عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم طی سخنانی قرآن را تضمین‌کننده عاقبت نیکو در دنیا و آخرت عنوان کرد و گفت: آنچه سبب نیکنامی و عاقبت نیکوست، یکی اعتقاد صحیح و دیگری عمل صالح است که شاید بتوان در این زمینه دو ساحت تعریف کرد که یکی ساحت عمل و دیگری اخلاق است. بر این مبنا با اقدامات خرد و کلان در معاونت قرآن و عترت به دنبال توسعه بینش صحیح در جامعه هستیم.
وی در ادامه توسعه رفتارها و اخلاق مبتنی بر پایبندی بر قرآن کریم را از جمله اهداف برگزاری نمایشگاه مجازی قرآن کریم عنوان کرد و افزود: این نمایشگاه دو بخش عمده دارد در بخش فروشگاهی قرآن، دین و دفاع مقدس را با هم همنشین کردیم و آثار مکتوب و نرم‌افزاری را ارائه می‌کنیم. در بخش محتوایی سمینارهای مکتوب پیش‌بینی شده که به شکل وبینارهای امروزی با حضور فرهیختگان برگزار می‌شود. همچنین توجه به آموزش و پرورش، فضای مجازی و کودک و نوجوان نیز در این نمایشگاه مد نظر قرار گرفته است.
فقهی‌زاده عنوان کرد: نمایشگاه مجازی قرآن به‌عنوان رویداد بزرگ ملی، از جنبه‌های بین‌المللی نیز خالی نیست. در گام اول تأکید بر برگزاری نمایشگاه در موقعیت سرزمینی بود، اما گام کوتاهی نیز در راه گسترش آن به فضای بین‌الملل برداشته شد، بدون اینکه وصفی از بین‌المللی بودن در عنوان نمایشگاه وجود داشته باشد.
در ادامه سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تقارن افتتاحیه نمایشگاه مجازی قرآن با شب‌های قدر گفت: حضرت علی(ع) پا‌به‌پای قرآن زیست، بنابراین باید با نگرش حضرت علی(ع) به قرآن، نگاه خود را با کتاب وحی منطبق کنیم. قرآن کریم، شفا و عامل درمان دردهای بشر است و البته شفای قرآن کریم در دیدگاه حضرت علی(ع) ترسیم خاصی دارد.
وی اظهار کرد: امام علی (ع) به ما می‌آموزند که چگونه با قرآن ارتباط بگیریم. به محبت قرآن بیش از پیش توجه کنیم؛ تلاوت احسن داشته باشیم، ذهن‌مان را به معرفت قرآن نزدیک‌تر کنیم و مشکلات فکری، روحی و اخلاقی را به قرآن عرضه کنیم و پاسخ بگیریم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: در نهج‌البلاغه تصویر و تفسیر خاصی از قرآن وجود دارد، یکی اینکه قرآن شفاست و امام علی(ع) در نهج‌البلاغه به این ویژگی قرآن اشاره می‌کند که قرآن درمان دردهای جوامع انسانی است اما در کلام امام علی(ع) شفاگری قرآن ترسیم خاصی دارد. داروها معمولاً عوارض دارند، اما درمانگری قرآن، درمانگری بی‌عارضه است، همچنین داروها معمولاً مکمل دارند، اما قرآن داروی بسنده است.
وی بیان کرد: قرآن دردهایی مانند کفر، نفاق و گمراهی را به عنوان بزرگترین دردها بیان می‌کند که این حوزه‌ها با درمانگری قرآن درمان می‌شود. یا وقتی از گستره معنایی قرآن صحبت می‌شود در کلمات امام علی(ع) این دامنه و ژرفا تدوین شگرف و جذابی پیدا می‌کند.
صالحی افزود: کتاب‌ها و تعالیم چندگونه هستند، برخی با ذهن انسان ارتباط برقرار می‌کنند، برخی حکمت هستند و با روح و جان انسان ارتباط برقرار می‌کنند. قرآن کتابی است که نماد ظاهریش با ذهن انسان برخورد می‌کند و به درونش که می‌روی با جان انسان ارتباط برقرار می‌کند. ملازمت امام علی(ع) با قرآن این قدرت را ایجاد کرده که امام(ع) قرآن را بشناسد، لذا تفسیرهایی که امام از قرآن می‌کند تفسیرهای خاصی است.
وی بیان کرد: نکته دیگر اینکه امام (ع) به ما می‌آموزند که چگونه با قرآن ارتباط برقرار کنیم. امام(ع) می‌فرمایند: «اگر می‌خواهید سیر و سلوک الی‌الله پیدا کنید محبت به قرآن داشته باشید. نکته دیگر در نوع ارتباط ما با قرآن، تلاوت احسن قرآن است و این تلاوت احسن در نهج‌البلاغه دامنه‌های جذابی دارد و نکته دیگر تعلم و تفقه قرآن است؛ یعنی ذهن انسان به طرف فضای معرفتی قرآن برود و مشکلات فکری، روحی، اخلاقی و عملی خود را به قرآن عرضه کنیم و از قرآن پاسخ دریافت کنیم. نکته دیگر نیز عمل به قرآن است که امام(ع) در وصیت‌نامه خود هشدار می‌دهند که مبادا مفاهیم قرآن را دیگران زودتر اقتباس و عمل کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: کارهایی که در فضای فعالیت‌های قرآنی صورت می‌گیرد باید در مسیر نگاه امام(ع) به قرآن باشد و ما را در فهم‌افزایی و عمل به قرآن پیش ببرد.
وی تصریح کرد: نمایشگاه قرآن سنتی است که همه ساله برگزار می‌شود و امسال در فضای جدید در حال افتتاح است. به‌نظر می‌رسد اتفاقی که رقم خورده بستری را می‌تواند فراهم کند برای توسعه نگاهی که امام علی(ع) به ما عرضه کردند. امید است بتوانیم از این فضا شرایط تعلیم و تفقه و گسترش عمل به قرآن را افزایش دهیم.
صالحی خاطرنشان کرد: نمایشگاه مجازی کتاب تجربه مقدماتی بود که در حال ادامه است. در نمایشگاه مجازی دسترسی آمایشی جغرافیایی و فرصت زمانی بیشتری برای کاربران و علاقه‌مندان فراهم شده است. امید است نمایشگاه مجازی قرآن فرصتی برای تعالی جامعه اسلامی و بشری فراهم کند.
محمدرضا بهمنی، مشاور وزیر در گسترش ارتباطات فرهنگی نیز در این مراسم با بیان این که امروز باید به‌دنبال راه حل عبور از مهجوریت قرآن بود، گفت: اختتام مهجوریت قرآن از مسیر کاربست مفاهیم قرآنی در مسیر زندگی بشر رخ خواهد داد. کاربست معارف قرآن در زندگی نیازمند خوانش متناسب با شرایط پیش رو و تحول‌گرایانه زندگی بشر است. این نوع از خوانش قرآن باید از یک سو نگاه به مسائل زیست انسانی در شرایط امروز و آینده جوامع بشری داشته باشد و از سوی دیگر نیازمند اتخاذ رویکرد نوین و استنطاق قرآن است.
وی عنوان کرد: این رویکرد باید حائز چند ویژگی باشد، اول اینکه رویکرد نوین باید قابلیت دستیابی به نظام‌وارگی و جامع‌نگری قرآن را داشته باشد، دوم رویکرد نوین باید برای مسأله پیشرفت و تحول زیست انسانی راه حل‌جویی کند و سوم رویکرد نوین باید از فنون و روش‌های دستیابی به دلالت‌های قرآنی حداکثر بهره‌برداری را داشته باشد. چنین رویکردی را می‌توانیم رویکرد تمدنی خوانش قرآن بنامیم اما تحقق خوانش تمدنی قرآن الزاماتی دارد که از جمله مهمترین آنها شامل شبکه‌سازی اندیشمندان ومفسران قرآن، کاربست فناوری‌های نوین و توسعه دیپلماسی قرآنی است و اولین نمایشگاه قرآن را می‌توان آغازی بر این راه نورانی تعریف کرد.
در بخش دیگر این مراسم، محمدعلی میرزایی؛ پژوهشگر قرآن در رابطه با ابعاد جهانی بازگشت به قرآن نکاتی را ارائه کرد و گفت: جای این پرسش باید محفوظ باشد که چرا باید در حوزه انقلاب اسلامی به سؤالات درباره قرآن پاسخ بدهیم. در اینجا سه مطلب قابل توجه است اول اینکه انقلاب اسلامی جهانی است و چالش و تهدیدها هم رویکرد جهانی دارند و عبور از چالش‌ها باید رهیافت جهانی داشته باشند به ویژه در مورد قرآن با یک وضعیت جهانی روبه‌رو هستیم. نکته دیگر اینکه مرجعیت و حاکمیت علمی و عملی قرآن عامل نظری و عملی منحصر‌به‌فرد برای تحقق انقلاب در سطح جهانی است. امروز در جهان با راهبردها و راهکارهای بسیار مختلفی از طرف مسلمانان روبه‌رو هستیم. انقلاب اسلامی ایران و جهان اسلام هنوز هم در چالش انحطاط قرار دارند، هنوز هم ما با وضعیت تمدنی قابل قبولی در سطح جهان اسلام روبه‌رو نیستیم. البته انقلاب اسلامی باعث تسریع در کوشش‌های کارآمد شده و مسأله دیگر مواجهه تمدنی با غرب است. غرب با استعمار قدیم و جدید خود در پی نابودی تمدن اسلام بوده است.
وی اظهار کرد: واکنش‌های جدید اسلام به انحطاط تاریخی و مواجهه با غرب دست کم شش راهکار دارد. اولین رویکرد، رویکرد پیروی از غرب است که ناشی از گرته‌برداری غلط است. دومین راه حل، بازگشت به اسلام است که در اینجا با طیفی از راه حل‌ها روبرو هستیم و اولین جریان بازگشت به قرآن جریان روشنفکری دینی است و جریان دیگر، جریان سلفیت است که زمینه‌های حرکت به سمت سکولاریسم در آنها دیده می‌شود. جریان دیگر، جریان قرآن‌بسندگی است که حرکت واکنشی و انفعالی از جریان‌های سنت‌گرا بوده است و این جریان‌ها نیز اغلب به جریان سکولاریسم تمایل دارند.
میرزایی تصریح کرد: آخرین جریان، جریان قرآن‌بنیان تمدنی با روش عقلی و سنت معصومانه است. در این حرکت که با انقلاب به وجود آمد هر سه محور قرآن، عقل و سنت به معنای صحیح ثقلینی در کنار هم قرار گرفته‌اند. این حاکمیت قرآن مورد تأیید معصومین بوده و ما باید جریان علم‌بنیان و معرفت‌بنیان را تأسیس کنیم.
در پایان این مراسم سامانه نمایشگاه مجازی قرآن کریم به نشانی www.iqfa.ir در دو بخش فروشگاهی و محتوایی به مدت ۱۰ روز فعال شد. البته از احتمال تمدید دو روزه نمایشگاه و ادامه آن تا پایان ماه رمضان نیز خبر داده شده است.
نظر شما