به دلیل توانایی منحصربه‌فرد سلول‌های بنیادی، این سلول‌ها امروزه از مباحث جذاب در زیست‌شناسی و علوم درمانی است. همچنین تحقیقات در این زمینه دانش ما را درباره چگونگی رشد و تکوین یک اندام از یک سلول منفرد افزایش داده و مهمتر آنکه به فهم مکانیزم جایگزینی سلول‌های سالم با سلول‌های آسیب‌دیده کمک کرده است. سلول‌های بنیادی را براساس خصوصیات و ویژگی‌ها به سه دسته سلول‌های بنیادی جنینی، سلول‌های بنیادی بالغ و سلول‌های بنیادی خون بندناف تقسیم می‌کنند.
کتاب «پیشرفت‌های درمان با سلول‌های بنیادی؛ از آزمایشگاه تا بالین» تألیف ناگوا بدری با ترجمه مشترک دکتر آرش القاسی، دکتر محمدرضا محمودیان ثانی، دکتر علی سعیدی بروجنی، دکتر زهرا سادات حجازی، فاطمه رفیعی و شیدا هوشمندفر، در سه بخش به موضوعات مرتبط با «استفاده از سلول‌های بنیادی بالغین برای درمان بیماری‌های خاص»، «استفاده از انواع خاص سلول‌های بنیادی» و «کاربرد سلول‌های بنیادی در مهندسی بافت» می‌پردازد.
انواع مختلفی از سلول‌های بنیادی در جایگزینی یا بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده تأثیرگذارند. در این نوشتار، به برخی از عملکردهای سلول‌های بنیادی در درمان، توقف یا کاهش شدت بیماری‌ها اشاره می‌شود.
مکانیسم عمل سلول‌های بنیادی در درمان اختلالات عصبی
مکانیسم عملکردی سلول‌های بنیادی در درمان اختلالات عصبی ممکن است، مستقیم یا غیرمستقیم باشد. در کتاب حاضر در این‌باره آمده است: «به‌طور مستقیم سلول‌های بنیادی قادرند تا تحت‌تأثیر نشانه‌ها و فاکتورهای موجود در ناحیه آسیب‌دیده به انواع مختلفی از نورون‌ها تمایز یابند. اما عملکرد غیرمستقیم سلول‌های بنیادی در این زمینه مکانیسم کلیدی‌تر آنها در درمان اختلالات عصبی می‌باشد.
سلول‌های بنیادی در موضع آسیب‌دیده، اثرات پاراکرین متعددی را از خود نشان می‌دهند، ازجمله ترشح عوامل رشد و مولکول‌های هدایت‌گر آکسون‌ها که متعاقب تولید و ترشح این فاکتورها توسط سلول‌های بنیادی لانه‌گزینی شده در محل آسیب بازسازی نورون و آکسون افزایش می‌یابد. علاوه بر این، سلول‌های بنیادی قادرند تا انواعی از سایتوکاین‌های تعدیل‌کننده سیستم ایمنی و کموکاین‌‌هایی را تولید کنند و از این طریق باعث کاهش التهاب می‌شوند که بروز این التهاب در پاتوفیزیولوژی بسیاری از بیماری‌های عصبی نقش مخرب و مرکزی را ایفا می‌نماید. در نتیجه سلول‌های بنیادی قادرند تا به بازسازی و متابولیسم ماکرومولکول‌های سمی در منطقه آسیب‌دیده کمک نمایند.»
.jpg)
سلول‌درمانی در بیماری‌های کبد
«کاربردهای بالینی بسیاری برای پیوند سلول‌های کبدی مانند درمان اختلالات متابولیک و نارسایی حاد کبدی و کنترل نارسایی حاد کبدی و کنترل نارسایی کبدی مزمن وجود دارد. به دلیل کمبود اهداکننده در دسترس برای جداسازی و پیوند سلول‌های کبدی و عدم توانایی برای گسترش اولیه سلول‌های کبدی در شرایط آزمایشگاهی، محدودیت جدی در تعداد هپاتوسیت‌های اولیه در دسترس برای پیوند وجود دارد. بنابراین اکثرا کبدهای مورد استفاده برای جداسازی سلول‌ها، کبدهایی پس‌زده شده متعاقب پیوند می‌باشند که این موضوع منجر به تنوع در میزان سلول و متغیر بودن میزان بقاء پس از انجماد آنها می‌شود. این محدودیت ضرورت استفاده از منابع سلول جایگزین، مانند استفاده از سلول‌های کبدی نامیرا، سلول‌های کبد جنین انسان که دارای مزیت خاصی هستند که می‌توانند به هپاتوسیت‌های بالغ کولانژیک و سلول‌های اپیتلیال صفراوی در کبد متمایز شوند را در تحقیق‌های سلول درمانی برای بیماری‌های کبدی نشان می‌دهد.»
نخستین چاپ کتاب «پیشرفت‌های درمان با سلول‌های بنیادی» در 434 صفحه با شمارگان 300 نسخه به بهای 120 هزار تومان از سوی انتشارات رویان‌پژوه راهی بازار نشر شده است.
نظر شما