ناصر تکمیل همایون درگفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ضمن بیان این مطلب درباره این اثر توضیح داد: کسی که بیشترین تاثیر را در سیاست و جامعه ایران گذاشته و افراد زیادی از دانشمندان و سیاستمداران درباره او نوشته‌اند دکتر محمد مصدق است.

او ادامه داد: این نشان دهنده این است که مصدق برای جامعه ایران اهمیت داشته است. ولی وقتی به جامعه رجوع می‌کنید می‌بینید که آنچه درباره مصدق می‌دانند مربوط به دوره سوم زندگی اوست. یعنی دوران ملی شدن صنعت نفت و به عبارتی از دوره‌های قبلی زندگی دکتر مصدق یا هیچ اطلاعی ندارند یا اطلاعات خیلی کمی دارند.

این استاد دانشگاه افزود: چندین سال است که از دوران زندگی دکتر مصدق یادداشت برداری کردم و البته تمرکزم روی این بود که تنها از زندگی دکتر مصدق در دوره قاجار بنویسم؛ مانند اینکه خانواده ایشان، مادرش، پدرش و ... که بودند؟ از کدام تبار و شهر بودند؟ کجا درس خوانده است؟ چه درس‌هایی را در ایران خوانده است؟ چه درس‌هایی را در خارج خوانده است و بعد از آن در تهران و ایران چه مقاماتی داشته است؟ مثلا حکومت شیراز را داشته‌اند یا آذربایجان را داشته؟ در چند حکومت وزیر و معاون وزیر بوده است؟ ایشان در دوره پنجم وکیل مجلس بوده تا اینکه شدیدا با سلطنت رضا شاه مخالفت می‌کند و به محض اینکه رضا شاه به سلطنت می‌رسد مصدق از سیاست کناره گیری می‌کند. این دوران اول زندگی مصدق است که بر آن متمرکز شدم.

وی در پاسخ به اینکه برای تدوین کتاب از چه منابعی استفاده کرده‌اید گفت: از منابع مختلفی که در دسترس بوده و همچنین از برخی گفت‌وگوهایی که درباره دکتر مصدق انجام شده بهره بردم. درواقع این کتاب بازتاب‌ها و نظرات درباره شخصیت مصدق را کامل می‌کند یعنی نشان می‌دهد که مصدق از همان ابتدا به چه نوع فرهنگ سیاسی را اعتقاد داشته است. چه روش‌هایی را قبول داشته است، نظرش درباره بیگانگان چه بوده است، نسبت به خانواده، و مسائل مذهبی چه نظری داشته است، نسبت به درس و دانش و آموزش چه نظر و دیدگاهی داشته است، نسبت به بعضی از رجال سیاسی ایران مانند قوام السلطنه، یا برادرش وثوق الدوله چه موضع گیری‌های منفی داشته یا نسبت به برخی دیگر مانند مشیرالدوله و مستوفی الممالک چه نظر مثبتی داشته است.

به گفته تکمیل همایون، این موضوعات نشان می‌دهد که ایشان تا سن چهل سالگی چه روش‌های سیاسی و اجتماعی داشته است یا اینکه مادرش چه نقش عمده‌ای در درک وی نسبت به جهان داشته چراکه این موضوعات بسیار مهم است. می‌دانید که یکی از موثرترین افراد بر زندگی مصدق مادرش بوده است.

وی در ادامه با بیان اینکه چهل سال است که روی این کتاب کار می‌کند گفت: حدود چهل سال است که روی زندگی مصدق در دوره قاجاریه کار می‌کنم به عبارتی از همان زمانی که رساله دکتری جامعه شناسی‌ام را نوشتم. به همین دلیل در زمان قاجاریه هرجا از دکتر مصدق مطلبی دیدم یادداشت برداری کردم و این یادداشت‌ها جمع شده است که ماحصل آن این کتاب است.

تکمیل همایون یادآور شد: این کتاب طی هفته‌های آتی از سوی انتشارات علی دهباشی یعنی انتشارات شهاب منتشر می‌شود.