به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) حسینعلی قبادی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ظهر امروز طی نشست خبری که به مناسبت هفته پژوهش برگزار شد، با اشاره به فعالیت‌های نهاد متبوع خود گفت: باید عادت کنیم بدون پژوهش تصمیم نگیریم، سیاست ورزی نکنیم و گزاره‌های حاوی تصمیم‌گیری را بیان نکنیم. پژوهشگاه نیز کوشیده همواره در چهارچوب برنامه توسعه راهبردی خود حرکت کند. منشور ما هم دانایی محوری و حرکت به سوی پژوهشگاه بدون دیوار و عرضه پژوهش‌های کاربردی به جامعه است.
 
او با اشاره به تاسیس مرکز نوآوری‌های علوم انسانی افزود: تلاش کردیم مراحل عملی پژوهش‌های کاربردی را توسط این مرکز به منصه ظهور برسانیم. سال گذشته در حوزه سالمندی وارد شدیم و امسال در توافق با شهرداری منطقه 6 در تلاش هستیم با بهره‌گیری از شاخه‌های مختلف علوم انسانی به صورت عینی‌تر این کار را پیش ببریم.

قبادی توجه به هویت، تمدن و میراث ایرانی اسلامی ایرانی را در دستور کار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دانست و توضیح داد: اکنون گفته می‌شود که تحولات تمدنی طی یک قرن صورت می‌گیرد ما نیز در آستانه ورود به قرن پانزدهم هستیم از این منظر لازم است پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وارد میدان شود. خوشبختانه این ورود با استقبال نهادهایی چون چون مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه روبه‌رو شده است.

او در ادامه از برگزاری همایش «ایران زمین و خاورمیانه در قرن جدید؛ درس‌های قرن چهارده برای قرن پانزده» خبر داد و تاکید کرد این برنامه دقیقا با راهبردهای برنامه توسعه پژوهشگاه تطابق دارد.
 
قبادی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مطالعاتش درباره سرشت و سرنوشت فرهنگ، ادبیات، تاریخ و تمدن ایران گفت: من سعی کردم طی 40 سال پژوهش از این مساله در حوزه پژوهشی خود دور نشوم. دریافت من است که ایران به لحاظ ژئواستراتژیک کشور خاصی است و با بیش از 14 کشور همسایه است و بین جهان غرب و شرق حائل بودیم. بنابراین ما کشوری با سرنوشت ویژه و متمایز هستیم و این جغرافیای ویژه ما را بیشتر در معرض تهاجم و خطر قرار داده است.
 
او افزود: وقتی به متون ادبی و تاریخی نگاه می‌کنیم می‌بینیم که ایرانیان گاهی احساساتی شدند و مجبور شدند خوب نیاندیشند بنابراین مورد هجوم غارتگران قرار گرفته‌اند اما در مجموع ایرانیان از هوش ویژه‌ای برخوردار بودند و این موجب شده گوهر تمدن و ایرانیت ما خوب حفظ شود. جتی ما آن قدر در ادبیات، حکمت، معرفت و ... عمیق شدیم که اقوام مهاجم در فرهنگ ما استحاله شدند و از فرهنگ ما زبان و ادبیات را به کشور خود بردند. پس ایرانیان آن قدر به خلق ادبیات، تاریخ و متون شاهکار ادبی و تاریخی اهتمام داشتند که اکنون در جهان در یک وضعیت خاصی به سر می‌برند.
 
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی یادآور شد: در قرون مختلف غربیان از شاعرانی چون سعدی، حافظ و ... تجلیل کردند و هنوز در آمریکا شمارگان آثار ادبی ما فراوان است. امیدواریم در قرن پانزده تجربه زیسته و هوش انباشته ایرانی بتواند ایران را از بسیاری آسیب‌ها در امان بدارد.

قدیر نصری رئیس مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه هم در بخش دیگری از این نشست درباره همکاری‌های مرکز مطالعات خاورمیانه با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و برگزاری همایش «ایران زمین و خاورمیانه در قرن جدید؛ درس‌های قرن چهارده برای قرن پانزده» توضیحاتی ارائه کرد و گفت: بعد از یک صد سال اتفاقات مهمی در جهان رخ داده بدین صورت که کشورهای جدیدی ظهور پیدا کرده، برخی کشورها سقوط کردند و برخی هم رشد پیدا کرده‌اند. اکنون در این میان سوال این است که آیا ایران به دوران اقتدار باز می‌گردد و قوی‌تر از امروز می‌شود؟ یا همچنان آسیب پذیر می‌ماند؟ سوال دیگر این است که چه درسی از دیروز می‌گیریم؟
 
به گفته او، این همایش با محور‌هایی چون زبان فارسی، اقوام ایرانی، قدرت نظامی، دانشگاه و دانش در ایران و ... پنل بندی شده است. اما پنل‌ها این گونه نیست که شتابان سخنرانی کنیم بلکه سعی کردیم از کسانی بهره بگیریم که درباره مسایل ایران، روابط ایران و ... اندیشیده‌اند. بنابراین می‌خواهیم ببینیم در قرن آینده چه تحولاتی پیش روی ماست و چگونه می‌توانیم ضمن بقای ملی، با کشورهای دیگر تمایز داشته باشیم.
 
او تاکید کرد: تاکید ما در این همایش این است که در آستانه قرن جدید این سوال را می‌پرسیم که ما دانشگاهیان اگر بخواهیم از فراز قرن قبل اندرزی برای قدرت داشته باشیم چیست؟ از این منظر می‌کوشیم متمایز و ویژه در این حوزه قدم برداریم.
 
نصری از برگزاری همایش «ایران زمین و خاورمیانه در قرن جدید؛ درس‌های قرن چهارده برای قرن پانزده» در نخستین فصل سال 1400 خبر داد  و گفت: این همایش به همت علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مرکز استراتژیک مطالعات خاورمیانه برگزار می‌شود. در این همایش از محققان می‌پرسیم که در قرن آینده ایران چه اشتباهی را نباید مرتکب شود و کدام برگه از دفتر قرن گذشته شایان ستایش است؟

تشریح برنامه‌های هفته پژوهش و برگزاری 25 نشست تخصصی
علیرضا ملائی توانی معاون پژوهشی و رئیس ستاد هفته پژوهش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم در این نشست اهم برنامه‌های این هفته را تشریح کرد و افزود: «پژوهش‌های علوم انسانی، مسئولیت اجتماعی، چشم انداز ایران در قرن آینده» شعار امسال هفته پژوهش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.  ما برای تحقق این شعار سه محور را برای برگزاری مراسم هفته پژوهش امسال در نظر گرفتیم و طی فراخوانی از پژوهشگران داخل و خارج پژوهشگاه درخواست مشارکت کردیم.

او ادامه داد: نخستین محور «علوم انسانی در قرن 15 خورشیدی نقد راه رفته و ترسیم افق آینده» است. در آستانه تغییر یک قرن هستیم و ما برای اینکه میدان را برای تحقیق و تفکر در این باره باز کرده باشیم فراخوانی دادیم که استادان بیرون و درون پژوهشگاه به بررسی این محور بپردازند. قرن گذشته قرن جدیدی بود، چون علوم انسانی جدیدی را در قرن جدید تاسیس کردیم. بیش از صد و یک سال از تاسیس دارالفنون در ایران می‌گذرد و طی این مدت ما نهادهای آموزشی بی شماری را در ایران تاسیس کردیم و امروز انبوهی از متفکران پرورش پیدا کردند و امیدواریم در قرن آینده ثمرات کمی به ثمرات کیفی در قرن آینده برسد.
 
او افزود: محور دوم «بحران کرونا و مسئولیت اجتماعی علوم انسانی» است. بحرانی در جهان رخ داده و همه درگیر هستیم و ما اصحاب علوم انسانی هم به دنبال کاهش آسیب‌های آن هستیم. خوشبختانه استقبال خوبی از سوی پژوهشگران داخلی و خارج از پژوهشگاه درباره این محور صورت گرفته است.
 
ملائی توانی با اشاره به محور سوم با عنوان «لحظه‌هایی با ارباب معرفت» توضیح داد: این محور مقدمه‌ای برای برگزاری کنفرانسی است که دکتر نصری برگزار می‌کنند و به «بازخوانی تجربه متفکران بزرگ» می‌پردازد؛ کسانی که سنت‌های علمی پیشینیان را رفته‌اند و افق‌هایی را باز کرده‌اند. اینجا تاکیدمان روی استادان بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.
 
معاون پژوهشی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از انتشار ویژه‌نامه‌ای به مناسبت این هفته خبر داد و گفت: این ویژه‌نامه حاوی مجموعه فعالیت‌های پژوهشگاه در سال گذشته است. همچنین سالنامه پژوهشگاه را که حاوی عملکرد ما طی سه سال گذشته است، فراهم کردیم که عملکرد گروه‌های مختلف را در این نهاد پژوهشی نشان خواهد داد.
 
رئیس ستاد هفته پژوهش علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: ما امسال نمایشگاه مجازی را برگزار می‌کنیم که در آن کتاب‌های جدید سال جاری، نشریات علوم انسانی، عکس‌های مرتبط با بیماری‌های پاندمی قرن اخیر و... به نمایش گذاشته می‌شود.
 
ملائی توانی در ادامه به شکل‌گیری حلقه‌های پژوهشی در علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اشاره کرد و توضیح داد: این حلقه‌ها به معنای شکل گیری هسته‌هایی است که برخی از پژوهشگران که به دنبال یک موضوع، دغدغه، روش و ... هستند آن موضوع را از منظر رشته‌ای، بین رشته‌ای و فرا رشته‌ای بکاوند. امسال این حلقه‌ها را در هفته پژوهش به صورت رسمی معرفی می‌کنیم.
 
او از برگزاری 25 نشست تخصصی در هفته آینده خبر داد و گفت: این محورها ذیل محور اول و دوم خواهد بود و بین سه تا پنج سخنران در آن حضور خواهند داشت. تلاش شده از صد پژوهشگر داخل و خارج از سراسر کشور در این پنل‌ها استفاده شود.
 
به گفته معاون پژوهشی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره بحران کرونا افزون بر پنل‌های تخصصی و برگزاری سمینار بین‌المللی، مجموعه مقالات مرتبط با این نشست‌ها و خروجی‌های پژوهش‌‌های انجام شده به صورت کتاب منتشر می‌شود.
 
ملائی توانی در پایان گفت: پژوهشگران برگزیده سال 99 در هفته پژوهش معرفی می‌شوند و 6 پژوهشگر برگزیده و شایسته تقدیر، کارمندان و دانشجویان نمونه تجلیل می‌شوند.

مرکز نوآوری علوم انسانی چه می‌کند؟
بخش دیگر این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران اختصاص داشت که به صورت مجازی برگزار شد. قبادی در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا مبنی بر تشریح فعالیت‌های مرکز نوآوری در علوم انسانی و نیز چگونگی نیاز سنجی درباره موضوعاتی که حلقه‌های پژوهشی ذیل آن شکل گرفته‌‌اند گفت: این مراکز تعاریف مشخصی دارند و با پشتیبانی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری تشکیل می‌شوند و در چهارچوب کاربردی سازی دانش هستند و تبدیل به خدمات عمومی می‌شود و نگاه  بالینی به مساله علم دارند. طبیعی است که چنین نگاهی باید به حلقه‌های آخر تقاضاگران برسند. وقتی صحبت از مرکز می شود هدف این است که سازمان ما می خواهد تسهیلات بدهد تا نوآور به میدان بیاید  و بتواند در جامعه با پشتیبانی و ساز وکارهای ما فعالیت کند. بنابراین مرکز نوآوری‌ علوم انسانی تسهیل گری است که دانش را می‌خواهد به واسطه خود مردم در اختیار مردم بگذارد لذا تصدی‌گری وجود ندارد و حمایت‌گری هست و تسهیل‌گری. ما می‌خواهیم واسپاری و برون سپاری در این باره داشته باشیم چون تجربه خوبی در علوم انسانی خواهد بود. این مرکز در زمینه گردشگری و آسیب‌های اجتماعی وارد میدان شده و اکنون یک و سال نیم است که وارد این طرح شدیم و در مراحل اولیه هستیم اما می‌خواهیم با شتاب بیشتری پیش بریم.

او درباره نیاز سنجی موضوعات حلقه‌های پژوهشی یادآور شد: پژوهشگاه با خودش عهد بسته که جز برنامه مداری حرکت نکند بر همین اساس ما در سال 93 برای نخستین بار برنامه توسعه راهبردی داشتیم. امسال سال دوم اجرای این برنامه است و تمام برنامه‌ها بر اساس اولویت‌هایی است که قبلا  هم مورد سوال بوده است. سعی کردیم برای اینکه بهره‌‌وری داشته باشیم و نگاه بین رشته‌ای و هم‌افزا را در نظر بگیریم، تلاش کنیم از بین 150 اعضا پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همه به دنبال منافع فردی نباشند و کار بین رشته‌ای کنیم و بر اساس مسله‌شناسی اولولیت‌ها حرکت کنیم.
 
ملائی توانی هم در پاسخ به سوال خبرنگار ایبنا توضیح داد: این حلقه‌ها در راستای راهبردهای برنامه‌های توسعه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و محورهای پژوشی مشخص شده است. همچنین موضوعات بر اساس نیاز کارفرمایی است که در بیرون پژوهشگاه ممکن است نیازی شکل بگیرد و سازمانی نیاز به پژوهش دارد و این موضوعات را به ما سفارش می‌دهند بنابراین این حلقه‌ها سیال هستند و ذیل این موضوعات شکل می‌گیرند.
 
او تاکید کرد: این حلقه‌ها بهانه‌ای برای گرد هم آمدن افرادی است که موضوعات، دغدغه‌ها و انگیزه‌های مشترک دارند و به صورت بین رشته‌ای حرکت می‌کنند. ما با این حلقه‌ها می‌خواهیم موج علمی در کشور داشته باشیم بنابراین این حلقه را باز دیدیم تا پژوهشگران بیرون پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم وارد شوند و با همفکری هم بتوانند نیازهای پژوهشی و علمی کشور را برطرف کنند.
 
ملائی توانی تاکید کرد: این عرصه برای هم افزایی فعالیت‌های پراکنده اعضای هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خواهد بود تا جریان خاص علمی در کشور ایجاد کند. در همین راستا تاکنون حلقه پژوهش فکر پروری کودکان(فبک)، شیعه پژوهشی، رسانه و فعالیت‌های اجتماعی و ...تشکیل شده است.