نیروهای تأمین، نیروهای اطلاعات عملیات یگان‌ها و نیز نیروهای بومی منطقه به‌عنوان نیروهای پیشتاز، یک روز پیش از آغاز عملیات به داخل هور رفتند و خود را در حوالی جزایر مجنون و در سیل‌بندهای غربی هور مخفی کردند. عملیات فردای آن روز در ساعت 21:30 دقیقه آغاز شد. رزمنده‌ها توانستند به‌سرعت خود را به ساحل شرقی رودخانه دجله برسانند، اما عدم پاکسازی جزایر تا ساعت سه و نیم نیمه‌شب مانع از آن شد تا بعد از تصرف جزایر، نیروهای بعدی بتوانند برای حمله به‌سوی طلائیه حرکت کنند، در نتیجه در شب اول الحاق انجام نشد.
با عقب‌نشینی نیروها از القرنه و العزیر و توقف پیشروی در طلائیه، جزایر محل درگیری نیروها شد و تمام توان رزمندگان ایرانی به حفظ جزایر معطوف شد. در روز 14 اسفند پیام امام(ره) مبنی بر اینکه «جزایر هرطور که شده، حتماً باید نگه داشته شوند» به رزمندگان ابلاغ شد. این فرمان تحول اساسی در سرنوشت عملیات ایجاد کرد، بدین ترتیب حمله 72 ساعته عراق ناکام ماند و سرانجام جزیره مجنون حفظ شد.
عملیات خیبر البته نتوانست به هدف اصلی خود که تصرف جاده بصره ـ العماره بود، دست یابد اما حین عقب‌نشینی از شرق دجله طی سه هفته نبرد سنگین، منطقه‌ای در آبگرفتگی هور به وسعت حدود هزار کیلومترمربع به‌همراه جزایر مجنون شمالی و جنوبی به تصرف نیروهای ایرانی درآمد و دستیابی به این منطقه پیروزی بزرگی برای ایران بود.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی و فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(ص) میزان نفت جزایر مجنون شمالی و جنوبی را که در عملیات خیبر به دست آمد ضامن غرامت ایران دانست.
عملیات خیبر بلوغ تفکر نظامی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به اثبات رساند و چنانچه به نتیجه می‌رسید، می‌توانست تحولی در صحنه عملیات به‌وجود آورد. این نبرد سطح تفکر و عملیات نظامی سپاه را از عملیات خاکی به آبی ـ خاکی ارتقاء داد. تغییر در تفکر تاکتیکی و عملیاتی سپاه بر اثر عملیات خیبر، موجب توسعه تفکر نظامی در سپاه و نیز فراهم شدن زمینه عملیات‌های بعدی شد.
با فرار رسیدن سالروز عملیات خیبر، خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) بر آن شده است تا پژوهش‌های صورت گرفته در رابطه با این عملیات را که در قالب کتاب منتشرشده معرفی کند و شرح مختصری از هرکدام ارائه دهد.
پل‌های خیبر
کتاب «پل‌های خیبر» شامل دو بخش است: بخش اول مجموعه یادداشت‌ها و خاطرات شهید محمدحسن توسلی از اهالی گلپایگان است. این بخش از خاطراتی با نام‌های اولین تجربه، کردستان، یاد مظلوم، والد تخریب، والد عشق، پل‌های خیبر، مرکز، صله‌رحم، والفجر هشت، عملیات هشت و نیم، تابستان 1365، پائیز 1365 و مهرماه سال 1365، تشکیل شده است.
نویسنده این خاطرات در روز جمعه 28 فروردین 1366 در اثر اصابت خمپاره شهید شد. قسمت دوم، خاطره‌ای از حسین امیریان به نام «یک قله ایمان» است. موضوع این خاطره در ارتباط با عملیات پاکسازی منطقه سردشت از دموکرات‌ها و کومله‌ها و دار و دسته قاسملو و درگیری با آنان، حمله کومله‌های تحت حمایت بعثی‌ها به رزمندگان در ناحیه بوئیران، و شرکت نویسنده در عملیات برای فتح جاده‌العماره در منطقه دارخوئین است.
کتاب «پل‌های خیبر»، تألیف مجید پیری و حسین امیریان در 79 صفحه و شمارگان 4400 صفحه از سوی انتشارات حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی منتشر و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
خورشید خیبر(خاطراتی از زندگی سردار شهید محمدابراهیم همت)
شهید محمدابراهیم همت در 12 فروردین 1334 در شهررضا به دنیا آمد. پس از پیروزی انقلاب، کمیته انقلاب اسلامی و هسته اولیه سپاه شهر را تشکیل داد و پس از شروع جنگ به صحنه کارزار وارد شد و طی سالیان حضور در جبهه‌های نبرد، خدمات شایان توجهی از خویش برجای گذاشت و افتخارها آفرید. وی سرانجام در عملیات خیبر، در جزیره مجنون و در 17 اسفند 1362، با ترکشی که بر پیکرش نشست شهد شهادت نوشید. کتاب حاضر مجموعه‌ای است از خاطرات وی که در بخش‌های به روایت دیگران، به روایت همسر، و زندگی‌نامه تنظیم شده است.
کتاب «خورشید خیبر»، تألیف عبدالرحیم سعیدی‌راد و علی پاک در 28 صفحه و شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات کتاب مسافر روانه بازار نشر شده است.
مالک خیبر
کتاب «مالک خیبر»، مروری مستند و داستانی به زندگی سردار هشید محمدرضا کارور، فرمانده گردان مالک اشتر، از لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله(ص) است که در عملیات خیبر در جزیره مجنون به مقام بلند شهادت دست یافت. در حوالی دماوند به دنیا آمد. اما بزرگ‌شده ورامین بود. در دوره دبیرستان هم درس می‌خواند هم کار می‌کرد. عجیب است! گویی انسان‌های بزرگ باید سختی‌های زیادی تحمل کنند!
در یک چاپخانه کار می‌کرد. سپس در یک بنگاه حسابدار شد. به خاطر صداقتش بیشتر کارها را به او می‌سپردند. تربیت دینی و روحیه انقلابی داشت. در ایام انقلاب کارهایی می‌کرد که کسی جرأت انجام آنها را نداشت. در بیداری مردم ورامین نقش به سزایی داشت. خودش را وقف انقلاب کرده بود. هرچه که از بهره‌های مادی دنیا جمع کرده بود برای انقلاب خرج کرد.
محمدرضا کارور، فرمانده دلاور گردان مالک درعملیات خیبر، هشتم اسفند 62 پیکر پاکش در طلائیه ماند تا راهیان نور از نورانیت او کسب فیض کنند.
کتاب «مالک خیبر»، تألیف رحیم مخدومی در 150 صفحه و شمارگان 3000 نسخه از سوی انتشارات کنگره بزرگداشت سرداران شهید سپاه و ۳۶ هزار شهید استان تهران منتشر شده است.
سه روایت از خیبر
این اثر دربردارنده ۴۴ خاطره از فرماندهان گردانهای فتح، دو طفلان مسلم و چهارده معصوم، حسین عمو شاهی، مرتضی بختیاری و فضل‌الله نجفیان است. «اولین روز در بیمارستان»، «بازدید هیأت صلیب سرخ»، «خبر ارتحال امام»، «زیارت کربلا»، «روز موعود»، «مراسم دهه فجر»، «دومین بازجویی» عنوان‌های برخی از خاطره‌‌های این اثرند.
این خاطرات از قبل عمليات خيبر تا دوران اسارت و بعد از اسارت اين سه فرمانده دوران دفاع مقدس را روایت می‌کنند. هر یک از اين فرماندهان به فاصله چند دقيقه با يكديگر به اسارت ارتش متجاوز صدام درآمده‌اند.
این کتاب در سه بخش که هر بخش یک روایت از عملیات خیبر در هشت سال دفاع مقدس را شامل می‌شود تقسیم بندی و به نگارش در آمده است. مرتضی بختیاری، حسین عموشاهی و فضل‌الله نجفیان، سه فرمانده آزاده‌ای هستند که در این کتاب در سه روایت از آنها به قلم جانمراد احمدی و توسط انتشارات ستارگان درخشان عملیات خیبر بازخوانی شده است.
روی جلد انتهایی این مجموعه ارزشمند دفاع مقدس نوشته شده است: …یکی از آنها نشست کنار سرم و لوله اسلحه‌اش را گذاشت بیخ گوشم. برای بار دوم مرتب گلنگدن را می‌کشید و به جای شلیک، فشنگ‌ها را از پوکه پران بیرون می‌ریخت. آن یکی نشست و پلک‌های مرا بالا کشید و گفت: «والله حی» بعد با لگد چنان به زانوی من زد که یک لحظه از حال رفتم. چند لحظه بعد وقتی به هوش آمدم دیدم سربازان عراقی کشان کشان مرا می‌برند. در بخش پایانی این کتاب تصاویری از دوران دفاع مقدس و اسارت این سه فرمانده آزاده دوران جنگ تحمیلی چاپ شده است.
عملیات خیبر (تصرف جزایر مجنون)
در ابتدای کتاب «عملیات خیبر» شناسنامه عملیات مطرح شده است. سپس با مرور بر اوضاع قبل از عملیات خیبر، ضرورت تغییر در شیوه نبرد و تشکیل قرارگاه خاتم‌الانبیاء و وضعیت نیروها و همچنین پشتیبانی همه‌جانبه دیگر کشورها از عراق در این برهه از زمان بررسی شده است. سپس به جایگاه عملیات خیبر در استراتژی نظامی ایران و دلایل انتخاب منطقه عملیات و موقعیت جغرافیایی این منطقه و همچنین به طرح مانور و سازمان رزم اعم از ارتش و سپاه اشاره دارد. شرح عملیات خیبر که حاکی از بیست روز نبرد و مقاومت طاقت‌فرسا است به همراه نتایج و دستاوردهای این عملیات در ادامه بیان شده است. بازتاب سیاسی عملیات خیبر و واکنش عراق و آمریکا و رسانه‌های غربی و همچنین بازتاب نظامی این عملیات، عناوین دیگری است که در این کتاب به آنها پرداخته شده است. در پایان نیز به رخدادهای پس از این عملیات از جمله طراحی عملیات در جنوب بصره و منتفی شدن اجرای آن و موقعیت دشوار نیروهای ایرانی پس از عملیات خیبر می‌پردازد.
کتاب «عملیات خیبر» دارای یک ضمیمه است که به توصیف گوشه‌ای از عملیات خیبر، یادی از شهید حمید باکری و دلاوری‌های وی کرده است. در پایان کتاب نقشه عملیات خیبر برای درک بیشتر خوانندگان از این عملیات قرار داده شده است.
کتاب «عملیات خیبر»، تألیف مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، مدیریت بهره‌وری در 62 صفحه، شمارگان 3000 نسخه از سوی انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ منتشر و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.
اولین آفند: نقش تیپ مستقل 18 الغدیر در عملیات خیبر
اولین آفند: نقش تیپ مستقل 18 الغدیر در عملیات خیبر، تألیف ولی سلطانی گردفرامرزی در 273 صفحه توسط انتشارات چشم و چراغ روانه بازار نشر شده است.
این کتاب، سه سال حضور درخشان و شجاعانه نیروهای یزدی در صحنه‌های نبرد نور علیه ظلمت را به نمایش می‌گذارد که نقطه عطفی در تاریخ مبارزات مردم ولایتمدار یزد به شمار می‌آید. کتاب به دوره‌ای از جنگ تحمیلی اشاره می‌کند که استان یزد به‌عنوان استان قنات و قنوت و قناعت و دارالعباده رسماً دارای یک تیپ مستقل رزمی شد.
تیپ الغدیر علاوه بر سازماندهی معاونتهای ستادی، در ساختار اولیه خود دارای 5 گردان حضرت رسول(ص)، امام علی(ع)، امام حسن(ع) امام حسین(ع) و فاطمه زهرا(س) و گردانهای پشتیبانی رزمی توپخانه، ادوات و زرهی و نیز بهداری و آموزش بود.
تیپ الغدیر، پس از تأسیس در اولین مأموریت واگذاریش در عملیات آفندی خیبر شرکت کرد و اولین عملیات پدافندی را در منطقه طلائیه با موفقیت به انجام رساند، این یگان در طول حیات خود تا پایان جنگ و قبول آتش بس از جانب امام خمینی(ره) در 11 عملیات آفندی و 20 عملیات پدافندی شرکت کرد.
نظر شما