کم‌وبیش همه ما درگیر و دردمند هستیم؛ درگیر تنهایی، پوچی، ازخودبیگانگی، نارضایتی و اشکال گوناگونی از آشفتگی‌های روحی و رفتاری. نیز همگی درگیر سرگردانی‌ها و افراط و تفریط‌ها هستیم؛ افراط و تفریط در مصرف، لذت‌جویی، میان دنیا و عقبا، و سرگردان میان خیر و شر، و تمام دوگانه‌ها و دوگانه‌پنداری‌هایی که در این کتاب خواننده با آنها آشنا می‌شود.
نعمت‌الله فاضلی در پیش‌گفتار کتاب «اسطوره‌ها هشدار می‌دهند: به جستجوی اسطوره‌ها در میدان تحقیق» (نوشته مانی کلانی - نشر فرهامه) در عنوانی با نام «روایت رنج و امید در انسان‌شناسی ایران» نوشته است: «چه چیزی زندگی آدمی را شگفت‌انگیز می‌کند؟ هر کس پاسخی برای این پرسش دارد. برای برخی با سفر و ماجراجویی، برای برخی دیگر با داشتن چیزها، گروهی با کشف تازه و حتی دسته‌ای نیز لذت بردن و هیجان را شگفتی زندگی می‌دانند. همه اینها یچزهایی جالب هستند، اما شگفتی زندگی نیستند؛ شگفتی‌ای که همه با آن درگیر باشند و همه زندگی را هم دربربگیرد. برای من شگفتناکی زندگی در تناقض میان رنج و خوشبختی است. بودن و شدن آدمی از درون تجربه‌های سخت و دردناک بیرون می‌آید. وقتی به زندگی‌ام نگاه می‌کنم، می‌بینم تقریبا همه بودن‌ها و شدن‌هایم حاصل درگیری‌ها و لحظه‌های دشوار زندگی هستند و لحظه‌های هیجانی و لذت‌بخش، اگر چه لازمه زندگی‌اند اما لحظه‌های مصرفی آن هستند، چیزی شبیه کالای مصرفی. این لحظه‌های مصرفی، پاسخ به نیازهای زندگی‌اند اما فقط زیستن و بقا را ممکن می‌سازند.
در این کتاب دقیقا با این وجه شگفتی‌آفرین زندگی انسان سروکار داریم. 10 نفر با تامل و گفت‌وگو درباره رنج‌هایشان و از خلال خرده‌اسطوره‌های آب، آتش، خاک و باد می‌توانند به حس و رضایتی قابل قبول از زندگی برسند. چگونگی رسیدن به این رضایت را باید در کتاب جست‌وجو کنید. در اینجا با هنر شگفت انسان‌شناسی و انسان‌شنا آشنا می‌شویم. برای من سخن‌گفتن از امید همیشه لذت‌بخش بوده است و گمانم این بوده و هست که ما باید بتوانیم از علم، هم برای نقد جامعه و فرهنگ و هم برای ساختن آن کمک بگیریم. این سخن به معنای نقدناپذیری یا عیب‌ونقص بودن این کتاب نیست.»
نویسنده در این کتاب که حاصل پژوهش مردم‌نگارانه و انسان‌شناسانه اوست، خواننده را با افق فکری و معرفتی تازه‌ای آشنا می‌کند؛ افقی که از درون تقلاهای وجودی هر یک از ما و حین گفتگوهای درونی‌مان با اسطوره‌ها شکل می‌گیرد و هر یک از ما متناسب با مسیر زندگی و تاریخ فردی‌مان می‌توانیم از خلال این گفتگو، تجربه‌ای تازه از شدن را به دست آوریم.
نویسنده این راه شدن انسانی را در پی‌جویی معنایی تازه از اسطوره‌های جستجو می‌کند؛ اسطوره‌ها آن‌گونه که در زندگی روزمره، تجربه‌های زیسته و واقعیت‌های پردردسر و دردسرساز زندگی هر یک از ما ظاهر می‌شوند. نویسنده در مقام مردم‌نگار و در چارچوب درکی خاص از انسان‌شناسی به سراغ اسطوره‌ها رفته تا از آنها برای کمک به زندگی عادی انسان‌های عادی و در موقعیت‌های معمولی و پیش‌پاافتاده زندگی‌شان کمک بگیرد.
این کتاب تعریفی تازه از نقش اسطوره‌ها و خرداسطوره‌ها در زندگی امروز را روایت می‌کند؛ روایتی از اینکه ـ اسطوره‌هایی که او آنها را با رمزگان آب، باد، آتش و خاک توضیح می‌دهد ـ هر یک از این اسطوره‌ها مجموعه‌ای از معناها، ویژگی‌ها، شایستگی‌ها و توانش‌هایی است که درون فرهنگ شرقی و ایرانی وجود دارند و می‌توانند یاری‌دهنده ما در زندگی شوند.
نویسنده در این کتاب روایتی بدیع از زندگی پیچیده انسان طبقه متوسط شهری در ایران امروز ارائه می‌دهد. در این کتاب لایه‌ها و سطوح گوناگون آگاهی در پرتو نگاهی هستی‌شناسانه، از آگاهی اسطوره‌ای کیهانی تا آگاهی شهری معاصر در برابر خواننده قرار می‌گیرند؛ آگاهی‌هایی که هر یک از خوانندگان را درگیر مجموعه پرشماری از تجربه‌ها و تنش‌ها قرار می‌دهند؛ بدین صورت که از یک‌سو زندگی‌ها مصرفی، میان‌مایه، متلاشی و مبتلا به صدجور آشفتگی و درد و رنج است و از سوی دیگردربرگیرنده نداها و هشدارهایی است که مردم را به آرامش، معنویت، صلح، مهربانی و زیست انسانی دعوت می‌کند. نویسنده این دوگانه را به صورت‌های گوناگون روستا/ شهر، شرقی/ غربی، زنانه/ مردانه، قدرت/ حقیقت و امثال اینها صورت‌بندی کرده است.
نویسنده در این پژوهش، فرهنگ را در تجربه زیسته ده شهروند تهرانی و در هنگام مواجهه با دشواری‌ها، ناکامی‌ها و سرگردانی‌های زندگی جستجو می‌کند و نه در مقولاتی از پیش شکل‌گرفته و تعین‌یافته. از این دیدگاه، این پژوهش پیوندی است میان انسان و فرهنگ. نویسنده نشان می‌دهد که انسان‌شناسی نمی‌تواند با شرح و بسط‌های نظری در باب ایده فرهنگ چیزی درباره آدم‌ها بگوید، بلکه باید فرهنگ را از درون تأمل‌ها، تجربه‌ها و گفتگوهای افراد و به هنگام روایت کردن دردها و سختی‌های زندگی‌شان ساخت. بنابراین نویسنده با ده نفر از شهروندان طبقه متوسط شهرک اکباتان و شاگردان یک کلاس به گفتگو نشسته و روایت‌های خواندنی و شنیدنی از زندگی آنها و همه فرازونشیب‌هایشان فراهم می‌سازد.
این کتاب پس از پیش‌گفتاری با عنوان «روایت رنج و امید در انسان‌شناسی ایران» که به قلم نعمت‌الله فاضلی نوشته شده است به روایت انسان‌شناختی امید می‌پردازد. سپس در شش فصل، مبانی هستی‌شناسانه: شرق و غرب؛ با هم یا ضد هم، شدن و تغییر، روش‌شناسی، نُه روایت از نُه زندگی و رو به سوی انسان‌شناسی نوین در عصر جدید را بررسی می‌کند.
کتاب «اسطوره‌ها هشدار می‌دهند: به جستجوی اسطوره‌ها در میدان تحقیق» نوشته مانی کلانی در 192 صفحه و قیمت 50 هزار تومان از سوی نشر فرهامه منتشر شد.
نظر شما