توکلی صابری در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، درباره این اثر بیان کرد: پاسخ اين پرسش‌ها و پرسش‌هاى بسيار ديگرى شبيه آن، در پى يک قرن كوشش‌هاى دانشمندان رشته‌هاى مختلف زيست‌شناسى، پزشكى و ژنتيک سرانجام يافت. در سال 1990 خبرگزاری‌ها گزارش دادند كه دانشمندان گوسفندى را از ياخته پستان گوسفند ديگرى به‌وجود آورده‌اند . دالى اولين گوسفندى بود كه بدون نياز به پدر از سلول پستان يک گوسفند ديگر همانندسازى شد. اين گوسفند توجه جهانيان را به دانش جديد ژنوميک بيش از بيش جلب كرد. اكنون مردم می‌ديدند كه حاصل دانش ژنتيک چيست و محصولات آن از چه دستى است.
وی ادامه داد: سپس كشورهاى ديگرى ازجمله ايران، به همانندسازى گوسفند و جانوران ديگر پرداختند. «به ژنوم خوش آمديد» كتابى خواندنى است درباره تمام مسائل مربوط به انقلاب زيست شناختى عصر ما. در اين كتاب تاريخچه كوشش دانشمندان براى كشف رمز حيات به زبان ساده توضيح داده شده است. كتاب از باغچه گرگوار مندل، راهب اهل چكسلواكى آغاز شده و پس از ذكر تاريخچه كشف ژن‌ها و ساختمان «دی.ان.ای»، به توضيح دستكارى ژن‌ها و نقشه‌بردارى از ژنوم انسان می‌پردازد. سپس اهميت كشف ژنوم انسان را شرح می‌دهد و نتايج عميق اجتماعى، اخلاقى و سياسى حاصل از اين دانش جديد را بازگو می‌كند.
مترجم کتاب «به ژنوم خوش آمدید» با اشاره به بخش‌های آن گفت: این اثر از سه بخش عمده تشكيل شده است. بخش نخست يا «كشف» به كوشش‌هاى دانشمندان در قرن گذشته براى فهم مكانيسم وراثت در موجودات زنده می‌پردازد. در ابتدا به كوشش‌هاى گرگوار مندل و مطالعات او روى گياه نخود می‌پردازد و سپس كشف ساختمان «دی.ان.ای» را در سال 1953 توسط واتسون و كريک و نقش اين ملكول را در ساختمان ژن‌ها، توضيح می‌دهد و به شرح رديف‌يابى ژنوم می‌پردازد. در بخش دوم تحت عنوان «اطلاعات» نتايج اخلاقى، فلسفى و اجتماعى حاصل از دستيابى به اين اطلاعات را شرح می‌دهد و اينكه اين قدرت دستكارى و تغيير موجود زنده امكانات عظيمى را براى ساختن و يا نابود كردن در اختيار بشر گذاشته است.
به گفته توکلی صابری، گندم مقاوم به آفات، برنجى كه داراى مقدار زيادى ويتامين آ است، گوجه‌فرنگى يا سيب‌زمينى كه در برابر سرما مقاوم است، قهوه‌اى كه كافئين ندارد، دانه‌هاى روغنى كه كلسترول ندارند و باكتری‌هایى كه مواد راديو اكتيو را تجزيه كرده و از بين می‌برند، بخش كوچكى از دستاوردهاى اين دانش هستند.
وی در پاسخ به این پرسش که «آيا خوردن غذاهایی كه ژنتيک آن‌ها تغييريافته، خطرناک است؟» گفت: اكنون در بعضى از كشورهاى جهان غذاها و فرآورده‌هاى مختلف كشاورزى در دسترس عموم مردم قرار دارد و ما به‌عنوان مصرف‌كننده بايد تصميم بگيريم كه آيا آن‌ها را مصرف كنيم و يا بى‌درنگ رد كنيم؟ يا اينكه در هر مورد اطلاعات لازم را گردآورى كرده و درباره آن‌ها تصميم بگيريم. لازم به ذکر است در بخش سوم كتاب نويسندگان به محصولات تراريخته در پزشكى و كشاورزى مى‌پردازند. پس از اينكه محصولات تراریخته مورد تأیید وزارت کشاورزی، سازمان غذا و دارو و سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا قرار گرفت، برای نخستین‌بار در سال 1996 زمین‌های کشاورزی در آمریکا زیرکشت اینگونه از محصولات رفت، کشت و تولید آن‌ها به شکل چشمگیری افزایش یافت. بیش از 90 درصد از اراضی زیرکشت سویا، پنبه و ذرت در آمریکا برای کاشت و برداشت محصولات ترایخته مورد استفاده قرار می‌گیرند. چندين نوع گياهى كه تغيير ژنتيكى يافته‌اند در آمريكا براى استفاده تصويب شده‌اند مانند: چقندر قند، یونجه، کلزا، پاپایا، کدوی حلوایی، گياهان مقام به حشره‌كش‌ها و علف‌كش‌ها، گياهانى كه توليد اسيد چرب در آن‌ها تغيير يافته است (مانند روغن كانولا)، ميوه‌هايى كه در اثر بريده شدن و ماندن قهوه‌اى نمى‌شوند (مانند سيب)، درختان مقاوم به قارچ‌ها و ويروس‌ها كه بعضى از آن‌ها هنوز به مرحله توليد انبوه و تجارتى نرسيده‌اند و بعضى در مراحل مختلف پژوهش هستند.
توکلی صابری ادامه داد: در سال 1999 يک نوع برنج تراريخته به نام «برنج طلايى» در آمريكا توليد شد. در اين برنج ژن‌هاى توليدكننده بتا-كاروتن كه در بدن به ويتامين آ مى‌شود، فعال شده بود. به همين علت رنگ اين برنج زرد بود. در جهانى كه سالانه 700 هزار نفر كودک زير پنج سال دچار كمبود ويتامين آ است و در حدود نيم ميليون كودک هرساله نابينا مى‌شوند، عرضه اين نوع برنج كه ماده غذايى بسيارى از كشورهاى جهان است، به‌ويژه كشورهايى كه كورى و مرگ ناشى از ويتامين آ شايع است، اميد تازه‌اى را براى درمان اين كودكان برانگيخت.
به بیان وی، در ایران تولید آزمایشگاهی برخی از محصولات تراریخته در مراکز علمی و دانشگاهی از حدود 25 سال قبل آغاز شده است. اولین محصول کشاورزی تراریخته، رقمی از برنج است که در برابر کرم ساقه‌خوار برنج (Chilo suppressalis) مقاومت نشان می‌دهد. محصولات دیگری نظیر سیب‌زمینی و پنبه نیز تولید شده‌اند و در حال طی کردن مراحل نهایی ارزیابی و اخذ مجوز رهاسازی هستند.
این مترجم با اشاره به رویکرد ترویج علم در این اثر، گفت: آگاهى از موضوعات اين كتاب فقط مختص به علاقه‌مندان اين رشته نيست. بلكه همه ما به‌عنوان مصرف‌كننده محصولات بيوتكنولوژى و مهندسى ژنتيک بايد از آن‌ها اطلاع داشته باشيم، زيرا روزبه‌روز فرآورده‌ها و محصولات تازه و متفاوتى از آن‌ها به بازار می‌آید؛ از داروهاى حاصل از شيوه‌هاى بيوتكنولوژى تا غذاهاى حاصل از گياهان و جانورانى كه ژنتيک آن‌ها تغيير يافته است. روى محصولات تراريخته پيش از آنكه به زنجيره غذايى ما اضافه شوند، پژوهش‌هاى بسيارى شده است. اين پژوهش‌ها بيشتر از پژوهش‌هاى انجام شده روى محصولات حاصل از دورگه‌گيرى و يا جهش‌هاى مصنوعى است. بسيارى از پژوهش‌هاى مربوط به محصولات تراريخته، در مرحله آزمايش، پس از كشت و توليد تجارى به علل مختلف متوقف شده‌اند.
وی افزود: برخی مى‌ترسند كه خوراندن محصولات تراريخته به حيوانات ممكن است باعث عقيم شدن، ايجاد تومور، مرگ زودرس، اختلالات گوارشى و عوارض ديگر شوند. اين نوع ديدگاه‌ها كه در روزنامه‌ها و مجلات و تلويزيون و راديو توسط بعضى‌ها ابراز مى‌شود، جاى نگرانى ندارد و در برابر مطالعات و پژوهش‌هاى جدى رنگ مى‌بازد. مطالعات جديدى كه روى تغذيه درازمدت حيوانات با محصولات تراريخته‌اى مانند سيب‌زمينى، سويا، برنج، ذرت و گندم شده، در مقايسه با حيواناتى كه محصولات غيرتراريخته را مصرف كرده‌اند، نشان داده كه هر دو نوع محصول ارزش غذايى يكسانى را دارند. هم آكادمى علوم آمريكا و هم سازمان بهداشت جهانى اعلام كرده‌اند كه محصولات تراريخته موجود در بازار براى مصرف انسان زيانى ندارند. سازمان‌هاى علمى و پزشكى معتبر جهان مانند سازمان بهداشت جهانی، سازمان خواروبار جهانی، اداره ایمنی غذایی اتحادیه اروپا، اداره مواد خوراكى و دارو در آمریکا، زمان حفاظت محیط زیست آمریکا، انجمن سلطنتی پزشکی انگلستان، آکادمی ملی علوم آمریکا و استانداردهای غذایی استرالیا و نیوزلند. در کشور ایران نیز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان غذا و دارو سلامت محصولات تراریخته موجود در بازار را تأیید کرده‌اند.
توکلی صابری با اشاره به ادبیات کتاب نیز اظهار کرد: شيوه نگارش كتاب بسيار روان است و خواننده در هر سطحى از آگاهى از مسائل و موضوعات مربوط به بيوتكنولوژى، زيست‌شناسى و پزشكى باشد می‌تواند از آن استفاده كند. نه تنها افرادى كه هيچ اطلاعى از اين موضوعات ندارند، دانشجويان و پژوهشگران مربوط به علوم زيستى و پزشكان نيز مفيد است و اطلاعات جديدى را در اختيار آن‌ها می‌گذارد. منابع هر پاراگراف در متن كتاب آمده و كسانى كه مى‌خواهند در سطح عميق‌ترى با اين دانش آشنا شوند، مى‌توانند به اين منابع كه در پايان كتاب آمده، رجوع كنند. كتاب با نثرى روان به فارسى ترجمه شده و در پايان كتاب يک واژه‌نامه انگليسى به فارسى به توضيح بعضى از واژه هاى مربوط به ژنتيک كه در كتاب به‌كار رفته است، مى‌پردازد. كتاب داراى تصاوير رنگى متعددى است كه فهميدن مطالب را آسان‌تر می‌کند.
نظر شما