محمدرضا سوقندی در این مراسم ضمن گرامیداشت ایام دفاع مقدس به ذکر چند نکته در ارتباط با این نشست و نشست‌های این‌چنینی پرداخت و گفت: نکته اول در باب کتاب «پسر تفتان» این است که این کتاب نماینده یک ژانر ادبی و تاریخی است که از آن می‌توانیم با توجه به پیشینه تاریخی و تمدنی، هم در فرهنگ انسانی و هم فرهنگ اسلامی به بابی در ادبیات که هم ریشه در تاریخ اسلام، انقلاب اسلامی و هم دفاع مقدس و مقاومت دارد، اشاره کنیم که آن هم ژانر «هجرت و مهاجرت» است.
وی اظهار کرد: در آیات کلام وحی، ایمان، مهاجرت و جهاد در کنار هم آورده شده است. ما به این ژانر در ادبیات انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مقاومت کمتر پرداخته‌ایم؛ به همین دلیل می‌خواهم بیشتر روی این موضوع تأکید کنم. هجرت قبل از اسلام نیز وجود داشته است. قرآن کریم وقتی مهاجران نمونه را معرفی می‌کند، حضرت ابراهیم(ع) را به‌عنوان نمونه مهاجرت -که سرزمین دیگری را برمی‌گزیند- معرفی می‌کند. حوادث بزرگی در تاریخ اسلام مانند بعثت، رحلت پیامبر(ص) و جنگ‌های مختلف رخ داده است؛ اما مسلمانان هجرت پیامبر(ص) را از مکه به مدینه مبدأ تاریخ قرار می‌دهند و این مبدأ، تاریخ تحول‌آفرین، فرهنگ‌ساز و تمدن‌ساز می‌شود.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور ایثارگران با بیان اینکه در طول تاریخ، هجرت‌ها بوده که انقلاب‌ها و تحول‌ها را رقم زده است، افزود: لذا ادبیات هجرت و مهاجرت را با توجه به اینکه با هم تفاوت‌هایی هم دارند، اما در یک مفهوم به‌کار می‌بریم. «هجرت» گاهی اختیاری، گاهی به دلیل تبعید و گاهی نیز به واسطه اسارت رخ می‌دهد، اما در اصل دوری از وطن است و در دفاع مقدس رزمندگان ما به نوعی مهاجران و کسانی هستند که از سرزمین و خانه خود هجرت می‌کنند و آزادگان ما مهاجرانی هستند که در بند هستند، لذا ما آنها را پرستوها و یاران و اصحاب انقلاب نام می‌نهیم که از جمله آنها رهبر معظم انقلاب اسلامی هستند و کسانی که در راه پیروزی انقلاب اسلامی تبعید شدند.
وی در ادامه با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی که مبنی بر اینکه انسان هر کاری را بر چه مبنایی باید انجام دهد، گفت: ایشان در این رابطه می‌فرمایند: «هرکس در هر جایی قرار گرفت، آنجا را باید مرکز عالم قرار دهد» و ایشان همین‌کار را در ایران‌شهر انجام دادند و هرجا بودند، آنجا را مرکز عالم یعنی مرکز تحول قرار دادند و در مکتب شهید سلیمانی هم که زنده عصر ماست، مکتب «مهاجرت» را می‌بینیم. وقتی ایشان به علما وصیت می‌کنند که من سرباز 40 ساله از بلندا با دوربین دیده‌ام، این بلندا هم بلندای تاریخی و هم جغرافیایی است. همچنین می‌فرمایند: «من با علمای بلاد مختلف روبرو شدم و کسی مثل این حکیم؛ یعنی رهبر معظم انقلاب اسلامی را ندیدم» و ما در همین روزها که به شهادت امام رضا(ع) نزدیک می‌شویم باز می‌بینیم تحول رضوی با یک «هجرت»؛ یعنی هجرت امام رضا(ع) از مدینه به مرو اتفاق می‌افتد.
سوقندی بیان کرد: بنیاد حفظ آثار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نویسندگان به فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی، همه باید تلاش کنیم تا نسل جدید هرچه از تاریخ دفاع مقدس فاصله می‌گیرند از نظر معرفتی به معارف دفاع مقدس نزدیک شوند. ما امروز نسلی داریم که دفاع مقدس را ندیدهاند و فقط شنیده‌اند، اما من می‌خواهم بگویم حتی نشنیده‌اند و اگر هم شنیده‌اند درست نشنیده‌اند و ای کاش می‌شنیدند. بخاطر اینکه ما ابزار مناسب را بکار نگرفته‌ایم.
وی از نسل جدید نسبت به نسل دهه 60 به دلیل اینکه در معرض هجوم‌های مختلف قرار گرفته است، به عنوان نسل مظلوم یاد کرد و گفت: مهم‌ترین ویژگی این نسل، زبان است که یکی از زبان‌ها، زبان هنر و رسانه است و ما این جاذبه را کمتر به خدمت گرفته‌ایم و در همین‌جا می‌خواهم پیشنهادی به دوستان در سازمان تاریخ و ادبیات دفاع مقدس عرض کنم که این آثار تولیدی که با عنوان مستند روایی نام گرفته باید ترجمه هنری شود. آثار تولید شده مخصوصاً در حوزه ادبیات باید به زبان هنر منتقل شود؛ یعنی ادبیات تولیدی در این عرصه را با هر ژانری به نمایشنامه و فیلم‌نامه با کارکردهای مختلف سینمایی و تلویزیونی تبدیل کنیم که روی صحنه برود. آنچه در گذشته تولید شده باید به زبان نسل امروز بازتولید شود. حتی در تاریخ فرهنگ و تمدن خودمان نیز آثار قدما را آن‌گونه که تولید شده‌اند نمی‌توانیم به نسل امروز به همان شکل ارائه دهیم. مثلاً اگر بخواهیم مثنوی مولوی، دیوان حافظ یا شاهنامه فردوسی را که یک اثر حماسی است به نسل امروز بخورانیم، مگر می‌توانیم به همان شیوه و سبک و سیاق ارائه دهیم؟ باید آنها را با ابزار جدید بازتولید کنیم و این کاری است که برای آثار مربوط به انقلاب اسلامی، دهه 60 و دفاع مقدس هم به صورت ویژه باید دنبال شود.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصریح کرد: هنر به‌عنوان ابزار خلاق و مؤثر می‌تواند ادبیات را به‌عنوان جان‌مایه فرهنگ و غذایی لذیذ و معرفتی شیرین در کام تشنگان وادی معرفت سرازیر کند. روش‌ها و الگوهایی که باید انتخاب شود از بازتولید، ترجمه، اقتباس، بازآفرینی و شیوه‌های مختلف را اهل هنر باید با داستان‌پردازی، رمان‌نویسی و سایر روش‌ها دنبال کنند.
وی گفت: اگر بخواهیم در این باب سخن بگوییم، قطعا معارف و معاریف زیاد است و به‌نظرم کاری که این کتاب انجام داده، کاری در راستای این ژانر ادبی است و هم اینکه نویسنده اثر با 40 نفر مصاحبه کرده و هفت شهر را رفته و سفرنامه‌ای را طی کرده که خود از نمونه‌های هجرت و مهاجرت فرهنگی است. ما هم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان یک وظیفه و رسالت در خدمت همه عزیزان هستیم.
نظر شما