خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، تندیس یادمان اهداگران کتاب، ساخته پرویز تناولی، به‌منظور پاسداشت نام خیرین اهداکننده منابع فرهنگی و ترویج فرهنگ یازدهم خرداد در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران رونمایی شد.

مظفر پاسدارشیرازی، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره این تندیس به ایبنا گفت: یادمان اهداگران، اثر مدرنی است. پیش از این برای درج نام اهداگران در کتابخانه‌ها از کتیبه‌های دیواری استفاده و اسامی اهداگران روی آن نوشته می‌شد. در وجوه مختلف یادمان اهداگران کتاب که به‌صورت حجم با طراحی و اجرای پرویز تناولی کار شده‌ است، این امکان وجود دارد تا اسامی افراد حک شود و بستری برای تشکر و یاد از فردی که در این عرصه برای تامین منبع، سند یا کمک مالی کرده‌است، تهیه شود و همچنین کمکی برای ترویج گفتمان باشد. 

به‌گفته پاسدارشیرازی اثر جنبه هنری دارد و به کتابخانه ملی اهدا شده‌ است و می‌تواند زمینه‌ای برای جلب نشر علاقه‌مندان و افزایش اهدا  باشد. 

معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به اینکه از سال ۹۷ پیشنهاد ساخت تندیس به تناولی داده‌ شده‌ است، ادامه داد: استاد تناولی با روی باز، ساخت این تندیس را پذیرفتند و کار انجام شد. هر روی این سه برج تقریبا با هم متفاوت‌‌اند است، ظرفیت موجود برای حک اسامی به حساب می‌آید. با افزایش مشارکت مردمی و پر شدن سه برج از اسامی، برج چهارم، پنجم و دهم نیز اضافه خواهد شد به‌عبارت دیگر، محدودیتی در مشارکت مردم در این امر وجود ندارد.  

دولت زیرساخت‌های مشارکتی را مهیا می‌کند
پاسدارشیرازی، با تاکید بر اینکه بخش ویژه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برپایه مشارکت مردم مهیا شده‌ است، بیان کرد: وظایفی در حوزه کتابخانه‌ای و آرشیوی، از سوی مجلس بر عهده کتابخانه ملی گذاشته شده و قوانینی پشتوانه آن است که به انجام وظایف کمک می‌کند. یکی از رویکردهایی که همه دولت‌ها به‌خصوص در کشورهای توسعه یافته در این عرصه اتخاذ کردند، این است که دولت به سمت جلب مشارکت، فعال کردن، حساسیت‌زایی و دغدغه‌سازی برای کل جامعه فعالیت و زیرساخت‌هایی مهیا کند. 
 
وی افزود: متاسفانه در طول ۸۰ سال گذشته نهاد کتابخانه‌های ملی  و نهاد آرشیو ملی، همچنین در ۲۰ سال گذشته با ادغام دو نهاد، بستر و ساختاری برای جلب مشارکت مردمی و فراخوان مشارکت مردمی به‌صورت زمینه‌ ساختارمند و  برنامه مستمر وجود نداشت. اگر فردی به امر اهدای کتاب، منابع و سند، کمک مالی و غیره اقدام می‌کرد، مدیریت‌ها از او استقبال می‌کردند؛ اما متاسفانه فعالیت مستمری در این راستا برای توسعه نبوده‌ است. 
 
به گفته پاسدارشیرازی، اگر تاریخ را مرور کنیم، در  دوره مشروطه نخستین کتابخانه ملی در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی افتتاح شد، این کتابخانه با کمک مردم به لحاظ منابع، کتاب، ساختمان و تجهیزات فعالیت خود را آغاز کرد. اما از ابتدای دوره پهلوی مشارکت مردمی قطع می‌شود و به نظر می‌رسد جامعه احساس می‌کند این وظیفه بر عهده دولت است و دولت هم احساس نیازی به این معنی نمی‌کند. 

وی در ارائه شاهد آنچه در سالیان گذشته اتفاق افتاده‌ است، بیان کرد: معمولا در کتابخانه‌ها و آرشیوهای بزرگ دنیا و حتی کتابخانه‌های بزرگ کشور، مانند کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه مرکزی مجلس و حتی دایره المعارف بزرگ اسلامی، کتیبه‌ای می‌بینید که نام اهداگران، حامیان و کمک‌کنندگان در آن درج شده‌ است. این روند دو جنبه دارد، یکی تشکر از اهدا‌کنندگان، همچنین در معرض دید عموم بودن آن تبلیغ مستمری برای افراد است تا به این کار مبادرت، مشارکت، همراهی و همیاری کنند. 

ساختار مدونی برای مشارکت‌دهی جامعه نبود 
معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: متاسفانه روند ثبت یادمان اهداگران را در ساختمان سی تیر که از سال ۱۳۱۶ فعال شده‌، در نخستین ساختمان آرشیو ملی که از سال ۱۳۴۹ فعال شده‌است و در ساختمان‌های جدید کتابخانه و آرشیو ملی، نمی‌بینیم. آرشیو ملی از سال ۸۱ و کتابخانه ملی از سال ۸۳ فعال شده و نشان دهنده این است که ساختار مدونی برای مشارکت‌دهی جامعه به این مساله و دغدغه‌سازی برای جامعه وجود نداشته‌ است.  از در دو سال گذشته سعی می‌کنیم با فراهم کردن بسترهایی برای جلب مشارکت ساختار مدونی برای مشارکت‌دهی جامعه مهیا کنیم. در سامانه حافظه ملی ایرانیان بستر مشا کت متخصصین را درتکمیل و تصحیح منابع برای اولین بار ایجاد کردیم. مردم می‌توانند به بانک کتاب‌شناسی کتب، نسخ خطی و نشریات کمک کنند. 

وی افزود: یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها تاسیس بنیاد حامیان اسناد کتابخانه ملی است، که در آن عرصه گفتمان‌سازی و حساسیت‌زایی جامعه برای حفاظت از میراث مستند و مشارکت برای حمایت از سازمان اسناد و کتابخانه ملی فراهم شده‌ است؛ همچنین پروژه گنجمان با تامین مالی جمعی با کمک‌های خرد‌خرد مردم در تلاش است تا میراث مستند را خریداری و در حافظه ملی ثبت کند و اجازه ندهد که از کشور خرج شوند، در مکان نامناسب قرار بگیرند یا محدود به اختیارات یک فرد باشد تا بتوان بستر را برای بهره‌مندی پژوهشگران فراهم کرد.