شنبه ۲۰ شهریور ۱۴۰۰ - ۱۱:۴۴
محمود رامیار؛ چهره‌ای جهانی در مطالعات قرآنی

امروز 20 شهریور، سی و هفتمین سالگرد درگذشت محمود رامیار، قرآن‌پژوه، مترجم و استاد دانشگاه فردوسی مشهد است که طی 10 سال حضور در این دانشگاه خدمات مهم و ویژه‌ای به آن انجام داد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، محمود رامیار سال 1301 در مشهد متولد شد. در آغاز نام‌خانوادگی او رشتی‌زاده بود اما در ۳۵ سالگی آن را به رامیار تغییر می‌دهد. تحصیلاتش را در مشهد آغاز و در تهران ادامه می‌دهد. در شهریور ۱۳۲۰ سه سال اوّل متوسّطه را به پایان می‌رساند و در مهر ۱۳۲۳ با تحصیلات حدود دیپلم متوسّطه، متقاضی شغل تندنویسی در مجلس شورای ملی می‌شود. پس از چند جلسه آزمایش از عهده انجام امر تندنویسی برنیامد، ولی چون خطّش برای نوشتن پاکنویس صورت مشروح مجلس بد نبود، با استخدام وی برای تحریر صورت مجلس موافقت به عمل می‌آید و به صورت کارمند موقّت و سپس به استخدام رسمی اداره تندنویسی مجلس به کار مشغول می‌شود و در ادامه نیز تا سمت «معاون قسمت قوانین» و «رئیس اداره بررسی و پیشنهاد تنقیح قوانین» ارتقا می‌یابد.

در شهریور ۱۳۲۵ تحصیلات متوسّطه را به پایان می‌رساند، در خرداد ۱۳۲۶، دوره دو ساله علوم تربیتی و ورزش را در دانشسرای عالی تهران و در مهر همان سال دانشنامه لیسانس منقول را از دانشگاه تهران اخذ می‌کند، پس از انجام خدمت سربازی برای تحصیل در رشته علوم سیاسی به دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران می‌رود و در اردیبهشت ۱۳۳۵ از آن دانشکده دانشنامه لیسانس دریافت می‌کند، سپس تحصیلات دوره دکتری را در همان رشته ادامه می‌دهد. بنا به گزارش ثبت شده در اسفند 1341 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، وی تمامی شهادت‌نامه‌های مربوط به رشته سیاسی دوره دکتری را دریافت می‌کند امّا رساله دکتری خود را به دانشکده تسلیم نمی‌کند و راهی بریتانیا می‌شود و مدرک دکتری تخصصی خود را از دانشگاه ادینبرو اسکاتلند اخذ می‌کند.


محمود رامیار پس از بازگشت به ریاست «اداره قوانین مجلس» منصوب می‌شود. در نیمه اسفند ۱۳۴۶، وزیر وقت علوم و آموزش عالی در نامه‌ای از رئیس مجلس شورای ملی می‌خواهد تا با انتقال محمود رامیار به وزارت نوبنیاد علوم و آموزش عالی موافقت کند، چرا که برای بررسی و تنقیح مقررات سابق آموزشی و تنظیم مقررات جدید لازم است شخصی باکفایت و آگاه به امور، این مهم را به عهده گیرد تا اصلاح قوانین به‌گونه‌ای باشد که در آینده مشکلی پیش نیاید. بدین‌گونه محمود رامیار در نیمه نخست سال ۱۳۴۷ به وزارت علوم منتقل و به سمت مشاور وزارتی و سرپرست دفتر تشکیلات و روش‌ها و نیز قائم‌ مقام وزیر در دانشگاه مشهد منصوب شد. او پس از چندی به دانشگاه مشهد انتقال می‌یابد و در شهریور ۱۳۴۷ سمت معاونت اداری و مالی دانشگاه را بر عهده می‌گیرد و هم‌زمان به ریاست دانشکده علوم معقول و منقول (الهیات و معارف اسلامی) منصوب می‌شود.
 

 
محمود رامیار سال ۱۳۵۹ پس از خدمات فراوانی که برای دانشگاه مشهد داشت، بازنشسته می‌شود و پس از بازنشستگی به تهران می‌رود، سال ۱۳۶۳ برای معالجه به بریتانیا سفر می‌کند و در ۲۰ شهریور همان سال از دنیا می‌رود و در قبرستان مسلمانان ادینبرو (مرکز اسکاتلند) به خاک سپرده می‌شود.

تأسیس چاپخانه دانشگاه مشهد، احداث ساختمانی در دانشگاه مشهد برای دانشکده الهیات، برگزاری کنگره هزاره شیخ طوسی، تأسیس بخش خطّی کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه مشهد و خرید کتابخانه عبدالحمید مولوی، تأسیس نشریه پژوهشی دانشکده الهیات و دعوت از استادان بنام برای سخنرانی در دانشکده مانند مجتبی مینوی تهرانی، مرتضی مطهری و سیدمحمد حسینی بهشتی از خدمات ویژه مرحوم رامیار برای دانشگاه مشهد در مدت حدود 10 سال به شمار می‌رود.
 

 
دکتر رامیار در برگزاری کنگره هزاره شیخ طوسی در سال ۱۳۴۸-۱۳۴۹ نقش محوری داشت، به‌گونه‌ای که مرحوم استاد واعظ‌زاده، دبیر کنگره، درباره نقش ایشان نوشته است: «مسلما بیشترین سهم را در این کار خیر [یعنی برگزاری هزاره شیخ طوسی] دکتر رامیار داشت، زیرا دیگر استادان علوم انسانی دانشگاه که به همین خاطر در جلسه‌ای در اتاق دکتر رامیار گرد آمده بودند، بجز مرحوم دکتر فیاض، نظر منفی دادند [و برگزاری آن را به فراهم شدن شرایط بهتر موکول کردند]، اما دکتر رامیار به سخن آنان گوش نداد و کار را شروع کرد.»

ریاست دانشکده الهیات و معاونت دانشگاه مشهد، عضویت در دادگاه تجدید نظر اداری مجلس منصوب، دادستان دادگاه اداری مجلس، رئیس اداره قوانین مجلس، نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان قانون اساسی، فعالیت در وزارت علوم و آموزش عالی و مدیرعاملی مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه مشهد از جمله سوابق کاری مرحوم رامیار است.

از محمود رامیار بجز کتاب «تاریخ قرآن» که مجموعه‌ای از دانش‌های قرآنی است که به شناخت، سرگذشت متن، کتابت، جمع و تدوین قرآن می‌پردازد، کتاب‌های دیگری همچون فهارس القرآن (فهرست نامه قرآن)، کشف الآیات الفبایی یا فهرس الالفاظ (فهرست کلمات) قرآن، تنظیم فهرس المطالب (فهرست مطالب)، الفهرست (تصحیح) نیز بر جای مانده است.
 

 
دی ماه 98 پس از سال‌ها، چاپ شانزدهم کتاب «تاریخ قرآن» تألیف محمود رامیار دین‌پژوه و قرآن‌پژوه در ۸۰۸ صفحه، قطع وزیری و ۱۷ فصل توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد. چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۴۶ هجری شمسی بوده است. «تاریح قرآن» مسائل مربوط به نگارش و جمع‌آوری قرآن را از جمله تألیف قرآن در زمان پیامبر اکرم (ص) و گردآوری آن در زمان خلفای سه‌گانه را مورد بررسی قرار داده و تشریح کرده است.

مرحوم رامیار در مقدمه‌ای که در سال ۱۳۶۲ بر چاپ دوم «تاریخ قرآن» نوشته، محتوای آن را چنین توضیح می‌دهد: «طبیعی است که وقتی کلام الهی مایه هستی‌بخش زندگی مردم جهان قرار می‌گیرد، سرگذشتی می‌یابد. گذشته‌ای در پسی سر نهاده و تاریخی دارد… مگر تاریخ چیست؟ بازگویی گذشته. این نیز تاریخ این کتاب مقدس آسمانی است. البته گذشتگان نام دیگری برای این رشته داشتند و بیشتر در این باره از عنوان علوم قرآن استفاده می‌کردند اما درواقع این عنوان بسیار وسیع‌تر از آن بود که در اینجا چنانکه باید مورد بررسی قرار گیرد.»

«تاریخ قرآن» رامیار که برگزیده دومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد، اولین کتاب فارسی در موضوع خود محسوب می‌شود و در میان کتاب‌های تاریخ قرآن نوشته دانشمندان مسلمان هم جایگاه ممتازی دارد.
 

 
چهارشنبه ۱۱ دی‌ماه 1398 هم چهارمین شب از سلسله شب‌های بخارا با همکاری مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه که به محمود رامیار اختصاص یافت و شب استاد رامیار در سالن شیخ طوسی دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد با سخنرانی استادان دکتر محمود مهدوی دامغانی، دکتر احمد پاکتچی، دکتر مرتضی کریمی‌نیا، دکتر علی رودگر، دکتر سید کاظم طباطبایی، دکتر منصور معتمدی و علی دهباشی، برگزار شد و در پایان این مراسم به منظور تقدیر از خدمات ارزندۀ استاد رامیار و خانوادۀ ایشان، از رامک رامیار، نوۀ محمود رامیار، تجلیل به عمل آمد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها