به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در زنجان، رضا اسمخانی یکی از شاعران جوان زنجانی است که تاکنون 10 کتاب از وی اعم از دفترهای شعری و یا در قالب گزیده آثار شاعران، به چاپ رسیده است. اسمخانی 33 سال دارد و دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته تاریخ است و با وجود علاقه زیادش به تاریخ، فعالیتش در حوزه شعر پ‍ررنگ بوده است. «رو چشمام قدم بزن»، «یک ربع به یک»، «عطر تربت یک تا عطر تربت 4»، «تلخند»، «گزیده اشعار شاعران جوان زنجان»، «مجموعه شعر و نثر «خورشید ضمیران» و «چهل برگ»، کتاب‌های چاپ شده این شاعر زنجانی در 13 سال اخیر است.

وی در جشنواره‌هایی مانند سوگ قلم تبریز، حنجره‌های سرخ الیگودرز، جشنواره‌ بهار تهران، جشنواره انقلاب اصفهان، جشنواره لبیک، کنگره دوخط اشک اصفهان و کنگره‌های امام رضا (ع) برگزیده شده و در پنج دوره سوگواره ملی میعادگاهِ عاشورایی دانشجویی زنجان، چهار دوره طنز شعر و نثر تلخند زنجان و گنجواره شعر امام جواد (ع) به‌عنوان دبیر جشنواره، فعالیت کرده است.

رضا اسمخانی در گفت‌وگویی با خبرنگار ایبنا درباره ورود خود به عرصه شعر و شاعری گفت: ورود من به دنیای شعر کاملا اتفاقی بود و در دوران دبیرستان شعری شبیه اشعار سهراب سپهری سرودم و همین امر باب ورودم به دنیای شعر بود.

وی با بیان اینکه نخستین مجموعه شعرش با عنوان «رو چشمام قدم بزن» در سال 1386 منتشر شد، تصریح کرد: آن زمان ترم اول دانشگاه بودم و استقبال خوبی هم از کتاب شد و در مدت 4 ماه 1100 نسخه‌ از آن به فروش رفت. پس از چاپ کتاب اول، چند مجموعه شعری از شاعران جوان زنجانی را گردآوری و چاپ کردم. آخرین اثر رونمایی شده من هم «آیه‌های شکوفایی» بود و قرار است، طی روزهای آینده نیز مجموعه «چهل برگ» من یز رونمایی شود.

اسمخانی درباره سبک کاری خود نیز گفت: فعالیت بنده در زمینه شعر کلاسیک بوده و تمایلم بیشتر به سمت اشعار کلاسیک است، اما به قالب‌های دیگر نیز علاقه دارم. اغلب شعرهای من در قالب غزل سروده شده است.

این شاعر زنجانی همچنین با اشاره به قریحه غزلسرای فقید زنجانی حسین منزوی در سبک غزل، گفت: حسین منزوی کسی بود که شعرش نه‌تنها روی شاعران زنجانی، بلکه بر شاعران کشور تاثیر بسزایی داشته است. تاثیر منزوی در غزل محدود به یک جغرافیای خاص نبوده و نیست و او در این عرصه الگوی بسیاری از شاعران کشور شده است.

وی در ارتباط با شعر آئینی و شهرت شاعران زنجانی در این باره نیز گفت: شعر آیینی در زنجان قدمت بسیاری دارد و شاعران بسیاری در سال‌های قبل در این عرصه فعالیت کرده و شعر گفته‌اند؛ همچنان که امروز نیز شاعران بنام بسیاری در این عرصه فعالیت دارند.

اسمخانی درباره اینکه آیا مشکلی بر سر راه چاپ و توزیع مجموعه شعرهایش داشته است یا خیر؟، گفت: من مشکلی در چاپ کتاب‌هایم نداشته‌ام و تاکنون هیچ هزینه‌ای برای چاپ کتاب نکرده‌ام، چون همه آنها حامی داشته است. تامین هزینه مالی چاپ کتاب‌های من را اغلب ادارات به عهده گرفته‌اند و آخرین کتاب من با عنوان «آیه‌های شکوفایی» توسط حوزه هنری به چاپ رسید و مجموعه آثار نیز اکثرا به سفارش سایر ادارات و سازمان‌ها بوده است.

وی با بیان اینکه چاپ اثر خوب قطعا طرفداران خاص خود را داشته و در فروش کتاب موثر خواهد بود، تصریح کرد: متاسفانه این روزها چاپ کتاب و یا حتی شعر گفتن سفارشی شده است، یعنی برخی اشخاص به نام شاعر به سفارش برخی از ادارات شعر می‌گویند که این یک آفت بزرگ است.

این شاعر زنجانی با اشاره به اینکه شاعر در بیان معضلات جامعه و مشکلات آن نقش بسزایی دارد، تصریح کرد: شاعر باید زبان کسانی باشد که تریبونی ندارند. در واقع صحبت شاعر هنرمندانه است و قطعا تاثیر بیشتری در جامعه داشته و به حل مشکلات کمک خواهد کرد.

وی تصریح کرد: با این تفاسیر گاه نیاز مالی با شعر گفتن تأمین می‌شود و یک شاعر برای گذران زندگی مجبور به گفتن شعر سفارشی می‌شود. در هر حال، نام این کار را نمی‌توان «شاعر» بودن گذاشت، بلکه یک نوع تجارت هنری است.

اسمخانی افزود: وقتی شاعر برای مناسبت یا به سفارش اداره و ارگان خاصی شعر می‌گوید، این دیگر حرف دلش نیست و فقط صرفا برای رفع نیازهای معیشتی شعر گفته است.

این شاعر زنجانی با اشاره به اینکه انجام کار سفارشی صرفا محدود به شعر و شاعری نیست، تصریح کرد: با افزایش نیازهای مالی هنر در ایران سفارشی شده و ما در عرصه‌های مختلف مثلا (موسیقی یا فیلم) شاهد این موضوع هستیم.

اسمخانی ادامه داد: از دیگر آفت‌هایی که به عرصه شعر و شاعری عارض شده، این است که از در هر خانه یک یا دو شاعر بیرون می‌آید که علت این هم پایین آمدن سطح سلیقه مردم است. یعنی وقتی از کسی به خاطر متن یا دکلمه‌ای تعریف می‌شود، احساس شاعری به وی دست داده و دست به چاپ کتاب‌های نازل از نظر محتوا و کیفیت می‌زند، بدون آنکه سررشته‌ای از شعر و شاعری داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه انتشاراتی‌ها نیز برای کسب درآمد بیشتر هر مجموعه‌ای را با نام شعر چاپ می‌کنند، بی‌آنکه به محتوای آن توجهی داشته باشند، اضافه کرد: همین امر باعث می‌شود سالانه انبوهی از کتاب‌های شعر چاپ شود که در واقع مضمون آن هیچ شباهتی به شعر ندارد.

این شاعر زنجانی با بیان اینکه شعر خوب همیشه طرفداران خاص خود را دارد و نیازی به تبلیغ آن نیست، گفت: برای مثلا سعدی و حافظ چندین هزار سال پیش سفارشی شعر نگفتند، اما اشعار آنها همچنان طرفداران خاص خود را دارد یا مثلا وقتی شعرهای انقلابی به گوش کسی می‌خورد، همان حس و حال حماسی روزهای نخست انقلاب تداعی می‌شود و گذشت سال از شور و هیجان آن نکاسته است، در حالی که امروز برخی از اشعار بی‌روح و ذوق سلیقه گفته می‌شود و بار معنایی خاصی ندارد.

وی با اشاره به اینکه شاعرنماها و شعرهای سفارشی یک آفت بزرگ برای عرصه شعر محسوب می‌شود، تصریح کرد: 99 درصد اشعاری که به این شکل سروده می‌شود، روح هنری ندارد و هنری که روح نداشته باشد، محکوم به مرگ و فراموشی است.

اسمخانی با اظهار تأسف از تنزل هنر در ایران گفت: متأسفانه دغدغه‌های هنری در کشور تغییر کرده و به سمت حاشیه رفته است و همین امر موجب شده است که شاهد تنزل هنر باشیم.

این شاعر زنجانی در ادامه به بحث برگزاری جشنواره‌ها و تاثیر آن در ارتقای سطح اشعار و آثار مربوط در این بخش اشاره کرد و افزود: برگزاری جشنواره‌‌ها هم تاثیر مثبت و هم تاثیر منفی در کیفیت آثار دارد. تأثیر مثبتش این است که شاعران روی یک موضوع متمرکز شده و با مطالعه درباره آن، در فضای شعری قرار گرفته و تولید اثر می‌کنند. اما تأثیر منفی برگزاری جشنواره‌های موضوعی هم، تولید شعرِ سفارشی است؛ البته همیشه اینطور نیست و برای مثال یک شاعر آئینی برای شرکت در یک کنگره خاص مطالعاتی انجام داده و سپس اثر مورد نظر خود را ارائه می‌دهد، اما در برخی از موارد نیز این موضوع رعایت نشده و اشعار سفارشی سروده می‌شود که این یک آسیب است.