مسئول امور ارزشیابی نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها ،موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این ارتباط به نسخه‌ای خطی از نوروزنامه‌اي اشاره کرد که حکيم ترمذي پس از 125 سال زندگي و جستجو در علم نجوم و احکام آن، تأليف کرده است.
سيدمحمدرضا فاضل هاشمی افزود: حکیم ترمذی در این اثر دربارة پيامد وقوع نوروز و سال‌تحویل در هريک از روزهاي هفته و نشانه‌هاي هرکدام از دوره‌هاي 12سالة تقويم مغولي که هريک به نام جانوري است، بحث کرده و هفته را از روز يکشنبه آغاز کرده است.
وی درباره ويژگي‌هاي نسخه‌شناسی این اثر گفت: نسخة موجود در سال 943 تا 954 قمری بر کاغذ نخودي آهارمهره به خط نستعليق و به دست محمود درويش‌علي بن درويش کتابت شده و جداول آن به سرخي و لاجورد است.
این کارشناس نسخ خطی به برخي دیگر از رساله‌ها با موضوع نوروز اشاره و تصريح کرد: «رساله در گل و نوروز» تأليف «خواجگي کاشاني» تحرير 1050ق، «رساله در اعمال و فضيلت نوروز» کتابت 1084ق، «بندي در احکام نوروز» تحرير قرن13ق، «رساله در نوروز و سال نو» تحرير قرن 13ق، «رساله در ساعات و احکام نوروز و احکام خسوف و کسوف»، «قاعده في احکام نوروز» تحرير 1252ق که دربارۀ احکام واقع‌شدن نوروز است، «آداب و اعمال نوروز» تأليف «احمدبن محمد شفيع وقار شيرازي» و تحرير1281ق در بيان آداب و اعمال مستحب نوروز از دیگر نوروزنامه‌های این مرکز است.
فاضل هاشمی در ادامه به بهاريه‌هاي منظوم اشاره کرد و گفت: یکی از این آثار به خط نستعليق11 سطري در سال 1233ق بر کاغذ نخودي تحرير شده است.
وی افزود: اين نسخه، داراي لوح زرين منقّش در حاشيه و جدول‌کشي طلا با گلبرگ است. صفحة اول آن، داراي سرلوح مزدوج مذهب و منقش نيم‌ترنج است و در متن کتاب طلااندازي‌شده است.
فاضل هاشمی همچنین از نسخه‌های تأليف محمد کازراني تحرير 1334ق؛ تأليف سليمان‌‌خان لله برگشاطي به کتابت 1328ق؛ نوروزنامه کتابت 1285ق؛ نوروزنامه دربارة اعمال نوروز و فضيلت آن و مسائل اخلاقي مربوط به آن به کتابت قرن 13ق به عنوان دیگر بهاریه‌های منظوم موجود در این مرکز نام برد.
وی در این ارتباط به نسخه‌هایی از دیوان شعرای دورۀ سلجوقیه، غزنوی و سامانیان اشاره کرد که قصائد ابتدایی آنها در وصف بهار است و تصاویر نابی از بهار را در اشعارشان متجلی کرده‌اندکه از جملة آن، دو نسخه از «مثنوي پير و جوان» تحرير سال‌های 1254ق و 1319ق است.
کارشناس و نسخه‌پژوه کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی همچنین از نسخ «منتخباتي از اشعار شعرا» شامل يوسف و زليخاي آذر، حکايت کنيزک صيني اسکندر از نظامي، پيروجوان ميرزا نصير، بهارية عثمان مختاري، بهارية ظهوري، ساقي‌نامة مولانا اميدي، قطعة سلمان ساوجي و ساقي‌نامة نظامي، کتابت 1292ق در شمار بهاریه‌های منظوم دست‌نویس این مرکز نام برد.
وجود 1000 صفحه سند مکتوب با موضوع نوروز در حرم رضوی
همچنین مجموعه‌ای ارزشمند شامل بیش از یک هزار صفحه سند مکتوب با موضوع نوروز در حرم مطهر امام رضا(ع)، از دوره صفویه تا عصر حاضر در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
کاظم جهانگیری کلاته، کارشناس تالار محققان اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با بیان این مطلب گفت: قدیمی‌ترین سند موجود با موضوع نوروز مربوط به اواخر دوره شاه عباس اول صفوی و سال 1037 قمری است که در آن به اهدای خلعت نوروزی اشاره شده است.
وی، دستورالعمل های اداری به کارکنان جهت تنظیف و تهیۀ تدارکات برگزاری مراسم تحویل سال نو ، هزینه های آستان قدس از بابت اهدای البسۀ متبرک به مقامات دولتی، پرداخت انعام و خلعت به کارکنان آستان قدس، چراغانی صحن‌ها و پذیرایی از سران و شخصیت‌ها در حرم مطهر امام رضا (ع) به مناسبت عید نوروز را از جمله موضوعات این اسناد عنوان کرد.
جهانگیری همچنین، پرداخت وجوهات نقدی داخل ضریح مقدس به عنوان تبرک به تعدادی از رجال مشهد در شب عید نوروز ، دعوت از رجال و شخصیت‌ها به حرم مطهر رضوی در آستانۀ تحویل سال نو و صورت اسامی و مناصب آنها را از جمله موارد دیگری عنوان کرد که در اسناد نوروزی حرم مطهر رضوی به آن اشاره شده است.
وی حضور متولی‌باشی آستان قدس در لحظه تحویل سال در حرم مطهر، در دوران قاجاریه را از جمله مراسمی بیان کرد که در آستان تحویل سال در حرم مطهر برگزار می شده و در اسناد به آن اشاره شده است.
نظر شما