به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «اصول بهره‌وری» دربردارنده تئوری‌های علمی در حوزه بهره‌وری و همچنین روش‌های کاربرد آنها است و بخش‌های آن براساس چرخه کلاسیک مدیریت بهره‌وری تنظیم شده است. این کتاب در ده فصل و در قالب چهار بخش تنظیم شده است. در فصل اول با عنوان تاریخچه و تعاریف، متغیرهای کارایی، اثربخشی و بهره‌وری تشریح و جایگاه این عناصر در مدیریت و اقتصاد توضیح داده شده است. فصل دوم با عنوان سنجش کارایی منابع به روش‌های اندازه‌گیری و همچنین انواع شاخص‌های کارایی نهاده‌های سازمان اختصاص یافته است. در این فصل تلاش شده تا گروه‌بندی مناسبی برای کارایی ارائه شود. در فصل سوم با عنوان سنجش اثربخشی اجرا، رویکردهای مهم اندازه‌گیری اثربخشی مورد بحث قرار گرفته‌اند. در این فصل بر اساس نگرش سیستمی و میزان توجه به محیط سازمان، دسته‌بندی جدیدی از اثربخشی سازمان ارائه و برای هر یک از گونه‌های شناخته شده، روش‌های اندازه‌گیری همراه با نمونه‌های اجرایی معرفی شده است. فصل چهارم به تشریح رویکردهای کلاسیک و جامع برای اندازه‌گیری بهره‌وری اختصاص یافته است. در این فصل تلاش شده است تا جایگاه انواع روش‌های اندازه‌گیری بهره‌وری همراه با مثال‌های عینی تعیین شود.
فصل پنجم این کتاب به موضوع ارزیابی بهره‌وری اختصاص یافته که به معنی شناسایی نواحی دارای آسیب در سازمان است. معرفی رویکردهای ارزیابی متناسب با رویکردهای اندازه‌گیری بهره‌وری از ویژگی‌های ممتاز این کتاب است. در فصل ششم با عنوان برنامه‌ریزی بهره‌وری، سه موضوع مهم مورد بحث قرار گرفته است. هدف‌گذاری بهره‌وری، تعیین عوامل موثر بر بهره‌وری و تعیین پروژه‌ها یا اقدامات بهبود بهره‌وری. خواننده به کمک این فصل می‌تواند نتایج حاصل از اندازه‌گیری و ارزیابی بهره‌وری را به اقدامات قابل اجرا در سازمان برای بهبود وضعیت کنونی تبدیل کند. فصل هفتم این کتاب دارای مباحث بسیار موثری برای کنترل و ایجاد انگیزه زمینه ارتقای بهره‌وری در سازمان است. در فصل هشتم سامانه مدیریت بهره‌وری افق که ابزاری برای نهادینه سازی موضوع بهره‌وری در سازمان است به تفصیل معرفی می‌شود.
در فصل‌های نهم و دهم دو نظام‌نامه مدیریت بهره‌وری ارائه می‌شود که به‌عنوان نمونه‌های اجرا شده، می‌تواند برای نهادینه‌سازی نظام مدیریت بهره‌وری در سازمان‌ها بسیار مفید باشد. در فصل نهم، نظام‌نامه بهره‌وری شرکت مدیریت منابع آب ایران ارائه می‌شود که مبتنی بر رویکرد جامع پیرس و مالی است و فصل دهم به معرفی نظام‌نامه بهره‌وری وزارت اقتصاد اختصاص یافته که بر اساس رویکرد جامع مبتنی بر فرآیند تدوین شده است. کتاب اصول بهره‌وری برای استادان و دانشجویان رشته‌های اقتصاد و مدیریت به عنوان یک منبع معتبر قابل استفاده است و بسیار ضروری است که درسی با عنوان مدیریت بهره‌وری در این دو رشته تحصیلی و در مقطع کارشناسی ارشد تعریف و به عنوان یکی از دروس اصلی در نظر گرفته شود. وجوه کاربردی و مدل‌های کاملا اجرا شده کتاب می‌تواند برای مدیران سازمان‌ها و محققان در پیاده‌سازی چرخه مدیریت بهره‌وری مفید واقع شود.
در پیشگفتار این کتاب آمده است: «رشد بهره‌وری به عنوان هدف نهایی هر اجتماعی مانند تمامی موضوعات بشری مستلزم به‌کارگیری روش‌های علمی است. بدون استفاده از شیوه‌های علمی نمی‌توان این پدیده ارزشمند را شناخت و نمی‌توان آن را بهبود بخشید. طراحی یک ساختار سازمانی مناسب به روشی علمی و قابل اتکا نیاز دارد و تدوین یک برنامه استراتژیک بدون استفاده از یک رویکرد علمی میسر نیست. نمی‌توان توسعه بازار یک شرکت را تنها با استفاده از تجربه محقق ساخت و با مدیریت منابع انسانی یک وزارتخانه را به شعار یا ظواهر واگذار کرد. بهره‌وری نیز اگرچه خود نتیجه تمامی فعالیت‌های سازمان است اما بهبود آن بدون استفاده از روش‌ها و الگوهای علمی مقدور نمی‌باشد. بیشتر اقتصادهای نوظهور تلاش کرده‌اند تا همواره رشد پایداری در بهره‌وری تجربه کنند و این امر تنها با اتخاذ شیوه‌های علمی و قابل اتکا امکان‌پذیر است. شعارهای زیبا، برگزاری جشنواره‌ها، نام‌گذاری یک روز معین برای بهره‌وری ابلاغیه‌های دستوری و نصب اعلامیه‌های تبلیغی اگرچه بی‌تاثیر نیست، اما به هیچ‌وجه به‌تنهایی قادر به بهبود بهره‌وری در سطح سازمان و یا در سطح ملی نمی‌باشد. ضروری است تحقیق در خصوص این عنصر مهم در زندگی بشر را به علم سپرد تا محققان و اندیشمندان مدیریت راهکارهای توسعه آن را در سازمان‌ها، شرکتها، وزارتخانه‌ها و در نهایت در سطح ملی شناسایی کنند.
در این کتاب تلاش شده است تا روش‌های علمی مربوط به چهار گام مهم اندازه‌گیری، ارزیابی، برنامه‌ریزی و بهبود بهره‌وری ارائه و تجارب موفق چندین سازمان دولتی و خصوصی معرفی شود. رویکرد قالب در این نوشتار تئوری‌های مدیریت است و در کنار آن تلاش شده است تئوری‌های اقتصاد و مهندسی در حوزه بهره‌وری نیز مطرح شود. آنچه که به عنوان شواهد تجربی در طول مباحث کتاب ارائه می‌شود. تجربه ثابت کرده است تا زمانی که نتایج فعالیت‌های علمی در سازمان به سیستم یا رویه‌ای منسجم تبدیل نشود نمی‌توان انتظار داشت آثار آنها مستمر و پایدار باشد. در خصوص بهره‌وری نیز تلاش شد ضمن اجرای پروژه‌های فوق، سامانه‌ای منحصربفرد تحت عنوان سامانه مدیریت بهره‌وری افق، طراحی و در برخی از سازمان‌ها مانند وزارت اقتصاد مستقر گردد. در این کتاب به اقتضای مباحث از گزارش‌های این سامانه که مبتنی بر داده‌های کمی و صحیح می‌باشد، استفاده شده است.»
در فصل اول این کتاب می‌آموزید: تعاریف بهره‌وری در طول تاریخ خود دست‌خوش چه تغییری شده است؟ تعریف بهره‌وری چیست؟ سطوح بهره‌وری کدام است؟ و در سازمان چگونه باید این سطوح تعیین شود؟ چه تفاوتی بین پارامترهای تولید، سودآوری و عملکرد با بهره‌وری وجود دارد؟ مولفه‌های مهم بهره‌وری یعنی کارایی و اثربخشی به چه معناست؟ و بهره‌وری را در تئوری اقتصاد خرد چگونه می‌توان تبیین کرد؟ بهره‌وری را در تئوری اقتصاد کلان چگونه می‌توان تبیین نمود؟ آیا نقش بهره‌وری در عصر کنونی معادل تکنولوژی است؟ و بهره‌وری را در تئوری مدیریت چگونه می‌توان تبیین کرد؟
همچنین در فصل دوم این کتاب می‌خوانید: تعریف کارایی و هدف از اندازه‌گیری آن چیست؟ کارایی فنی و کارایی تخصیصی چیست؟ کارایی اقتصادی هزینه‌ای چه ارتباطی با کارایی فنی و تخصیصی دارد؟ شاخص‌های کارایی عام کدامند؟ شاخص‌های کارایی خاص کدامند؟ شاخص‌های کارایی مولفه‌ای، جزئی، ویژه، نهایی و کل چگونه محاسبه می‌شوند؟ و شاخص‌های کارایی نیروی انسانی، انرژی، سرمایه ثابت، سرمایه در گردش چگونه محاسبه می‌شوند؟
کتاب «اصول بهره‌وری» به قلم هوشنگ نظامی‌وند چگینی از سوی انتشارات چاپ و نشر بازرگانی در 462 صفحه و با قیمت 120هزار تومان روانه بازار نشر شده است.
سه‌شنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ - ۱۱:۵۷
نظر شما