب‌های صوتی استفاده کنید به‌طور مثال زمانی که داخل ماشین و یا در ترافیک هستید.»

او که طرفدار محیط زیست نیز هست، ادامه می‌دهد: «کتاب‌های صوتی را می‌توانید در هر جایی و هر زمان که تمایل داشتید، می‌توانید گوش دهید. برای مثال فرض کنید در خوابگاه زندگی می‌کنید و آخر شب تمایل دارید کتاب بخوانید، اگر کتاب چاپی مد نظر را بخواهید بخوانید باید برق اتاق روشن باشد که در این صورت مزاحم استراحت هم‌اتاقی‌های خود خواهید شد اما با دانلود کتاب صوتی، برای گوش دادن به آن به روشنایی احتیاج ندارید و این مشکلات وجود ندارد. کتاب صوتی نسبت به نسخه‌های چاپی کتاب با محیط‌ زیست سازگاری بیشتری دارند. شما با دانلود کتاب صوتی به‌جای تهیه کتاب چاپی، خیال درختان را از تهدید قطع شدن راحت می‌کنید.»

کتاب صوتی نیز مانند کتاب کاغذی شامل قوانین حق تألیف است. تمامی حقوق این حق‌ التألیف بنا بر نوع قرارداد میان نویسنده (صاحب اثر) و تولیدکننده یا سرمایه‌گذار و پخش‌کننده تقسیم می‌شود.

شاید روزی برسد که خواندن کتاب و ورق زدن ورقه‌های کاغذی آن به خاطره‌ای دور تبدیل شود؛ خاطره‌ای که البته همیشه با بوی خوش کاغذ و فونت‌ها و نام نویسنده روی کتاب گره خورده است.