این طرح البته نیمنگاهی هم به نشان پایتخت جهانی کتاب دارد؛ عنوانی که هر سال از سوی یونسکو به شهری اعطا میشود که برای تقویت جایگاه کتاب و ترویج کتابخوانی، برنامههای چشمگیری ارائه و اجرایی کرده است. با این حال، طرح پایتخت کتاب ایران بر اساس اقتضائات کشورمان برنامهریزی و اجرا شده است. انتخاب یک شهر بهعنوان پایتخت کتاب کشور در طول یک سال، اگرچه با محوریت کتاب انجام میشود، اما برنامهای است که در آن مشارکتجویی، تمرکززدایی، توجه به نظام برنامهریزی و تدوین برنامههای بلندمدت فرهنگی نیز در سطوح محلی تمرین میشود.
در اولین دوره شهر اهواز و در دورههای بعدی به ترتیب شهرهای نیشابور، بوشهر، کاشان، یزد و شیراز، به عنوان شهرهای پایتخت کتاب ایران در هر دوره انتخاب شدند.
در استان سمنان طی سال جاری و با حضور سیدمحمد ناظم رضوی شهردار سابق کاشان - که توانست نشان پایتختی کتاب را برای این شهر به ارمغان بیاورد - در کسوت شهردار سمنان، تمهیداتی اندیشیده شده است تا با استفاده از این تجربه و به مدد ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، ادارهکل کتابخانههای عمومی و سایر دستگاههای دولتی و غیردولتی، این شهر در سال 1400 یا 1401 به عنوان «پایتخت کتاب ایران» دست یابد و گامی بیش ار پیش در راستای ترویج فرهنگ مطالعه بردارد.
خبرنگار ایبنا در گفتوگوهایی جداگانه با دستاندرکاران تدوین و اجرای برنامههای پایتختی کتاب ایران در سمنان، کوشید تصویری از فعالیتهای صورتگرفته و چشمانداز کسب این نشان ازسوی شهر سمنان، به دست بدهد که در ادامه از نظر مخاطبان میگذرد.
دستگاههای دولتی تسهیلگر ورود بخش خصوصی به طرحهای کتابخوانی باشند
سیدعباس دانایی فرماندار سابق سمنان که تا چند روز گذشته در این سِمت مشغول فعالیت بود و تلاش زیادی در این حوزه انجام داده بود، در این باره با بیان اینکه دستگاههای اجرایی و فرهنگی باید تسهیلگر ورود بخش مردمی و غیردولتی به طرحهای کتابخوانی از جمله طرح پایتخت کتاب باشند، تصریح کرد: ضرورت دارد سازوکاری اتخاذ شود که با تحقق فعالیتهای مرتبط با ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب، جریانسازی فرهنگی مناسبی در سمنان صورت گیرد.
دانایی با بیان اینکه هدف از تلاش برای تبدیل سمنان به پایتخت کتاب ایران، توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است، افزود: تحقق این امر شخصیت فرهنگی بسیار خوبی به سمنان خواهد داد و در این عرصه نیاز است همه مردم به همراه نهادهای مردمی و اجرایی مشارکت فعال داشته باشند.
فرماندار سابق سمنان خبر از تشکیل ستاد شهرستانی طرح ملی پایتخت کتاب در زمان مسئولیت قبلیاش را داد و گفت: در این ستاد باید دستگاههایی نظیر آموزش و پرورش، دانشگاهها، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و شهرداری نیز مشارکت و همکاری داشته باشند.
تنها راه مقابله با معضلات اجتماعی توجه به اقدامات فرهنگی است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان نیز طرح پایتخت کتاب را یک جشنواره و رقابت فرهنگی بین شهرهای کشور دانست و گفت: این رقابت تلاش برای توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی در شهرها است.
فرشید فلاح افزود: با توجه به اینکه محوریت امور در شهرها در دست شهرداران است، طرح پایتخت کتاب نیز باید با مشارکت ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداریها اجرایی شود.
وی با بیان اینکه هر سال یک شهر در کشور به عنوان پایتخت کتاب انتخاب و معرفی میشود، اظهار کرد: این امر یک رقابت سالم فرهنگی را بین شهرهای کشور ایجاد کرده تا به توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی دامن بزند.
فلاح ضمن بیان اینکه محور فعالیتها در تبدیل یک شهر به پایتخت کتاب نهادها و تشکلهای مردمی است که از امتیازات خاصی نیز در این طرح برخورارند، گفت: در سمنان نیز برای زمینهسازی حضور و مشارکت فعال تشکلهای مردمی از یک تشکل مردمی برای اداره دبیرخانه و ساماندهی این فعالیتها استفاده شده است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با اشاره به نتایج یک نظرسنجی در این ارتباط، گفت: جامعه مورد پرسش در این نظرسنجی از طرح پایتخت کتاب استقبال و آمادگی خود را برای همکاری و مشارکت در تحقق این طرح اعلام کردند.
وی تلاش برای ارتقای فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در جامعه را امری مقدس خواند و گفت: هدف نهایی طرح پایتخت کتاب نیز تحقق این امر مقدس است و همه نهادهای مردمی و اجرایی باید برای رسیدن به این هدف تلاش و همکاری کنند.
فلاح با اشاره به اینکه شهردار سمنان در زمان تصدی شهرداری کاشان، این شهر را به پایتخت کتاب ایران تبدیل کرده است، افزود: با توجه به این سابقه، باید از ظرفیت و تجربه شهردار سمنان استفاده کرد و علاوه بر تشکلها، موسسات فرهنگی و دستگاههای مختلف نیز در کسب این موفقیت تاثیرگذار هستند و باید از مشارکت آنها بهره گرفت.
وی همکاری انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان را هم در این خصوص امیدوارکننده دانست و گفت: فعالیت در حوزه فرهنگی بسیار حساس است و تنها راه مقابله با معضلات اجتماعی، توجه به فعالیتها و اقدامات فرهنگی است.
دوران فعالیت انجمنهای فرهنگی، هنریِ دولتی به سر آمده است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان، با اشاره به اتکای انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی سمنان به کمکهای خیرین و نیز حق عضویت اعضا و اتکا نداشتن آن به بودجههای دولتی را بسیار خوب و مهم خواند و یادآور شد: دوران فعالیت انجمنهای فرهنگی، هنری دولتی به سرآمده و سپری شده است.
وی همچنین اعضای انجمنهای مردمی را به توسعه فعالیتها در فضای مجازی فرا خواند و گفت: شیوع ویروس کرونا و ایجاد محدودیت در برگزاری برنامهها شرایط و فضای مناسبی را برای استفاده از فضای مجازی فراهم ساخته است و با توجه به نیاز مردم به فرهنگ فاخر و فعالیتهای فرهنگی هنری در این دوران باید از فضای مجازی که مخاطبان فراوانی دارد، برای ارائه برنامههای فرهنگی، هنری استفاده شود.
سمنان عزم خود را برای دستیابی به عنوان پایتخت کتاب ایران جزم کرده است
مسئول دبیرخانه طرح پایتخت کتاب ایران در استان سمنان هم با تاکید بر ظرفیتهای فرهنگی و تاریخی و زمینههای مناسب این شهر برای دستیابی به عنوان پایتخت کتاب ایران، نادرست بودن گزارشها و نیز فقدان مستندسازی در رابطه با فعالیتهای کتابی سمنان طی سالهای گذشته را از عوامل ناکامی این شهر در این رقابت کشوری عنوان کرد.
رضا شمسخانی با اشاره به اقدامات و فعالیتهایی که تاکنون انجام شده است، به تشریح نتایج یک نظرسنجی در این خصوص پرداخت و عنوان کرد: هدف اصلی این طرح، توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی در جامعه و هدف فرعی آن تبدیل سمنان به عنوان پایتخت کتاب است.
وی خواستار مشارکت فعال دستگاههای مختلف اجرایی با این دبیرخانه و شناخته شدن سمنان به عنوان نامزد جدی در دوره جدید طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران شد و از مسئولان این نهادها و دستگاهها خواست تا تابلویی را به عنوان معین طرح پایتخت کتاب در ورودی ادارات نصب و شمار افراد کتابخوان با مشارکت آن دستگاه را در آن ذکر کنند.
هدفشناسی و روششناسی دو رکن مهم دستبابی به پایتخت کتاب ایران
سیدمحمد ناظم رضوی، شهردار سمنان هم با تاکید بر اینکه در سمنان فعالیت حول کتاب راحتتر انجام میشود، گفت: برای تبدیل سمنان به پایتخت کتاب ایران باید تدبیر شود که چگونه کتاب و کتابخوانی در این شهر نهادینه شود.
شهردار سمنان افزود: همه دستگاههای فرهنگی، اجرایی و نیز نهادهای مردمی همراه با فعالان فرهنگی باید در این طرح همت و مشارکت کنند تا زمینه مناسب کسب این عنوان تحقق یابد.
سیدمحمد ناظم رضوی اظهار کرد: طرح پایتخت کتاب طرحی مشترک بین ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی و شهرداریها است و این موضوع بهانهای است برای شهرداریها تا در حوزه فرهنگِ استان و کتاب و کتابخوانی، تلاش مضاعفی را به انگیزه دستیابی به برند پایتخت کتاب انجام دهند.
وی، هدفشناسی و روششناسی را در این خصوص مهم خواند و گفت: برای رسیدن به این هدف باید پایگاهها و مراکزی حول محور کتاب با استفاده از روشهای ابتکاری و خلاق ایجاد کرد.
ناظم رضوی پرداختن به موضوع کتاب را بسیار مهم دانست و از متولیان مربوطه خواست تا دیدگاهها و نظرات خود را در این خصوص ارائه و برای تحقق این امر کمک و مشارکت فعال داشته باشند.
شهردار سمنان قرار دادن شهرداریها را در محوریت این طرح بسیار مثبت و مناسب دانست و افزود: برای توسعه و ترویج کتابخوانی و ایجاد زمینههای لازم برای کسب عنوان پایتخت کتاب، باید در مدیریت شهری و سایر برنامهها، کتاب و مطالعه، محور قرار بگیرد و مورد توجه باشد.
ناظم رضوی همچنین با یادآوری این نکته که «در دوران تصدیام در شهرداری کاشان موفق شدیم عنوان پایتخت کتاب را برای این شهر با همکاری سایر نهادهای مردمی و فرهنگی کسب کنیم»، به برگزاری جلسات مستمر با کارشناسان و مسئولان و پیگیریهای صورت گرفته برای ارائه برنامههای پایتخت کتاب، اشاره کرد و گفت: 20 برنامه با دبیرخانه پایتخت کتاب برنامهریزی و مصوب شده است.
وی افزود: از این طرحها حدود 7 طرح مربوط به شهرداری سمنان است که بهصورت اختصاصی و یا با مشارکت شهرداری اجرایی خواهد شد.
شهردار سمنان ادامه داد: طرحهایی مانند «کتابخانه الکترونیکی دانوش»، «شبکه کتابخانه مردمی نامک» و «جمعه بازار کتاب» به صورت مشترک و نیز «سامانه تکاب» با هدف توزیع الکترونیکی کتاب با همکاری کتابخانههای عمومی و طرح «بازیافت کتاب» بهصورت اختصاصی توسط شهرداری و نیز طرح «مسافر کهکشان» بهصورت مشترک با دبیرخانه پایتخت کتاب اجرا میشود.
با کتاب و مطالعه احساسی برخورد نکنیم
محمد همتی، عضور شورا و رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر سمنان با ابراز تاسف از سرانه فعلی مطالعه در کشور گفت: ملتی که کتاب نمیخواند و به فرهنگ مطالعه بیتوجه است، دچار آسیب خواهد شد.
همتی به فرمایشات و رهمنودهای مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و افزود: مطالعه و توجه به کتاب تاثیر بسزایی در رشد و توسعه کشورها و ملتها دارد و اگر سرانه مطالعه در کشور پایین است، جای تاسف دارد و این مساله با تاکیدات مقام معظم رهبری در خصوص توسعه فرهنگ مطالعه در جامعه منطبق نیست.
وی با تاکید بر اینکه برای توسعه و ترویج توجه به کتاب و کتابخوانی باید طرحی نو درانداخت، افزود: کتاب و توجه به آن بیانگر فکر، عقلانیت و تدبیر است و سوابق مردم سمنان نیز نشان میدهد که در گذشتههای دور توجه و اهمیت خاصی به مطالعه و کتاب داشتهاند.
همتی با بیان اینکه نباید با بحث کتاب و مطالعه احساسی برخورد کنیم، ادامه داد: این طرح و برنامه نیاز به عزم همگانی دارد و اولین شرط آن نیز تبدیل مطالعه و کتاب به فرهنگ عمومی است.
توسعه کشورها به توسعه سرمایه انسانی و فرهنگی شهروندان استوار است
عباس بابایی، مدیرعامل سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری سمنان هم با تاکید بر لزوم توسعه فرهنگ کتابخوانی و مطالعه در جامعه گفت: مبنای توسعه کشورها در شرایط فعلی تنها متکی به تولید ناخالص ملی نخواهد بود، بلکه هدفگذاریها متکی به توسعه سرمایه انسانی و فرهنگی شهروندان استوار است.
بابایی توجه به مطالعه و کتاب را مبنای توسعه فکری و اندیشهورزی در جوامع دانست و اظهار کرد: در این زمینه توجه و تاکید بر افزایش سرانه مطالعه و علاقهمند کردن شهروندان به مطالعه باید بیش از پیش مورد توجه و همت مسئولان فرهنگی قرار گیرد.
وی با تقدیر از ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان به دلیل هدفگذاری در خصوص کتاب و ارتقای شاخصهای مطالعه در جامعه گفت: شهرداری و این سازمان نیز بهصورت جدی به این مباحث ورود کرده و طرحهایی را در دستور اجرا و طراحی دارد.
مدیرعامل سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری سمنان با بیان برخی از این طرحها، گفت: سازمانهای بازیافت و سیما و منظر شهرداری سمنان نیز در این عرصه وارد شده و در برنامههای خود توجه به کتاب و نیز ایجاد المانهای شهری بر مبنای کتاب را در دستور کار دارند.
وی به تبیین اهداف و برنامههای تدوین شده برای ارائه تولیدات فرهنگی پرداخت و گفت: در خصوص فرهنگنامه شهدا با همکاری ستاد کنگره سرداران و سه هزار شهید استان سمنان آثاری تالیف و ارائه میشود.
بابایی گفت: استاد شکوهی در قالب پنج جلد با عنوان «بات و نوات» آثاری در خصوص فرهنگ سمنان با استفاده از گویش سمنانی تولید منتشر میکند.
استفاده نادرست از فضای مجازی، عامل دوری از یار مهربان
سیدمسعود سیادتی رئیس شورای اسلامی شهر سمنان هم در این ارتباط یادآور شد: بهواسطه کتاب میتوان گرههای بزرگ اجتماعی را حل کرد و نقش کتاب بهواقع در رشد جوامع انکارناپذیر است.
وی افزود: نقش کتاب به عنوان ریشهدارترین ابزار فرهنگی باید پررنگ باشد و امروز نیز با وجود گوشیهای هوشمند و تکنولوژی میتوان به شکل دیگری سرانه مطالعه را افزایش داد و بازگشت به فرهنگ کتابخوانی را بهصورت نوین ایجاد کرد.
سیادتی یادآور شد: دانشآموزان ایرانی در سالهای ابتدای تحصیل خود با شعر «یار مهربان» در وصف کتاب آشنا میشوند تا در طول عمر با آن مانوس باشند و استفاده از فضای مجازی بهشکل نادرست مردم را از این یار دور خواهد کرد.
وی ادامه داد: کتابخانههای «رنگین کمان»، «سیار» و «عمومی» که ازسوی سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری ایجاد شد و با استقبال همراه بود، از دیگر طرحهای اختصاصی در راستای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است که ضمن تماس با شمارهای گویا امکان دریافت کتاب را آسان کرده است.
عضو شورای شهر سمنان تصریح کرد: امروز با نگاهی نو در کنار فناریهای نوین مانند کتابهای صوتی و یا دانلود و مطالعه در گوشیهای هوشمند میتوان بهرهبرداری خوبی از کتاب را به جای استفاده نادرست از فضای مجازی رایج کرد.
سیادتی گفت: کتابخانههای عمومی و تخصصی سمنان با توجه به جمعیت از جایگاه خوبی برخوردار است اما هر چه تلاش و توسعه در راستای گسترش کتابخانه و ترویج کتابخوانی باشد، کم است.
دانایی زمینهساز رشد گردشگری است
مهدی جمال، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان با تاکید بر اینکه مردم دانا و افزایش فهم گردشگری، زمینهساز توسعه گردشگری است، بیان کرد: دانایی زمینهساز رشد گردشگری است و دانایی با کتاب خواندن حاصل میشود.
وی با اعلام حمایت این ادارهکل از معرفی سمنان بهعنوان پایتخت کتاب ایران، گفت: تبدیل سمنان به پایتخت کتاب کشور، تراز شهر گردشگری را بالا میبرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان همچنین از اجرای طرح معرفی سمنان بهعنوان پایتخت کتاب کشور استقبال کرد.
فرهنگ یک مرز و بوم باکتاب و میزان اقبال به کتاب تعیین میشود
معاون فرهنگی و رسانهای ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: تیم ستاد پایتخت کتاب افراد علاقهمند و دغدغهمندی هستند و دغدغههای آنان نیز بسیار ارزشمند است.
ابوالفضل صادقینژاد، هدف اصلی از اجرای طرح پایتخت کتاب و طرحهایی را که در این زمینه تصویب شده است، توسعه و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه دانست و در ادامه با اشاره به شاخصههای فرهنگی استان سمنان، گفت: هر کدام از شهرهای استان با حضور ادبا، علما و دانشگاهیان زینت یافته و خودِ سمنان نیز شهر اخلاق نامیده میشود.
معاون فرهنگی و رسانهای ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان، ادب اجتماعی را از ویژگیهای اخلاقی بودن یک شهر دانست و تاکید کرد: ادب اجتماعی تابع سطح فرهنگ است و فرهنگ یک مرز و بوم با کتاب و میزان اقبال به کتاب توسط شهروندان تعیین میشود.
صادقینژاد با بیان اینکه توجه به فضای مجازی و این بستر در طرحهای پایتخت کتاب و کتابخوانی مورد تاکید قرار گرفته است، گفت: استفاده از فضای مجازی امروز یک ضرورت است و اگر کرونا موجب این نیاز هم نمیشد، ضرورت ایجاب میکرد که برای استفاده مخاطبان بیشتر و تاثیرگذاری طرحها و برنامههای به سمت استفاده از فضای مجازی حرکت و از این فضا بیشتر بهرهمند شویم.
استفاه از کتاب و کتابخانه در خانوادهها صرفا زینتی نباشد
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی سمنان نیز ترویج اهدای کتاب به افراد را از کارهای ارزشمند خواند و گفت: طرح اهدای قفسه کتاب که با همکاری شهرداری به زوجهای جوان مصوب شده است نیز از اقدامهای بسیار خوب است که باید با تدابیر مناسب اجرایی شود.
حجتالاسلام غلامحسین مهدوینژاد با اشاره به اینکه خود در زمان ازدواج به عنوان هدیه کتاب دریافت کرده است، تاکید کرد: با انجام طرحهای جذاب و مناسب باید فرهنگ مطالعه و توجه به کتاب در جامعه جایگزین بسیاری از دیگر فعالیتها و سنتهای غلط شود.
مهدوی نژاد افزود: استفاه از کتاب و کتابخانه در خانوادهها نباید به عنوان زینت باشد بلکه باید به عنوان یک عامل تربیتی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به مهمترین هدف طرح پایتخت کتاب که ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی است گفت: مهمترین هدف در طرح اهدای قفسههای کتاب به زوجهای جوان از بین بردن برخی سنتهای غلط در جامعه است.
مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی سمنان با بیان اینکه در میان اثاث زوجهای جوان، بوفه وجود دارد که بیشتر جنبه تجملاتی دارد، افزود: در این طرح در نظر داریم با مبادله میثاق نامهای با زوجهای جوان برای ترویج کتاب و کتابخوانی در بین خانوادهها، قفسههای کتاب به زوجهای جوان اهداء شود.
بر اساس همین گزارش، امسال و در مناسبت موسوم به «هفته کتاب»، از تمبر یادبود و طرحهای دبیرخانه پایتخت کتاب ایران در سمنان برای دستیابی این شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران رونمایی شد. این طرحهای 20 گانه با مشارکت دستگاههای مختلف ازجمله شهرداری سمنان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آموزش و پرورش، کتابخانههای عمومی و همکاری سایر دستگاهها اجرایی میشود.
«کتابخانه الکترونیک دانوش»، «شبکه کتاب مردمی نامک»، «جمعه بازار کتاب سمنان»، «باشگاه نویسندگان کودک و نوجوان»، «سامانه تکواه»، «مسابقات ملی ایدهپردازی کتاب ایران (ماپکا)»، «همایش بینالمللی نوجوان»، «کتاب و ترویج علوم»، «کتابخانه تخصصی بانوان»، «شبکه جامع کتابخانههای سمنان»، «کتابخانه تخصصی گنجینه»، «طرح بازیافت و کتاب»، «جام باشگاههای کتابخوان»، «کاراکتر ملی کاوش»، «مسافر کهکشان»، «کنگره حضرت آیتالله شاهرودی»، «لیگ کتابخوان کارکنان دولت»، «طرح مهر کتاب»، «سفیران کتاب»، «ناگفتههای اسرار آمیز»، «طرح رسم نو با کتاب و شهر کتاب» و «پایتخت کتاب»، طرحهای رونمایی شده همزمان با هفته کتاب امسال در سمنان برای دستیابی به عنوان پایتخت کتاب ایران بودند.
نظر شما