به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نوام چامسکی را می‌توان یکی از اندیشمندان موثر و زنده کنونی دانست که نظریات و انتقادات تند و تیزش نسبت به نظام سرمایه‌داری همواره متوجه این جبهه بوده است. همانطور که مترجم کتاب «اربابان بشریت» در پیشگفتار این اثر اشاره می‌کند، «پاپ زبان‌شناسی»، «آرمان خواه پر شهامت»، «ناقد خستگی‌ناپذیر» و ... از معدود القابی هستند که اندوخته و پاداش متجاوز از نود و دو سال پژوهشگری و روشنگری استادی نوام چامسکی است اما «یکه‌سوار عرصه نقد و نظر» زیبنده‌تر و برازنده‌تر از تمامی القالب مثبت و منفی است که نثارش کرده‌اند. به عبارتی دیگر چامسکی را می‌توان فرزند زمان خویش دانست.
چامسکی در هفتم دسامبر ۱۹۲۸ در پنسیلوانیا‌ی ایالات‌متحده از پدر و مادری روسی به دنیا آمد. دوره دبیرستان را در فیلادلفیا به پایان رساند و تحصیلات عالیه‌اش را در دانشگاه پنسیلوانی گذراند. او در ۱۹۵۵ وارد دانشگاه MIT شد و در رشته زبان‌های جدید مطالعاتش را ادامه داد. ازجمله دستاوردهای چامسکی در بازه زمانی ۱۹۵۵ الی ۱۹۵۷ تدوین کتاب ساخت نحوی و کتاب‌های نظریه‌ی زبان‌شناسی، مبحث ترکیب جملات است که سرآغاز انقلابی در مبانی فرضیه‌های زبان‌شناسی شد.
چامسکی طی سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶ ضمن تدریس در دانشگاه‌های فیلادلفیا، پرینیستون و هاروارد، به مقام استادی رسید و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی‌اش را در آکادمی علوم آمریکا و انگلستان ادامه داد. او با عنوان استاد افتخاری و مدعو در دانشگاه‌های شیکاگو (۱۹۶۷) و لویالا و کالج‌های سوراتمور (۱۹۷۰)، بارد (۱۹۷۱)، مَس (۱۹۷۳)، مِین و گیتسبورگ (۱۹۹۲) به تدریس مشغول شد. چامسکی برنده جوایز علمی و آکادمیک متعددی بوده است. او عناوین مشاور انجمن ملی معلمان انگلیسی (۱۹۸۷)، برنده جایزه‌ی علوم پایه کیوتو (۱۹۸۸) و عضویت انجمن ملی معلمان انسان‌شناسی سلطنتی (۱۹۸۷) را نیز در کارنامه دارد. بااینکه چامسکی کارهای فکری و قلمی‌اش را با زبان‌شناسی آغاز کرد اما فعالیت‌هایش را هرگز محدود و محصور به این رشته نکرد.
کتاب پیش رو علاوه بر پیشگفتار مفصل مترجم که معرفی و ارائه شمایی کلی از فعالیت‌های چامسکی در حوزه‌های گوناگون زبان‌شناسی، فلسفه و سیاست است از یک پیشگفتار به قلم «مارکوس راسکین» و هفت بخش تشکیل شده است که هر کدام از این بخش‌ها به یکی از مقالات و سخنرانی‌های این فیلسوف در طی سال‌های 1969 تا 2013 اختصاص یافته است. مارکوس راسکین در این پیشگفتار به تحلیل اندیشه چامسکی دست زده و در صدد معرفی او به خوانندگانی برمی‌آید که شاید چندان با افکار چامسکی آشنایی نداشته باشند. او در این مقدمه موجز سعی می‌کند نکات مورد توجه در نظریه انتقادی او را برای خوانندگان برجسته کند. در قسمتی از این بخش می‌خوانیم:«از آنجایی که در دنیای چامسکی روشنفکر بایستی استعداد و قریحه خود را موقوف شرح حقیقی و تحلیلی درست و دقیق وقایغ به همان نحوی که هستند بکند، انتخاب شخسی آشکار و گریز ناپذیر می‌شوند. تحقیقات برای چامسکی ابزاری هستند که ستمگر را تشجیع می‌کند در اعمال ستمش آزاد باشد و هرچه می‌خواهد بکند. این تحقیقات به معنی دیدن روابط اجتماعی و رویدادهای بدون شیشه‌های مات و کدر است که به نحو چشمگیری توسط دانشگاه‌ها، کورپوراسیون‌ها، بنیادها و رسانه‌های تنگاتنگ در هم تنیده فراهم آمده است.»
اولین مقاله کتاب با عنوان «دانش و قدرت» به نقش روشنفکران در مناسبت دولت و به‌ویژه جنبه تسلیحاتی آن توجه شده است. مقاله دوم کتاب با عنوان «استثنایی بر قواعد» با این پرسش آغاز می‌شود: «چه زمانی اقدام به خشونت در امور بین‌المللی قابل توجیه است؟ کدام اعمال در به‌کاربستن جنگ مشروع است؟ این پرسش‌ها مشکلات قضاوت اخلاقی و تحلیل تاریخی به وجود می‌آورند.»
سومین بخش کتاب «جواز آسمانی برای کشتن» نام دارد. همانطور که در ابتدا مقاله اشاره می‌شود، دو موضوع عمده این مقاله عبارتند از: «اندیشه لیبرال آمریکایی» کم و بیش برای پی‌بندی دکترین جهت ساختن و داشتن نظام بین‌المللی پسا جنگ و مفهوم «دموکراسی و آزادی» تا این مفاهیم را پرطراوت و شاداب نگه دارد.»
«رضایت بدون رضایت» عنوان فصل چهارم کتاب است که به تعبیر خود چامسکی به آن روی نظریه و عمل دموکراسی می‌پردازد. مطلبی که همزمان با مبارزات انتخاباتی 1996 به تحریر درآمده است. در فصل پنجم کتاب با عنوان «حقایق ساده و مسائل سخت» چامسکی به بیان بحث‌هایی در باب ترور، عدالت و دفاع از خویشتن می‌پردازد و در این مسیر به بیان انتقادی رفتار دولت‌های غربی در حمله به عراق و توجیهاتشان دست می‌‌زند.
«فراست انسانی و زیست محیط» عنوان فصل ششم کتاب است. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم:«فراست انسان در واقع یک جهش مرگ آور است. شاید بعضی از انسان‌ها زنده بمانند اما بسیار پراکنده خواهند بود و اصلا شبیه زندگی شایسته انسانی نخواهد بود و ما بسیاری از باقی‌ماندگان زندگی جهان را با خود خواهیم داشت. بنابراین آیا می‌توانیم کاری در این مورد انجام دهیم؟»
کتاب با یک سخنرانی کوتاه به پایان می‌رسد «آیا تمدن می‌تواند سرمایه‌داری واقعا موجود را زنده نگه دارد؟» چامسکی سخنان خود در را این طور آغاز می‌کند: «با گفتن سرمایه داری واقعا موجود، چیزی در ذهن دارم که در عمل وجود دارد و سرمایه داری خوانده می‌شود. بنا به دلایل عینی ایالات متحده مهم‌ترین مورد مثال است. واژه سرمایه‌داری به حد کافی مبهم است تا امکانات زیادی را بپوشاند. این کلمه به طور عام برای ارجاع به سامانه اقتصادی ایالات متحده به کار می‌رود که مداخله معتنابه دولت از نوآوری خلاق گرفته تا سیاست بیمه بانک‌ها توسط حکومت به میزانی بزرگ‌تر از آنچه شکست بخورد را شامل می‌شود. تا حد زیادی به ایجاد انحصار تک-قطبی و محدودساختن هرچه بیشتر اتکا بر بازار را به نحو فزاینده پی می‌گیرد.»
«اربابان بشریت» نوشته نوام چامسکی با ترجمه محمد حریری اکبری در 238 صفحه، شمارگان 250 نسخه و قیمت 58 هزار تومان توسط انتشارات قالان یورد در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
شنبه ۱۶ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۹:۰۲
نظر شما