ورزشکاران از افرادی هستند که شاید غذا و اصول تغذیه، از اصلی‌ترین مولفه‌ها در زندگی ورزشی و حرفه‌ای آنها محسوب شود. احتیاج به غذا دائمی است، اما نوع مواد غذایی مصرفی برای ورزشکاران یک ضرورت محسوب می‌شود.
کتاب «آشنایی با اصول تغذیه ورزشی»، نوشته دکتر عبدالرضا اقبال مغانلو بر محور تأثیر تغذیه بر عملکردهای ورزشی است. این اثر به‌گونه‌ای تدوین شده که برای همه اقشار ورزشی و غیرورزشی ازجمله مربیان، ورزشکاران و هم برای والدینی که فرزندشان در یکی از رشته‌های ورزشی فعالیت می‌کنند، همچنین برای افرادی که برای کسب سلامتی به ورزش می‌پردازند، مناسب است.
نویسنده این اثر معتقد است که امروزه در کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته در دانشگاه‌ها و انستیتوهای تحقیقاتی در مورد تغذیه ورزشی مطالعات گسترده‌ای انجام می‌شود؛ اما در کشورهای جهان سوم اینگونه تحقیقات مورد توجه قرار نمی‌گیرد، چراکه نمی‌توان به نتایج مورد انتظار در رشته‌های مختلف ورزشی دست پیدا کرد.
دانشمندان بر این باورند که به منظور جلوگيری از تخليه شديد ذخاير کربوهيدرات بدن و نيز بازسازی اين ذخاير پس از انجام فعاليت ورزشی، بايد به دريافت مقادير کافی کربوهيدرات قبل از فعاليت ورزشی، طی فعاليت ورزشی و پس از فعاليت ورزشی توجه شود. وعده غذايی قبل از فعاليت ورزشی بايد به منظور ممانعت از بروز احساس گرسنگی و حفظ سطح مطلوب قند خون برای عضلات در طول ورزش مصرف شود. ورزشکارانی که صبح زود قبل از خوردن يا نوشيدن تمرين می‌کنند، دچار خطر کاهش ذخاير گليکوژن کبد می‌شوند و اين امر می‌تواند عملکرد بدن را به‌خصوص اگر ورزش از نوع قدرتی باشد، مختل کند.
وعده غذايی قبل از رقابت ورزشی، بايد پرکربوهيدرات، غيرچرب و به آسانی قابل هضم باشد. مصرف وعده غذايی حاوی 200 تا 350 گرم کربوهيدرات (4 گرم به‌ازای هر کيلوگرم وزن بدن) در فاصله 4-3 ساعت قبل از فعاليت ورزشی توصيه می‌شود. برای پرهيز از ناراحتی گوارشی، کربوهيدرات وعده غذايی بايد با نزديک شدن به زمان ورزش، کاهش يابد. برای مثال، اگر وعده غذايی يک ساعت قبل از شروع فعاليت ورزشی مصرف می‌شود، بايد حاوی يک گرم کربوهيدرات به‌ازای هر کيلوگرم وزن بدن باشد.
پژوهش‌ها حاکی از آن است که مصرف کربوهيدرات طی ورزش قدرتی طولانی‌تر از يک ساعت، باعث دسترسی به مقدار کافی انرژی در مرحله آخر ورزش شده و عملکرد را بهبود می‌بخشد. بنابراين مصرف کربوهيدرات در طول ورزش قدرتی به حفظ گلوکز خون و بهبود عملکرد کمک می‌کند. اگر در طول ورزش يک نوشيدنی ورزشی حاوی کربوهيدرات مصرف شود، سرعت دريافت کربوهيدرات بايد حدود 25-30 گرم در هر 30 دقيقه باشد که معادل يک ليوان نوشيدنی دارای 8-6 درصد قند در هر 30-15 دقيقه است. به اين ترتيب اطمينان حاصل می‌شود که هنگام خستگی، کربوهيدرات کافی به بافت‌ها می‌رسد. اما مصرف نوشيدنی‌ها با غلظت بيشتر از 10 درصد اغلب با گرفتگی عضلات، تهوع و اسهال همراه است.
واضح است که بدون داشتن آگاهی و دانش تغذیه نمی‌توان پیشنهاد و توصیه‌هایی در مورد تغذیه ورزشی به ورزشکاران داد. مغانلو در کتابش بر این باور است که کوچکترین خطا در ارتباط با تغذیه ورزشکاران می‌تواند تأثیر منفی بزرگی بر عملکرد و سلامت ورزشکاران داشته باشد.
در بخشی از کتاب می‌خوانید: «در موفقیت ورزشکار به اندازه‌ای که ژنتیک تأثیرگذار است، تمرین منظم، انگیزه و انتخاب رژیم غذایی مناسب برای انجام ورزش موردنظر هم از اهمیت بالایی برخوردار است. در کنار برنامه تمرینی، برنامه‌های غذایی مناسب به عملکرد ورزشی ورزشکار کمک می‌کند.»
کتاب «آشنایی با اصول تغذیه ورزشی» در 164 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به قیمت 25 هزار تومان از سوی انتشارات محقق اردبیلی منتشر شده است.
نظر شما